Henrik Pontoppidan kimdir? Danimarka’lı Nobel Ödüllü yazarın hayatı ve eserleri. Doğalcılık Akımının öncülerinden yazarın sanat anlayışı.
Henrik Pontoppidan (d. 24 Temmuz 1857, Fredericia – ö. 21 Ağustos 1943, Ordrup, Kopenhag yakınları, Danimarka), 1917 Nobel Edebiyat Ödülü’nü Kari Gjellerup ile paylaşan gerçekçi yazar. “Çağdaş Danimarka yaşamına ilişkin özgün betimlemeleri“nden ötürü bu ödüle değer görülmüştür.
Babası din adamıydı. Pontoppidan biraz da çevresine başkaldırarak 1873’te Kopenhag’da mühendislik öğrenimine başladı.
1879’da öğrenimini yarıda bırakarak birkaç yıl öğretmenlik yaptı. Stcekkede Vinger (1881; Açılmış Kanatlar) adlı ilk öykü kitabının yayımlanmasından sonra geçimini yazarlıkla sağladı; 1900’e değin çeşitli Kopenhag gazetelerinde de çalıştı. Çoğunlukla soğuk, mesafeli, destansı bir üslupla yazdığı roman ve öykülerinde yarım yüzyıllık bir zaman diliminde Danimarka yaşamının hemen her yönünü ele aldı.
İlk kitaplarının konusu bir taşra kasabasındaki yaşamdı. Landsbybilleder (1883; Köy Resimleri), Fra Hytterne (1887; Barakalardan) ve Skyer (1890; Gökyüzünden) gibi bu yapıtlarında hem topluma karşı bir öfke, hem de taşra halkının kendi halinden hoşnutluğunu ve edilgenliğini ironik bir anlayışlılıkla değerlendirme vardı. Det t’orjcettede Land (1891, 1895; Vaat Edilmiş Ülke) adlı üçlemesi ise taşra yörelerindeki dinsel tartışmaları aktarıyordu. 1890’larda Pontoppidan psikolojik, estetik ve ahlaki sorunlar üzerine kısa romanlar yazdı. Nattevagt (1894; Gece Bekçisi), Den Gamle Adam (1895; Yaşlı Âdem) ve Hojsang (1896; Yüksek Şarkı) gibi bu türden yapıtlarını başlıca romanlarından biri olan Lykke-Per (1898-1904; Şanslı Per) izledi. Romanın kahramanı tıpkı Pontoppidan gibi bir din adamının oğludur; evindeki Püriten ortama başkaldırır ve mühendis olarak şansını başkentte dener. Kitabın ana teması çevre baskısıdır. Hayallere dalma ve gerçeklerden korkma gibi yaygın eğilimler ise eleştirilir.
Pontoppidan’ın üçüncü büyük roman dizisi beş ciltlik De d0des rige (1912-16; Ölüler Ülkesi) 1901’de liberallerin zaferinden sonraki siyasal gelişmeler karşısında duyduğu hoşnutsuzluğu ve yeni dönemin çoraklığının verdiği endişeyi yansıtır. Acı bir dille yazılmış olan Mands Himmerig (1927; İnsanın Cenneti) başlıklı romanı I. Dünya Savaşı sırasındaki tarafsız Danimarka’yı anlatır ve kaygısız maddeciliği eleştirir. Son önemli yapıtı, 1933-40 arasında yayımlanan dört ciltlik anılarıdır. Sonradan Undervejs til mig selv (1943; Benliğime Doğru) başlığıyla tek ciltlik kısaltılmış biçimi de basılmıştır.
