Kız çocuklarının çok sevdikleri bir oyuncak olan bebeklerin tarihçesi, özellikleri, gelişimi, Türklerde oyuncak bebekler.
Kaynak: pixabay.com
Oyuncaklar arasında bebeğin çok eski bir yeri vardır. Bebeklerin tarihinin insanlık kadar eski olduğunu söyleyebiliriz. Kazılarda Mısırlılar, Yunanlılar, Romalılar, Çinliler, Japonlar’dan kalma çok eski bebekler ele geçirilmiştir, Hititler’in dini törenlerde bebek kullandığı da biliniyor. Bunların oyuncak olarak kullanıldığı da anlaşılmaktadır. Eski Amerika yerlileri de bebek kullanırlar, bundan, daha çok, çocukların dini eğitiminde faydalanırlardı. Eski Peru mezarlarında alçıdan yapılmış, giydirilmiş bebeklere rastlanmıştır.
Bugün de bütün dünya çocukları çeşidi son derece zengin olan bebeklerle oynarlar. Eskiden Japon çocuklarının en beğendiği bebek, kabuğu soyulmuş bir söğüt sopasından ibaretti. Buna ya ipekten, ya da söğüt kabuğu şeritlerinden saç yapar, kağıttan da elbise giydirirler. Kore’de kız çocukları bebeklerini kendileri yapar. Bu bebekler bir bambu sopasından ibarettir. Saç yerine ot koyarlar. Korelilerin bebeklerine yüz yapma adeti yoktur, Bazıları yüz yerine pudra sürer. Kamışın geri kalan kısmına da kadın kılığını andıracak şekilde elbise giydirirler. Hindistan’da, belki evlenmelerin çocuk denecek yaşta olmasının da etkisiyle, gelinlere bebek hediye edilir, Bazı geri kalmış ve irticanın iktidarda olduğu ülkelerde, bebeklerde cin olduğuna inanıldığı için çocuklara bebek verilmez; ama, kız çocukları iç güdüleri ile yastıklardan, ağaç parçalarından bebek yaparlar.
Afrika yerlileri arasında da bebeklere çok rastlanır. Bunların bebekleri, genel olarak, tahta fetişleri andırır.
Kaynak: pixabay.com
Türkler’de Bebek
Yurdumuzda, eski din anlayışının etkisi bakımından, bebeğin tarihi birçok yerlere göre epey yenidir. Gene aynı sebepten ötürü, karagöz oyununun gelişmesine karşılık, kuklanın meydana çıkması ancak XVIII. yüzyıldan sonra olmuştur.
Bugün de yurdumuzda «bebek» adı pek yaygın değildir. Anadolu’nun birçok, yerlerinde bebek’e «gelin» denir. Çanakkale, Afyon, Denizli, Konya, Akşehir, Niğde dolaylarında «güççe», Erzurum, Gümüşhane gibi yerlerde «korçak», Manisa, Akşehir dolaylarında da «kurçak» denir.
Yurdumuzda bebekler çoklukla ya ağaçtan, ya mısır koçanından, ya bezden, tebeşir kayası bulunan yerlerde de tebeşirden, yapılır, Hepsinde de saçlar, ya yünden, ya da insan saçından yapılır. Kaş, göz, ağız çoklukla dikilerek işlenir, yanaklara da gaz boyamalarla, renk veren bitkilerle renk sürülür.
Bebekler her ne kadar kız çocukları için bir eğlence vasıtasıysa da asıl önemli tarafı çocukları dikişe, nakışa, çocuk büyütmeye hazırlamasıdır.
Kapitalizmin gelişmesi ile uluslararası büyük firmalar yukarıda bahsedilen tüm adetlere adeta darbe vurmuş ve basit bir kaç vasat modeli çocuklara sevdirmiş ve bu adetlerin yok olmasına sebebiyet verse dahi hala yukarıda saydığımız adetler devam edebilmektedir.
