Parakete nedir? Parakete ne işe yarar ve paraketenin çalışma prensibi nedir? Nerelerde kullanılır? Paraket hakkında bilgi.
Parakete Nedir? Parakete Ne İşe Yarar?
Parakete, gemilerin su yüzeyindeki hızını ölçmekte kullanılan alet. 16. yüzyılda geliştirilen ilk kullanışlı paraketeler üçgen biçimli bir tahta şamandıradan oluşuyordu. Üçgenin iki köşesine kurşun safralar asılarak, şamandıranın su yüzeyinde dik ve sabit halde kalması sağlanıyordu.
Şamandıraya bağlı olan halatın (savlo) üzeri ise belirli aralıklarla düğümlenmişti. Parakete, seyir halindeki geminin arkasından suya atıldıktan sonra, belirli bir zaman aralığı içinde savlonun boşalmasına izin veriliyordu. Sonra parakete tekneye çekiliyor, düğümler sayılarak açılmış bölümünün uzunluğu saptanıyor ve savlonun bu uzunluğu zaman aralığına bölünerek geminin hızı bulunuyordu. (Denizcilikte kullanılan hız birimi knot, İngilizcede “düğüm” anlamındaki knot sözcüğünden gelir.)
19. yüzyılda tahta paraketelerin yerini rotorlu ya da uskurlu paraketeler aldı. Gene suya bırakılan bu paraketeler kablolarla otomatik hız ve uzaklık ölçüm aletlerine bağlıdır. Günümüzde, pitometreli ve dip paraketesi olmak üzere başlıca iki tür parakete kullanılır. Pitometreli paraketede, geminin alt bölümüne yerleştirilmiş bir pitot borusu bulunur. İki ucu açık olan bu borunun bir ucu geminin ön tarafına, öteki ucu ise arka tarafına bakar. Gemi hareket halindeyken, borunun ön ucundaki basınç, arka ucundakine oranla daha fazla olur. Bu basınç farkı özel bir aygıta aktarılarak hız ölçüsüne dönüştürülür. Dip paraketesi de geminin dibine yerleştirilir. Gemi seyrederken paraketedeki uskur dönmeye başlar ve küçük bir elektrik üretecini hareketlendirir. Üretecin ürettiği akımın şiddeti geminin hızı ile orantılıdır. Bu akım daha sonra hız ölçüsüne dönüştürülür.
