Dikiş Çeşitleri Nelerdir?

0
Advertisement

El Dikişi çeşitleri, makina dikişi çeşitleri nelerdir? Dikiş nasıl dikilir? Sürfile nedir? Dikiş çeşitleri hakkında bilgi.

dikis-ornekleri

El Dikişi Çeşitleri

Teyel. — Biçilmiş kumaş parçalarını birbirine, geçici olarak, tutturmak, makinede dikmeden önce düzelecek bir yen varsa sökmek kolay olsun diye kullanılan bir çeşit el dikişidir. Dikiş alanındaki tecrübeleri yeterli olmayan kimseler bir kumaşı teyellemeden önce ölçüye göre iğnelemelidirler, çünkü teyelde kumaş kayarak pot yapabilir. Zamanla, el alışınca, iğnelemeden yapılan teyeller de düzgün olabilir. Bir elbisenin dikilişinde kullanılan teyeller genel olarak iki çeşide ayrılabilir. Bunlardan birincisi dikiş iğnesinin kumaşa aşağı yukarı aynı ölçüdeki aralıklarla batırılıp çıkarılmasıyla yapılan düz teyeldir. Bu çeşit teyel çoğunlukla karşılık alırken, işaret alırken, makineye çekilecek yeri belli etmek için ve bastırılacak kenarların kıvrılmasında kullanılır. Teyel çeşitlerinden ikincisi, dikiş iğnesinin kumaşa bir alttan, bir üstten olmak üzere, iki sıradan batırılıp çıkarılmasıyla yapılır. Bu çeşit teyel, kumaşların duble edilmesinde ve astarlanmasında kullanılır.

Makine dikişi. — Elle yapılan bu dikiş çeşidine makine dikişi denilmesi, yüzden bakıldığında makineyle yapılan dikişe benzemesindendir. Bu dikiş, iğneyle kumaşa bir kere batıp çıktıktan sonra geriye dönerek ipliğin geçirildiği mesafenin ortasından tekrar batıp biraz ileriden çıkarak yapılır. Makine dikişi, dikiş makinesi bulunmadığı zaman iki kumaş parçasını birbirine sağlam olarak tutturmak için, ya da makineyle dikilmiş bir dikiş söküldüğü zaman elde tutturmak için kullanılır.

İğne Ardı. — Makine dikişi dikerken, kumaşta, iğneyle batılıp çıkılan mesafenin mümkün olduğu kadar küçük olmasına dikkat edilmelidir. Bu yüzden makine dikişi çok el tutan, ağır ilerleyen bir el dikişi çeşididir. Çok uzun ölçüde bir yerin, sağlam olması için, makine dikişiyle dikilmesi gerekiyorsa o zaman bu dikiş çeşidinin daha sade, daha kolay olan ikinci bir şekli tercih edilir. Bu ikinci şekilde iğne kumaşa, birinci şekilde olduğundan daha seyrek mesafede batırılıp çıkarılır. Böylece daha çabuk ilerlemek mümkündür. Bu dikişe iğne ardı denir.

Advertisement

Baskı Dikişi. — Bir elbise dikilirken eteğin, kol ağızlarının, yakanın bastırılmasında, biyelenmesinde, astar kaplamada, duble etmede kullanılan dikişlerdir. Baskı dikişi ikiye ayrılır. Birinci şeklinde, kumaşın dışarıda kalacak ve görünecek olan tarafından iğneyle bir, iki iplik alınır; içte kalan kıvrılmış tarafından ise, biraz daha çok alınır, böylece ilerlenir. Baskı dikişinin bu şekli, yapılması daha kolay olduğu için çoğunlukla tercih edilirse de İç görünüşü temiz değildir, her işe gitmez.

Baskı dikişinin ikinci şekli daha çok dikkat ve zaman ister, fakat buna karşılık daha temiz olduğundan ince kumaşların bastırılmasında, kol ağzı, biye kenarı gibi, görünebilecek yerlerin bastırılmasında tercih edilir. Baskı dikişinin bu ikinci şekline gizli dikiş de denir. Bu, iğneyle, kumaşın dıştan görünen kısımdan bir, ya da iki iplik alarak, kumaşın içeri doğru kıvrılmış kısmının ise tekrar içeri kıvrılmış dar kenarından yarım santim alarak yapılır.

Çırpma. — Bir elbise dikilip bittikten sonra dikişlerin içinde kalan kesilmiş kumaş kenarlarını, etek baskısı için içeri kıvrılmış olan etek ucunu temizlemek üzere kullanılan bir dikiş şeklidir; Makasla kesilmiş olan, bu yüzden iplik atan kumaşların saçaklanmasını önler. Çırpma, iplik kumaşın kenarından dolaşacak şekilde, dikiş iğnesini tersten yüze doğru geçirerek yapılır.

Hıristo teyeli. — Kumaş kenarını kabarıklık yapmayacak şekilde bastırabilmek için kullanılan bir çeşit baskı dikişidir. Bazı kalın kumaşlardan yapılmış olan elbise, ceket ve mantoların eteklerini bastırmakta, astarlara yapılan pensleri tutturmakta kullanılır. Bu dikiş, iğneyle kumaşta sağdan sola doğru birkaç iplik aldıktan sonra bastırılacak kenardan da sağdan sola doğru birkaç iplik alarak yapılır.

Makine Dikişi

Giyim eşyalarının dikilmesi için kullanılan en elverişli araç dikiş, makinesidir. Bu makineyle dikilen dikişler hem el dikişinden daha sağlam olduğundan, hem de daha az vakit aldığından çoğunlukla tercih edilir.

Advertisement

Dikiş makinesini kullanabilmek için önce bu makineye iplik geçirmesini öğrenmek gerekir. Makinenin birçok bölümlerinden geçen ipliğin ilk ucu, makinenin tepesindeki bir çubuğa takılı makaradır, öbür ucu makine iğnesinin gözünden geçirilir. Bilindiği gibi, makine dikişi iki iplikle dikildiğine göre ikinci iplik bir makine masurasına sarılır, bu masura, makinedeki mekiğe takılır. Masuradaki ipliğin ucu makine iğnesinin bir kere hareket ettirilmesiyle yukarı çekildikten sonra bu uçla, iğneye geçirilmiş olan ipliğin ucu, makine ayağının arkasına alınır. Bu hazırlıkları yaptıktan sonra dikilecek kumaş makinenin gövdesiyle ayağı arasına yerleştirilir ve dikişe başlanır.

Dikiş dikilirken dikkat edilecek en önemli nokta kumaşı geriye doğru iterken pot yapmamasını sağlamak, makine ayağının mümkün olduğu kadar düzgün bir sıra takip etmesini göz önünde bulundurmaktır. Makine dikişinin düzgün olması için gözle makine iğnesini değil, makinenin ayağını kollamak gerekir. Kumaşta makinenin çekileceği yeri, hattı belli eden işaret teyeli, iki çatal şeklinde olan makine ayağının bu iki çatalı arasındaki boşluktan görülmelidir.

Dikilen giyim eşyasının çeşitine, kumaşının cinsine göre makine dikişinin sık, ya da seyrek aralıklı olması isteniyorsa bu, makinenin üzerindeki bir düğmeyle ayarlanır. Bundan başka, bazı makine çeşitleriyle, makine dikişinin dışındaki el dikişlerinin de yapılması mümkündür. Bu çeşit makinelerin el dikişi örnekleri yapmasını sağlı-yan birçok ek bölümleri vardır. Hattâ son zamanlarda yapılmış olan dikiş makineleriyle ilik örmek, işlemeler yapmak, düğme dikmek bile mümkündür. Bunlardan başka, ayakkabı, çizme, şemsîye, halı diken özel dikiş makineleri de vardır.

Dikişte Diğer İşler

surfileSürfile. — Makasla kesilmiş kumaş kenarlarının iplik atmasını, saçaklanmasını önlemek için bu kenarların temizlenmesine sürfile yapmak denir. Kumaşın cinsine, giyecek eşyasının şekline göre yapılan sürfilelerin birçok çeşitleri vardır. En basit sürfile, sürfile makası denilen, keskin ağzı zikzak biçiminde girintili çıkıntılı olan bir makasla yapılır. Bu makasla kesilen kumaşın kenarı zikzak olduğundan iplik atmaz. Bu çeşit sürfileler daha çok poplin, tafta gibi sıkı dokunuşlu kumaşlar için iyidir. Keten gibi seyrek dokunuşlu olan, bu yüzden çok iplik atan kumaşlara pek faydası olmaz. Seyrek dokunmuş kumaşların çırpma ile temizlenmesi daha uygun olur. Kumaş çok kalın değilse sürfile yapılacak olan iki kenar beraber tutularak çırpma- ile temizlenebilir. Sürfilenin bu şekli daha az el tuttuğundan çoğunlukla tercih edilir.

Çift dikiş denilen bir başka çeşit sürfile, çoğunlukla, iç çamaşırı, bluz, pijama, çocuk elbiseleri gibi sık yıkanan giyecekler için daha uygun olur. Bu çeşit sürfilede kumaşın iki kenarı önce tersten birleştirilerek makinede dikilir; sonra bu kenarlar içeride kalacak şekilde kumaş çevrilir, yüzden tekrar makine çekilir. Böylece, iplik atan kesilmiş kenarlar örtülmüş olur, yıkanmalarda, hırpalanmada, ütüde kumaş iplik atmaz.

Çırpma ile yapılan başka bir sürfile çeşidi daha vardır. Bu, kenarların ucunu incecik içeri “büktükten sonra bir arada tutarak çırpma ile dikmekle yapılır ve çok iplik atan ince kumaşlar için uygundur.

Baskı. — Bir giyeceğin, biçimine ve çeşidine göre, eteği, kol ağızları, önü iki parçadan meydana geliyorsa bu parçaların kenarları, sofra ve masa örtüleri, el havluları, perdeler, mendiller, eşarplar gibi eşyaların da kenarları içeri doğru kıvrılır, dikişle tutturulur. Buna «baskı» denir. Baskı da sürfile gibi bastırılan şeyin cinsine, biçimine göre değişir.


Yorum yapılmamış

Leave A Reply