Flinders Petrie kimdir? Eski Mısır uzmanı İngiliz arkeolog Flinders Petrie hayatı ve çalışmaları ile ilgili bilgiler.
Sir (William Matthew) Flinders Petrie (d. 3 Haziran 1853, Charlton, Greenwich yakınları, Londra, İngiltere – ö. 28 Temmuz 1942, Kudüs), İngiliz arkeolog ve Eski Mısır uzmanı. Kazı tekniklerinin gelişmesine büyük katkıda bulunmuş, eski kültürlere ait kalıntılar yardımıyla tarihin yeniden kurulmasını sağlayan ardışık tarihleme yöntemini geliştirmiştir.
Avustralya ve Tasmanya kâşiflerinden birinin torunuydu. Özel eğitim gördü ve 24 yaşındayken arkeoloji çalışmalarına yeni bir yaklaşım getiren lnductive Metrology, or the Recovery of Ancient Measures from the Monuments’\ (Tümevarıma Dayai? Ölçüm-bilim ya da Anıtları İnceleyerek Eski Ölçü Birimlerinin Bulunması) adlı bir kitap yazdı. Stonehenge gibi arkeolojik sitlerde yürüttüğü alan araştırmalarında, matematiksel hesaplamayla anıtların yapımında kullanılan ölçüm birimlerini bulmayı başardı. Stonehenge: Plans, Description, and Theories (1880; Stonehenge: Planlar, Betimleme ve Kuramlar) adlı yapıtını yayımladıktan sonra, Mısır’a giderek Gize’de Firavun Keops (Hufu) için yapılmış olan Büyük Piramit’te araştırmalara başladı.
1884’te Tanis Tapınağı’nda yaptığı kazılarda dev bir II. Ramses heykelinin parçalarını buldu. 1885 ve 1886’da Nil Deltasmdaki Naukratis ve Daphnae’de sürdürdüğü çalışmalarda, bu yerleşimlerin Eski Yunan ticaret kolonileri olduğunu kanıtlayan boyalı çanak çömlekler ortaya çıkardı.
Ardışık tarihleme yöntemini ilk kez Filistin’de, Kudüs’ün güneyindeki Tel Hasi kazılarında uyguladı. Bir tepedeki yerleşme alanında, Heinrich Schliemann’ın Troya’da yaptığı kazılardan sonra arkeoloji tarihindeki ikinci katman (stratigrafi) çalışmasını gerçekleştirdi. Böylece, birbiriyle ilintisiz bulguların karışıklık yaratmasına yol açan rastgele kazı uygulaması terk ediliyordu. Petrie’nin, kırık çanak çömlek parçalarından bir zaman dizini (kronoloji) oluşturulabileceği yolundaki varsayımı çağdaşlarınca eleştirildiyse de, zamanla bu yöntem arkeolojide yaygınlaştı.
Mısır’da Feyyum yöresinde birçok bulgu elde eden Petrie, Gurob’da bulduğu papirüsler ve Ege çanak çömlekleriyle, Miken de içinde olmak üzere Eski Yunan uygarlıklarının tarihlerinin saptanmasına katkıda bulundu. Feyyum’da 12. sülaleye ait mücevherler buldu; bunlar 1919’da New York kentindeki Metropolitan Sanat Müzeşi’ne gönderildi. Firavun Merneptah’a (hd İÖ y. 1236-1223) ait bir stel ise İsrail’den söz eden, bilinen en eski belgeydi.
1892’de Londra’daki University College’ da Eski Mısır konusunda ders vermeye başlayan Petrie, 1933’te emekli olduktan sonra da bu görevini sürdürdü. 1894’te Mısır Araştırmaları Kurumu’nu (1905’ten sonra İngiliz Arkeoloji Okulu) kurdu.
Ölüler Tanrısı Osiris kültüne adanmış Abydos nekropolündeki araştırmalarıyla piramitlerin yapımına ilişkin yeni bilgiler elde etti. Tel el-Amarna’da, Firavun Ahenaton’a (hd İÖ 1379-1362) ait kentte yaptığı kazılar sonucu, aralarında ünlü resimli kaldırımın da bulunduğu Amarna dönemi (İÖ 14. yy) yapıtlarını ortaya çıkardı. Teb’in kuzeydoğusundaki Nakada’da ilk Mısırlılara ait 3 bin kadar mezar buldu.
Sina Yarımadasında bulduğu yazıtlarla, yazılı iletişimde Mısır hiyeroglif yazısı ile Sami alfabesi arasında en geç İÖ 1500’e uzanan bir ara dönem olduğunu ortaya koydu. Amerikan Araştırma Okulu’nun desteğiyle 1927-38 arasında Filistin’de kazılar yaparak Tel Hasi’de 10 kentin yıkıntılarını ortaya çıkardı. 1923’te kendisine “sir” unvanı verilen Petrie’nin öbür yapıtları, dönemin en önemli arkeoloji çalışmalarından sayılan Methods and Aims in Archaeology (1904; Arkeolojide Yöntemler ve Amaçlar) ve alam dışına çıktığı için çeşitli yanlışlar içeren The Formation of the Alphabet’tir (1912; Alfabenin Oluşumu).
