Karadenizin en müstesna şehirlerinden birisi olan Trabzon’un tarihi ile ilgili genel bilgilerin yer aldığı yazımız.
«Trabzon» adı «trapezus»tan gelir; bu kelime Eski Yunanca’da «dörtköşe» demektir; surlarının biçiminden dolayı böyle denildiği sanılıyor. Trabzon bölgesi, Hitit İmparatorluğu’nun dışında kalmış, M.Ö. VI. yüzyılda İran (Pers) İmparatorluğu’na katılmıştır. Trapezus limanını kuran, İyonyalılar’dır. Makedonyalılar’ın nüfuzu bu bölgeye erişememişti. Kuzey Karadeniz’le Kırım’da kurulan güçlü Pontus krallığı, bu arada kral Büyük Mitridates, Romalılar’a karşı kahramanca savaşları ile ünlüdür, M.Ö. 1. yüzyılda burayı Romalılar ele geçirdiler, M.S 395’te imparatorluk ikiye ayrılınca, burası da bütün Anadolu gibi Doğu (Bizans) İmparatorluğunun payına düştü. İustinianus, şehri geniş ölçüde onardı.
Bizanslılar 1204’te geçici olarak İstanbul’dan kovulup İznik’e sığınınca, Trabzon’da da Komnenus hanedanı bir imparatorluk kurdu. Anadolu Selçukluları’nı, İlhanlılar’ı, Akkoyunlular’ı kendisine egemen tanıyan bu imparatorluk, 1461’e kadar bağımsızlığını korudu.
Anadolu Selçuklu hükümdarı İzzettin Keykâvus, Trabzon devletinin kurucusu imparator I. Alexius’u yenip esir aldı, kardeşi Sultan Alâettin Keykubât ise Trabzon’u haraca bağladı. Yalnız, Ertokuş Bey’in Trabzon seferi, kale düşmek üzereyken çıkan acayip bir fırtınadan dolayı sonuç vermedi. Ancak Fâtih, 1461’de Trabzon’u 3. Karadeniz seferinde fethetti. Trabzon, Türkler’in Anadolu topraklarında fethettikleri en son şehirdir.
Trabzon, Osmanlı çağında tek sancaklı bir beylerbeyilik (eyalet) oldu. Bu beylerbeyilik bugünkü Trabzon, Giresun ve Ordu illerimizi içine alıyordu. Cumhuriyet devrinde, bütün şehirlerimiz gibi, Trabzon da gittikçe gelişti, yeni yapılarla, geniş caddelerle, meydanlarla onarıldı. Bugün Trabzon Türkiye’nin en başta gelen şehirlerinden biridir.
