Soğuk Savaş Döneminde Ortadoğu’da Yaşanan Gelişmeler Nelerdir?

0
Advertisement

Soğuk savaş döneminde Ortadoğu’da ne gibi gelişmeler yaşandı? İsrail Devleti’nin kuruluşu ve Ortadoğu’daki gelişmeler hakkında bilgi.

Soğuk Savaş Döneminde Ortadoğu

Ortadoğu, nemli hammadde kaynaklarına sahip olması, üç kıta arasında geçiş noktasını oluşturması ve üç dinin önemli merkezlerinin burada bulunması bölgenin II. Dünya Savaşı’ndan sonraki dönemde dünya siyasetine damgasını vurmasında etkili olmuştur. Osmanlı hakimiyetinden çıktıktan sonra çatışmanın ve savaşların eksik olmadığı bölgede; büyük devletlerin petrol kaynakları konusundaki çıkar çatışmaları, Arap – İsrail milliyetçiliğinin kışkırtılması gibi sebepler günümüze kadar çatışma ortamının sürmesinde etkili olmuştur.

Ortadoğu gelişmelerinin başlangıç ve ağırlık noktasını, bir bakıma mihverini, İsrail’in bağımsız bir devlet olarak kuruluşu teşkil eder. İsrail Devleti’nin kuruluşuna karşı Arap Dünyası’nın tepkileri ve maalesef peş peşe yaptığı hatalar, Ortadoğu’da buhranların ve krizlerin günümüze kadar uzamasına sebep olmuştur. Bu sebeple, önce İsrail Devleti’nin kuruluşunu ele almak zorundayız.

İsrail Devleti’nin Kuruluşu (1948 – 1949)

I. Dünya Savaşı sonunda İngiltere’nin mandasına verilen Filistin, Yahudilerle Araplar arasındaki çatışmalar yüzünden İngiltere’nin başına dert olmuştu, iki savaş arası dönemde İngiltere’nin Araplarla Yahudileri uzlaştırmak için harcadığı çabalar bir netice vermediği gibi, Filistin topraklarını bu iki millet arasında taksim etmek istemesi de bir çözüme ulaşmadı.

İngiltere Filistin’de ki durumun daha kötüye gitmesini önlemek için 1939 yılında, Filistin’e yapılacak Yahudi göçlerini sınırladı. Fakat bu sefer Avrupa’nın çeşitli yerlerinden Yahudiler Filistin’e kaçak olarak girmeye başladılar. Bu kaçak göçleri Haganah adlı gizli bir teşkilat organize ediyordu. Filistin’deki İngiliz kuvvetleri bu kaçak göçleri önlemeye çalışınca İngiliz askerleri ile Yahudiler arasında silahlı çatışmalar çıktı.

Advertisement

BM kararı üzerine İngiltere yaptığı bir açıklamada, 15 Mayıs 1948’den itibaren Filistin’deki bütün kuvvetlerini çekeceğini ilan etti ve Nisan 1948 den itibaren kuvvetlerini çekmeye başladı. Bu çekme işinin tamamlanmasından bir gün önce de David Ben Gurion başkanlığında 14 Mayıs 1948 günü Tel – Aviv’de toplanan Yahudi Milli Konseyi, İsrail Devleti’nin kuruluşunu ilan etti.

Ortadoğu’da binbir güçlükle sağlanan barış İsrail’in çeşitli Arap devletleriyle yaptığı 1948, 1967 (Altın gün Savaşı), 1973 ve 1982 savaşlarıyla bozulmuş olup günümüzde de halen ara ara devam etmektedir.

Ortadoğu’daki Diğer Gelişmeler

  • 1955’de ABD’nin teşviki ile Sovyetler Birliği’nin Ortadoğu’daki politikalarından çekinen Türkiye, Irak, İran, İngiltere ve Pakistan BAĞDAT PAKTI’nı kurmuştur.
  • Mısır’da yönetime geçen Albay Nasır’ın milliyetçi bir politika izleyerek 1954’te Süveyş Kanalı’nı işleten ingiliz – Fransız şirketini millileştirmesi üzerine SÜVEYŞ KRİZİ çıkmıştır.
  • 1957’de ABD Başkanı Eisenhower’in teklifiyle, bağımsızlığını korumak için ekonomik kalkınma çabası içine giren Ortadoğu ülkelerine ekonomik yardım yapmak amacıyla EİSENHOWER DOKTRİNİ yayınlanmıştır.
  • 1958’de Suriye ve Mısır Birleşik Arap Cumhuriyetleri adı altında birleşmiştir.


Leave A Reply