Milton Obote kimdir ve ne yapmıştır? Uganda başbakanı Milton Obote hayatı, biyografisi, siyasi kariyeri nedir, hakkında bilgi.
Milton Obote
Milton Obote; (d. 28 Aralık 1924, Akoroko köyü, Lango, Uganda – ö. 10 Ekim 2005, Johannesburg, Güney Afrika), Uganda’nın bağımsızlıktan sonraki ilk başbakanı (1962-66) ve cumhurbaşkanıdır (1966-71; 1980-85). Ülkesinin bağımsızlığa kavuşmasında önemli rol oynamış, iki kez askeri darbeyle görevinden uzaklaştırılmıştır.
Bir çiftçi ailesinden geliyordu. 1948-49 yıllarında Kampala’daki Makerere College’da öğrenim görürken siyasal eylemleri nedeniyle okuldan uzaklaştırıldı. Sömürge hükümeti, ABD ve Batı Almanya’dan önerilen burslardan yararlanmasını da engelleyince 1950’de Kenya’ya gitti. Orada çeşitli işlerde çalışırken bağımsızlık hareketine katıldı ve Kenya Afrika Birliği’ne girdi.
Siyasi Kariyeri
1957’de ülkesine dönerek Uganda Ulusal Kongre Partisi’ne üye oldu; ertesi yıl Yasama Meclisi’ne girdi. Ulusal Kongre Partisi bölününce, Uganda Halkının Birliği örgütüyle birleşerek Uganda Halk Kongresi adlı partiyi kurdu. Partinin başlıca amacı, Kral II. Mutesa hükümdarlığındaki güçlü Buganda devletinin Uganda’daki varlığına son vermekti. 1961’de Obote uzlaşma yoluna giderek Buganda’nın Uganda içinde federal statüye sahip olma isteğini kabul etti. Bu amaçla, Uganda Halk Kongresi’yle Buganda’nın Kabaka Yekka (Yalnızca Kral) Partisi arasında bir ittifak oluşturuldu. Buganda ile arasındaki çelişkinin iyice keskinleştiği 1966’da Obote, Muteşa’yı devirip Buganda hükümetini dağıttı. İzlediği merkeziyetçi politikayla Buganda’yı denetim altında tutan yönetici sınıfın gücünü kırmaya çalıştı; yönetimini meşrulaştırmak amacıyla 1967’de yeni bir anayasa hazırlattı.
1960’ların sonlarına doğru gittikçe sola kayan Obote, Tümgeneral idi Amin’in birlikleri ile kralcı Bugandalıların oluşturduğu bir kuvvet tarafından 1971’de devrildi. Amin’in de 1979’da Tanzanya birliklerinin yardımıyla görevden uzaklaştırılmasından sonra, Uganda Ulusal Kurtuluş Cephesi, geçici bir hükümet kurarak Yusufu K. Lule’yi cumhurbaşkanlığına getirdi. İktidar birkaç kez el değiştirdikten sonra yapılan seçimlerde, Mayıs 1980’de sürgünden dönmüş olan Obote cumhurbaşkanı seçildi. İktidara dönüşünden sonra, çok partili, parlamenter demokratik bir sistem yerleştirdi ve ekonomide istikrarlı bir gelişme sağladı. Ama, bir yandan gerilla saldırılarını önlemekte, öbür yandan ordunun hedef ayırt etmeyen misillemelerini denetlemekte yetersiz kalması hükümeti yıprattı. Ülke içinde ve dışında şiddetli eleştirilere hedef olan Obote, 1985’te Basilio Olara Okello önderliğindeki birlikler tarafından devrildi.
