Kırım savaşı ne zaman ve kimler arasında olmuştur? Kırım Savaşının nedenleri ve sonuçları nelerdir? Kırım Savaşı hakkında bilgi.
Kırım Savaşı; XIX. yüzyılın (4 Ekim 1853-30 Mart 1856) en önemli savaşlarından biridir. Bir tarafta Osmanlı, İngiltere, Fransa ve Sardunya, diğer tarafta Rusya arasında cereyan etmiş ve Rusya’nın kesin yenilgisiyle sonuçlanmıştır.
Savaşın sebebi, Rusya’nın Osmanlı Devleti üzerindeki emelleri, Boğazlar’dan serbest geçiş hakkı ve Ortodokslar hakkında bazı imtiyazlar istemesidir. I. Nikola tarafından olağanüstü büyükelçi olarak İstanbul’a yollanan büyük-amiral Prens Mençikov, Türk devlet adamlarını tehdit edercesine Rus isteklerini ileri sürdü ve Osmanlı’yı Fransız menfaatlerini Rus menfaatlerinden üstün tutmakla itham etti. Mençikov’un isteklerinin reddi üzerine Rus-Türk savaşı başladı. Serdâr-ı Ekrem (başkomutan) Müşir Ömer Paşa, Tuna üzerine gelen Rus ordularını birkaç meydan savaşında bozguna uğrattı. Buna karşılık Ruslar, Sinop’taki Türk filosunu yaktılar.
ingiltere, Fransa Savaşa Katılıyor
Mustafa Reşit Paşa’nın göz kamaştırıcı diplomatik faaliyeti sonunda, İngiltere ile Fransa, 25 mart 1854’te Osmanlı’nın yanında Rusya’ya savaş açtılar. Sonradan İtalya birliğini gerçekleştirmek için liberal batı devletlerinin desteğini arayan Sardunya (Piemonte) devleti de Rusya’ya karşı savaşa girdi Musa Paşa, Silistre’yi pek parlak bir şekilde elde tuttu. Osmanlı’ya ait olan Romanya’yı işgal altında tutan Ruslar’ın, Tuna’nın, ötesinde bir iş görmeye askerlik güçlerinin yeter olmadığı anlaşıldı. İngiliz – Fransızlar, Aland adalarını alarak Baltık’a hâkim oldular ve Rusya’nın başkenti Petersburg (Leningrad)’ı tehdide başladılar.
Ömer Paşa Lord Raglan ve Mareşal Saint-Arnaud arasında yapılan müzakereler sonunda, savaş sahnesinin Kırım’a nakli ve Rusya’nın burada sulha zorlanması kararlaştırıldı. Kırım’da Sivastopol, ünlü Rus istihkâm generali Malakov tarafından, dünyanın en müstahkem kalelerinden biri olmak iddiasıyla berkitilmişti. Sivastopol düşürülebilirse, Ukrayna, Bağlaşıklar’a ardına kadar açılacak ve Rusya barış istemek zorunda kalacaktı.
Çetin Savaşmalar
Kırım’da Ruslar, Bağlaşıklar’ın sandığından çok savunma gücü gösterdiler. Önceden yapılan hesapları altüst edecek derecede büyük İngiliz, Fransız, İtalyan ve Türk kuvvetlerinin Kırım’a yığılması icap etti. Türkler, Kafkas ve Tuna cephelerini de tek başlarına korumak durumundaydılar. Üstelik, kolera salgını da Bağlaşıkları çok zor durumda bıraktı. Fransız başkomutanı Saint-Arnaud bile bu hastalıktan öldü; 29 eylülde III. Napoléon, onun yerine Canrobert’i atadı. Bununla beraber Prens Mençikov, birkaç meydan savaşında yenildi. Ruslar, Sivastopol istihkâmlarının içine sığınmak zorunda kaldılar; Kırım, Bağlaşıklar’ın eline geçti. 16 mayıs 1855’te Canrobert, Fransız başkomutanlığından alındı ve yerine Pélissier gönderildi. 28 haziranda Lord Raglan da koleradan öldü; yerine Simpson getirildi. 8 eylülde Sivastopol düştü ve ekimde artık Ruslar’ın bütün karşı koymaları kırıldı. I. Nikola, ateşli hastayken kendini soğuğa mâruz bırakmak suretiyle intihar etti. Yerine geçen oğlu II. Aleksander liberal olduğu için, kendisiyle daha kolay anlaşmak mümkün oldu.
Savaşın Sonucu
Kırım Savaşı’na 15.000 İtalyan, 100. 000’er Türk, İngiliz ve Fransız, 500.000’e yakın Rus askeri katılmıştı. Savaşta iki ta raftan 240.000 kişi öldü ve yüz binlercesi yaralandı. Telgraf ilk defa bu savaşta kullanıldı. Kont Cavour, İtalya birliği için Fransa’nın desteğini elde etti. Rusya, çeyrek yüzyıl için Balkanlar ve Yakın Doğu’dan itildi. III. Napoléon, Avrupa işlerinde birinci derecede nüfuz kazandı. İngiltere, Rusya’nın ılık sulara çıkmasına bir kere daha mani oldu.
Fakat asıl zafer Türkler tarafında idi. Reşit Paşa, iki en büyük liberal Batı devletini Osmanlı’nın amansız düşmanı Rusya’ ya karşı savaşa girmeye iknaya muvaffak oldu. Bu, canlanmakta olan Osmanlı Devletine büyük bir itibar kazandırdı. Paris Antlaşması, Osmanlı’ nın menfaatlerini çeyrek yüzyıl için korudu.
