Arap Birliği ya da Arap Ligi nedir? Arap Birliği örgütü ne zaman ve hangi ülkeler tarafından kuruldu. Üye devlet sayısı ve listesi nedir?
Arap Birliği (el-Camiatü’l-Arabiye), Arap Devletleri Birliği (el-Camiatü’l-Düvelü’l-Arabiye) olarak da bilinir, Ortadoğu’daki Arap ülkelerinin oluşturduğu bölgesel birliğin ismidir.
22 Mart 1945’te Kahire’de kuruldu. Kurucu üyeleri Mısır, Suriye, Lübnan, Irak, Transürdün (bugün kü Ürdün), Suudi Arabistan ve Yemen’dir. Katılış sıralarına göre diğer üyeleri Libya (1953), Sudan (1956), Tunus ve Fas (1958), Kuveyt (1961), Cezayir (1962), Bahreyn, Umman, Katar ve Birleşik Arap Emirlikleri (1971), Moritanya (1973), Somali (1974), Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ, 1976) ve Cibuti’dir (1977). (1967-90 arasında her iki Yemen de örgütün üyesiydi.) 1993 yılında Komor Adalarının üye olması ile üye sayısı 24’e çıkmıştır. Her üyenin birlik konseyinde bir tek oyu vardır ve alınan kararlar, yalnızca karar için oy kullanan üyeleri bağlayıcıdır.
Kurulduğunda birliğin amacı üyelerinin siyasal, kültürel, ekonomik ve sosyal programlarını güçlendirmek, aralarında eşgüdüm sağlamaktı. Üyeleri ya da üyeleriyle üçüncü taraflar arasında çıkacak anlaşmazlıklarda da birlik arabuluculuk yapacaktı. 13 Nisan 1950’de imzalanan ortak savunma ve ekonomik işbirliğine ilişkin anlaşma da, imzalayan üyelerin askeri savunma önlemleri konusunda işbirliği yapmalarını öngörüyordu.
İlk yıllarında Arap Birliği temel olarak ekonomik, kültürel ve sosyal programlarla
ilgilendi. 1959’da ilk Arap petrol kongresini topladı. 1964’te ise Arap Birliği Eğitsel Kültürel ve Bilimsel Örgütü’nü (ALECSO) kurdu. Gene 1964’te Ürdün’ün karşı çıkmasına karşın, FKÖ’yü bütün Filistinlilerin temsilcisi olarak tanıdı. Üçüncü genel sekreteri Mahmut Riyad’ın yönetiminde (1972-79) birliğin siyasal etkinliği arttı. Ama siyasal konularda, özellikle İsrail ve Filistinlilere ilişkin sorunlarda, kendi içinde çıkan anlaşmazlıklar yüzünden zayıfladı. Mısır’ın 26 Mart 1979’da İsrail ile bir barış antlaşması imzalamasından sonra Arap Birliği’nin öteki üyeleri Bağdat’ta toplandılar ve bu barış antlaşmasını protesto ederek Mısır’ın üyeliğinin askıya alınmasına, örgüt merkezinin de Kahire’den Tunus’a taşınmasına karar verdiler. Mısır 1989’da yeniden üyeliğe alındı ve merkez Kahire’ye taşındı.
1990’da Irak’ın Kuveyt’i işgalinin ardından Suudi Arabistan’ın isteği üzerine, başta ABD olmak üzere Batılı ülkelerin olaya müdahale etmesi Arap Birliği’nde büyük görüş ayrılığına neden oldu. Suudi Arabistan, Mısır, Suriye, Fas, Katar, Bahreyn, Kuveyt, Birleşik Arap Emirlikleri, Lübnan, Cibuti ve Somali, Suudi Arabistan’da yabancı birliklerin konuşlandırılmasını desteklediler ve son üçü dışında bütün üye ülkeler savaşta askeri rol oynadılar.
Arap Birliği Üye Ülkeleri
Irak
Suriye
Lübnan
Ürdün
Suudi Arabistan
Bahreyn
Katar
Birleşik Arap Emirlikleri
Umman
Yemen
Kuveyt
Mısır
Libya
Tunus
Cezayir
Fas
Moritanya
Sudan
Somali
Filistin
Cibuti
Komor Adaları
