Tarihe damga vurmuş geniş ve büyük bir hanedan olan Habsburg ailesi hakkında bilgiler.
Ünlü Alman hanedanıdır. Fransız Capet hanedanından sonra Avrupa tarihinin en büyük hanedanı, bütün tarihin de ünlü hanedanlarından biridir.
Hanedanın atası Alsace Dukası I. Etchichon’dur (ölümü: 690?). Bunun 3 oğlunun küçüğü Altdorf Kontu da oldukça kuvvetli bir ihtimale göre, Hohenzollern yani son Alman imparatorluk hanedanının atasıdır. 1. Etchichon’un büyük oğlu I. Albrecht’in 2 oğlu vardı: III. Evrard (Alsace Kontu), I. Gontran (Brisgau Kontu). Birincisi Lorraine hanedanının atasıdır. İkincisinin 8. kuşaktan torunu IV. Rudolf (ölümü: 1348) Baden hanedanının atasıdır. I.Gontran’ın 12. kuşaktan ve başka bir daldan torunu I. Leopold (ölümü: 1136), Habsburglar’ın ana kolunun yani Avusturya kolunun atası olmuştur.
Lorraine Hanedanı: Alsace Kontu III. Evrard’ın torununun oğlu III. Gerhart 1048’den 1070’e kadar Lorraine Dukası oldu. 1737’ye kadar bu hanedandan 22 duka geçti. Bu tarihe kadar birkaç kere de saltanat fasılası olmuştur. Bu hanedana mensup hükümdarlar Lorraine Dukası, Guise Dukası, Bar Dukası, Alsace Dukası, Aumale Dukası, Vaudemont Kontu gibi birçok unvanlarla, çoğu Fransız olan çeşitli ülkelere hükmetmişlerdir.
Hanedan zamanla Fransızlaştı. İlk duka III. Gerhart’ın 20. kuşaktan torunu François-Etienne, 1737’de Toskana Büyük-Dukası olmak için Lorraine dukalığını bıraktı, bu ülke Fransa’ya geçti. François, 1736’da Maria-Theresa ile evlenerek Almanya İmparatoru oldu böylece hanedanın her iki dalı yüzyıllarca sonra birleşti.
Baden Hanedanı : IV. Rudolf, Baden markisi iken 1348’de öldü. 6. kuşaktan torunu I. Kristofer’in 2 oğlundan Baden-Baden ve Baden-Durlach kolları ayrıldı. İkinci koldan I. Kristofer’in 6. kuşaktan torunu I. Ludwig, 19 ağustos 1691’de Salankamen Meydan Savaşı’nda Türk ordusunu yenen Bağlaşıklar ordusunun başkomutanıydı. Baden-Baden kolu, I. Kristofer’in 8. kuşaktan torunu August-Georg’un 1771’de ölümü ile söndü.
Avusturya Hanedanı: 1. Leopold Avusturya’ya önce marki, sonra da duka ünvanı ile hükümdar oldu. 1136’da 41 yıllık bir saltanattan sonra 1136’da öldü. 1194’te İngiltere kralı Arslan-Yürekli Richard’ı Haçlı Seferi’nden dönüşte esir almakla ünlüdür.
Bu hanedandan Rudolf ilk defa Avusturya Arşidukası (büyük dukası) unvanını aldı.
15. Habsburg imparatoru VI. Karl’ın ölümü ile hanedanın Avusturya kolu erkek üye bakımından söndü. VI. Karl, tek kızı Maria-Theresa’yı hükümdar tanıtmak için bütün Avrupa ile savaşı göze aldı. Çok çetin savaşmalardan sonra Maria-Theresa Avusturya hükümdarı olarak tanındı. Fakat Almanya hükümdarı olmasına imkan yoktu. İmparatorun erkek olması şarttı. Maria-Theresa, aynı hanedanın yüzlerce yıl önce ayrılmış diğer bir kolundan Lorraine Dukası François (Franz) ile 1736’da evlendi. Kocası “Almanya İmparatoru” oldu. 1765’te ölünce büyük oğulları II. Josef imparator ilan edildi. Fakat Avusturya’yı teşkil eden pek geniş ülkelere 1740’tan 1780’e kadar Maria-Theresa büyük bir kabiliyetle hükmetti. Bundan sonra hanedana “Habsburg-Lothringen” adı verildi.
Habsburg-Lothringen hanedanının Toskana’ da (merkezi Floransa) büyük duka olarak, İtalya’nın başka yerlerinde de duka olarak XIX. yüzyılda hüküm süren çeşitli kolları vardır.
1918’de Avusturya İmparatorluğu 675.609 kilometrekare olup nüfusu 56.000.000’du. Bugünkü Avusturya’yı, Çekleri, Lehistan’a ait Silezya ve Galiçya’yı, İtalya’ya ait Trieste’yi, Slovenya’yı, Rusya’ya ait Podolya ve Bukovina’yı ihtiva eden Avusturya İmparatorluğu ile Macaristan’ı, Romanya’ya ait Transilvanya’yı ve Banat’ı, Hırvatistan’ı, Slovenya’yı, Slovakya’yı içine alan Macaristan Krallığı’ndan ve Bosna-Hersek’ten ibaretti. Macaristan, İkinci Dünya Şavaşı’ndan sonra komünistlerin idaresi altına girinceye kadar da resmen krallıktı. Arşidük Otto’yu kral ilan etmek için fırsat bekleniyor, devlete kral naibi sıfatı ile Amiral Horty başkanlık ediyordu (1920-1944).
Gerek Avusturya koluna, gerek diğer kollara mensup olan Habsburg prensleri arşidük, prensesleri de arşidüşes ünvanını taşırlar. Bu unvanlar, sadece bu hanedana mahsustur.
İspanya Habsburgları : Charles-Quint, “V. Karl” ünvanı ile Almanya imparatoru olmadan önce, annesi İspanya Kraliçesi I. Juanna’nın (1479-1555) yerine “I. Carlos” ünvanı ile İspanya Kralı, “IV. Carlo” ünvanı ile de Napoli ve Sicilya kralı oldu. İspanya Habsburgları’ndan babadan oğula geçmek üzere 1700’e kadar 184 yıl içinde 5 kral geçmiştir: I. Carlos, II. Felipe , III. Felipe, IV. Felipe ve II. Carlos .
1700’de Habsburglar’ın bu kolu söndü. Fransız Capet-Burbon hanedanı İspanya tahtına yerleşti. Bu hükümdarlar 25 ağustos 1580’den 15 aralık 1640’a kadar 60 yıldan az fazla bir müddet zarfında aynı zamanda Portekiz kralı oldular. İspanya ile Portekiz o zamanlar hemen hemen bütün Amerika’ya sahipti. Amerika dışında da birçok sömürgeleri vardı. Almanya’da da aynı hanedanın başka bir kolunun hükümran olduğu düşünülürse, Habsburglar’ın XVI. ve XVII. yüzyıllardaki haşmeti hakkında bir fikir edinilebilir. İspanya krallarının hepsi aynı zamanda Napoli kralı ve Sicilya kralı olarak Güney İtalya’ya hükmetmişlerdir. Zaman zaman bütün İtalya’nın Habsburglar’ın eline geçtiği de olmuştur.
Habsburglar’ın Fransa’yı da yıkarak Avrupa’nın zaten pek lehlerinde olan dengesini büsbütün bozmalarına, o zamanlar yeryüzünün en büyük ve kudretli devleti Osmanlı bütün enerjisiyle engel oldu. Yoksa tarihin akışı değişir, hatta protestan mezhebinin yaşatılması imkansız bir hal alırdı.
