Aydınlanma süresi nedir, nasıl değişir? Dünya’nın aydınlanma süresinin sıcaklığa olan etkisi nedir? Güneşlenme süresini etkileyen faktörler nelerdir?
Aydınlanma Süresinin Sıcaklığa Etkisi
Aydınlanma süresi, Güneş’in gökyüzünde kaldığı süredir. Atmosferde enerji birikimini etkilediğinden, sıcaklık üzerinde önemli bir etkiye sahiptir. Güneş’in gökyüzünde kaldığı süre arttıkça, atmosferde ısı birikimi olacağından, sıcaklık değerleri artış gösterir. Yaz aylarında sıcaklığın daha fazla olmasının nedeni güneş ışınlarının daha büyük açılarla gelmesinin yanında, gündüz sürelerinin uzun olması da önemli bir etkendir.
Kuzey Yarımküre’de Güneş’ten gelen enerjinin en yüksek olduğu tarih, 21 Haziran‘dır. Ancak yılın en sıcak ayı değildir. Çünkü Haziran’dan sonra, günlerin uzun olmasına bağlı olarak, her gün sıcaklık birikimi devam eder. Bu nedenle yılın en sıcak ayı, karasal iklim bölgelerinde Temmuz, nemli iklim bölgelerinde Ağustos ayına kadar sarkar.
Örneğin ülkemizde gündüz süresinin 15 saate yakın olduğu yaz günlerinde, gece süresi 9 saatten biraz daha fazladır. Gündüz 15 saate yakın enerji alınırken, gece sadece 9 saat civarında enerji kaybediyor. Bu da uzun yaz günlerinde her gün ısının biraz daha birikmesini sağlar.
Güneş ışınlarının en düşük açılarla geldiği tarih olan 21 Aralık, yılın en soğuk ayı değildir. Çünkü kış günlerinin kısa, gecelerinin uzun olmasından dolayı atmosferde sıcaklık kaybı daha fazla olur. Böylece en soğuk ay karasal iklimde Ocak, nemli iklimlerde Şubat ayında gerçekleşir.
Kaynak: pixabay.com
Gün içerisinde en yüksek sıcaklık, güneş ışınlarının en yüksek açıyla geldiği zaman (öğle, yerel saate göre 12:00’da) gerçekleşmez. Öğleden birkaç saat sonradır. Bu durum güneşlenme süresine bağlıdır. Öğleden sonra Güneş’ten gelen enerji, kaybedilen enerjiden daha az olduğundan sıcaklık azalmaya başlar.
Güneş battıktan sonra Güneş’ten enerji gelmediği için sıcaklık hızla düşmeye devam eder. Gece boyunca Güneş’ten enerji gelmediğinden, yeryüzünde enerji kaybı devam eder. Bundan dolayı, gün içerisinde en düşük sıcaklıklar, Güneş’in doğduğu andır.
Güneşlenme süresini etkileyen faktörler nelerdir?
Güneşlenme süresini etkileyen birçok faktör vardır. Bunlar şunlardır:
- Cilt tipi: Cilt tipi, güneşe maruz kalma süresini belirleyen en önemli faktördür. Cilt tipi, insanların cildinin rengine, güneşe karşı hassasiyetine ve bronzlaşma yeteneğine göre belirlenir. Örneğin, açık tenli insanlar daha az güneşe maruz kalmalıdır çünkü daha kolay yanarlar.
- Güneşin yoğunluğu: Güneşin yoğunluğu, güneşlenme süresini etkileyen bir diğer faktördür. Güneş ışınları yaz aylarında daha güçlüdür ve özellikle öğle saatlerinde daha yoğundur. Bu nedenle, güneşlenme süresi güneşin yoğunluğuna göre belirlenmelidir.
- İklim ve coğrafya: İklim ve coğrafya, güneşlenme süresini etkileyen diğer faktörlerdir. Örneğin, tropikal iklimlerde güneş ışınları daha yoğun olduğu için güneşlenme süresi daha kısa olmalıdır.
- Yükseklik: Yükseklik, güneşlenme süresini etkileyen bir diğer faktördür. Yüksek rakımlarda güneş ışınları daha yoğun olabilir, bu nedenle güneşlenme süresi daha kısa olmalıdır.
- Kullanılan güneş koruyucu: Kullanılan güneş koruyucu, güneşlenme süresini etkileyen bir diğer faktördür. Güneş koruyucular, UV ışınlarına karşı koruma sağlar ve cilt kanseri riskini azaltır. Ancak, güneş koruyucuların güneşlenme süresini uzatabileceği düşünülmemelidir.
- İlaçlar: Bazı ilaçlar güneş ışınlarına karşı cildin hassasiyetini artırabilir ve güneş yanıkları riskini artırabilir. Bu nedenle, ilaç kullanırken doktorunuzla konuşmanız önerilir.
Bu faktörler, güneşlenme süresini etkileyen en önemli faktörlerden bazılarıdır. Güneşe maruz kalma süresi kişisel özelliklere, iklim koşullarına ve güneş koruyucu kullanımına bağlı olarak değişebilir.
