Anadolu Selçuklu Döneminde gerçekleşen Haçlı Seferleri, savaşları ve o dönemler hakkında bilgilerin yer aldığı yazımız.
HAÇLI SEFERLERİ
11. ve 12. Yüzyıllarda, Batılı Hristiyanlar tarafından Kutsal yerleri müslümanlardan almak amacıyla yapılmış olan büyük seferlere Haçlı Seferleri denir. Haçlı seferleri gerçekte dinsel görünüm altında yapılmış ekonomik savaşlardır.
Nedenleri
1. Ortadoğu’da çıkan karışıklıklar yüzünden Kudüs ve çevresinin ziyaret edilmesinin güçleşmesi
2. Fransa’da ortaya çıkan ve 10. Yüzyıldan itibaren Avrupa’ya yayılan Kluni Tarikatı‘nın çalışmaları.
3. Kluni Tarikatı mensuplarının derebeyleri arasındaki çatışmaların son bulmasını sağlayarak onları Müslümanlara karşı kışkırtmaları
4. Bu dönemde islam dünyasının bolluk ve refah içinde olması,
5. Baharat ve ipek yolları ile işlek limanların Müslümanların elinde olması, Avrupalıların ise en ilkel maddeler için bile Doğu ülkelerine muhtaç olmaları
6. Kudüs’ü ziyaret eden Hıristiyanların gördüklerini oldukça abartılı bir biçimde anlatmaları sonucu halk ve özellikle macera heveslisi olan şövalyelerin, Doğu’yu görmek için çok istekli olması
7. Türklerin Anadolu’ya yerleşmesi üzerine Bizanslıların Avrupalılar’ı Türkler aleyhine kışkırtmaları
8. Papaların, nüfuzlarını arttırmak istemeleri,
9. Yeni ülkelerde toprak ve mevki sahibi olmak isteyen çok sayıda insanın olması
Haçlı Seferleri’nin hazırlanmasında en büyük rolü Papa Urbanus II oynadı. 1095’te toplanan Clermont Konsili’nde Doğu Hristiyanları’nın ızdırap içinde olduklarını ve onlara yardım edilmesi gerektiğini ve bunun bir dinsel görev olduğunu belirtti.
Pierre L’Ermite adlı bir papaz da köy köy dolaşarak Hristiyanların Kudüs’ü Müslümanlardan almaları gerektiği propagandasını yaptı.
1. Haçlı Seferi (1096 – 1099)
• İznik, Haçlılar’ın eline geçti.
• I. Kılıç Arslan çete savaşma başlayarak Haçlılar’a büyük kayıplar verdirtti.
• Antakya ve Kudüs, Haçlılar’ın eline geçti.
• I. Haçlı Seferi sonunda Kudüs Krallığı, Urfa, Antakya, Yafa ve Trablusşam Kontlukları kuruldu.
2. Haçlı Seferi (1147 – 1149)
• I. Haçlı Seferinde Hristiyanlar’m gösterdikleri başarı islam dünyasında büyük bir tepki uyandırdı.
• Musul Atabeklerinden İmadeddin Zengi ve oğlu Haçlılar’a karşı savaşmaya başlamışlar ve Urfa’yı almışlardı. Kudüs Kralı bu gelişme karşısında Kudüs’ü korumada güçlük çekeceğini anlayınca Batıdan yardım istedi. Böylece, II. Haçlı Seferi başladı.
Bu sefere Alman imparatoru Konrad ile Fransız Kralı VII. Louis yönetimindeki Haçlı orduları katıldı. Önemli bir başarı elde edemeden geri döndüler.
3. Haçlı Seferi (1189 – 1192)
Nedeni, Selahattin Eyyubi’nin Kudüs’ü Haçlılardan geri almasıdır.
Bu sefere Fransa Kralı Filip Ogüst, ingiltere Kralı Aslan Yürekli Rişar ve Alman imparatoru Frederik Barbaros katıldılar.
• Frederik Barbaros, karadan hareket ederek Anadolu’ya girdi. Konya’yı Selçuklular’dan aldıysa da Antakya’ya giderken Silifke Çayı’nda boğulunca başsız kalan ordusu büyük güçlüklerle Filistin’e varabildi.
• Deniz yoluyla gelen İngiltere Kralı Arslan Yürekli Rişar ve Fransa Kralı Filip Ogüst önce Kıbrıs’a, oradan da Akka Kalesi’ne geldiler ve Kaleyi aldılar. Daha sonra araları açıldığı için Filip Ogüst geri döndü.
Arslan Yürekli Rişar, Kudüs’ü almak için iki yıl çarpıştıysa da başarılı olamadı.
Selahattin Eyyubi’nin yerine geçen kardeşi, Haçlılarla mücadeleye devam etti. Yafa’yı ve kıyıdaki bazı kaleleri geri alınca Papa yeni bir sefer çağrısında bulundu.
4. Haçlı Seferi (1202 – 1204)
IV. Haçlı Seferi; Katoliklerin, Ortodokslar üzerine yaptığı bir sefere dönüştü.
Bu haçlı seferi esnasında Haçlılar istanbul’u ele geçirip burada bir Latin İmparatorluğu kurdular. İznik ve Trabzon’da ise Rum devletleri kuruldu. Latin imparatorluğu döneminde Venedik ve Cenevizliler Yakındoğu’da büyük güç kazandılar.
Not: Haçlı Seferleri 1270 yılma kadar devam etti ve 8 büyük sefer yapıldı. Filistin’deki son Haçlı prenslikleri de 1291 yılında ortadan kaldırıldı.
Haçlı Seferleri’nin Sonuçları
1. Papaların ve kilisenin otoritesi sarsıldı, halkın kilise ve din adamlarına karşı olan güveni azaldı.
2. Derebeyler güçten düştü. Halk üzerindeki baskıları azaldı. Kralların otorite ve egemenlikleri arttı. Kentlerin gelişmesi ve burjuvaların güçlenmesiyle feodal yapı sarsıldı.
3. Müslümanlarla Hristiyanlar birbirlerini daha yakından tanıma fırsatı buldular. Taraflar arasında karşılıklı hoşgörü gelişti.
4. Avrupalılar, Akdeniz’de bir varlık olarak ortaya çıktılar. Endülüs, Sicilya ve Girit gibi islam uygarlığının üst düzeyde olduğu yerler Hristiyanların eline geçti.
5. Doğu ile Batı arasındaki ticaret gelişti. Marsilya, Cenova, Venedik gibi Avrupa’nın Akdeniz limanları büyük önem kazandı.
6. Akdeniz ticaretini Hristiyanlara kaptıran Müslümanlar yavaş yavaş yoksullaşmaya başladılar.
7. Pusula, barut ve kağıt gibi, o zamana kadar Avrupa’da bilinmeyen birtakım teknik buluşlar Haçlılar tarafından öğrenilerek Avrupa’ya götürüldü. Cebir ve Logaritma, Doğu’dan batıya geçti. Satranç da bu yolla Avrupa’ya geçti.
8. Türkler’in Avrupa’ya ilerleyişi gecikti. İslam dünyası, büyük çapta yıkım ve yağmaya uğradı.
9. Selçuklu Devleti zayıfladı.
10. Türklerin islam dünyasındaki önemleri arttı.
