Afrika kıtasının genel özellikleri, ülkeleri, coğrafi özellikleri, bitki örtüsü ve hayvanlar, tarihçesi, yaşam koşulları hakkında ansiklopedik bilgi.
Kaynak: pixabay.com
İkinci büyük kıta olan Afrika dünyanın, yaklaşık, beşte birini kaplamaktadır. Kıtada 53 ülke bulunmaktadır ve bunların 6 tanesi adadır.
TEMEL BİLGİLER
- Yüzölçümü: 30.306.000 kilometrekare
- Nüfusu: 762.000.000
- Ülke sayısı: 53
- En geniş ülke: Sudan, 2.505.813 kilometrekare
- En ufak ülke: Seyşel Adaları, 455 kilometrekare
- En yüksek yeri: Kilimanjoro Dağı, 5.895 m.
- En büyük gölü: Viktorya Götü, 69.484 kilometrekare
- En uzun nehri: Nil Nehri, 6.670 km.
Dünyanın en sıcak kıtası olan Afrika’da yağmur ormanları ve savana adı verilen ağaçların meydana getirdiği bitki örtüsü mevcuttur ve bu alanlarda çok çeşitli vahşi hayvan yaşamaktadır. Afrika’nın 3’te 1’i dünyanın en büyük çölü olan Sahra ile kaplanmıştır.
YÜKSELTİ VE ALÇALTILAR
Afrika’nın büyük bir bölümü plato adı verilen ve deniz seviyesinin üstünde yer alan düz alanlara sahiptir. Doğu Afrika platosu sönmüş olan iki volkan – Kenya Dağı ve Klimanjaro Dağı- ve Great Rift Valley tarafından bozulmuştur. Yer kabuğundaki uzun çatlaklar Mozambik’ten başlar ve bütün Doğu Afrika’yı aşarak, Kızıl Deniz’e ve Güneybatı Asya’nın iç kısımlarına dek uzanır. Vadilerde göller oluşmuştur. Afrika’nın görkemli doğal yapısına örnek olarak Nil Nehri ve Tanganika Gölü (620 km.lik bir alana uzanmaktadır ve dünyanın en uzun gölüdür) verilebilir.
Kaynak: pixabay.com
SICAK VE KURAKLIK
Ekvator üzerinde yer alması sebebiyle kıtanın büyük bir bölümü aşırı ısınmaktadır. Dünyanın en yüksek sıcaklığı, gölgede 58 derece olarak, 1932 yılında Libya’da kaydedilmiştir. Ekvatorun her iki yanında yer alan alanlarda yağış miktarı çok düşüktür ve Afrika’nın yarıdan fazlası yılda 500 mm den daha az yağış almaktadır.
YAĞMUR ORMANLARI VE SAVANLAR
Bazı bölgelerde, özellikle Ekvatorun batısına ve Orta Afrika’ya düşen yağış miktarı çok fazladır ve bu nedenle; geniş yağmur ormanları ortaya çıkmıştır. Liberya’nın başkenti Monroyia’ya düşen yıllık ortalama yağış miktarı 5.140 mm dir. Yağmur ormanları ile çöller arasında uçsuz bucaksız tropikal savanlar yer alır. Savanlar daha çok kuraklığa eğilimli olmakla birlikte, yağmurun ve kuraklığın karışımı bir iklime sahiptir.
HAYVAN KRALLIĞI
Goriller, şempanzeler, maymunlar, leoparlar, bukalemunlar ve bir sürü tropikal kuş yağmur ormanlarında yaşarlarken timsahlar ve suaygırları savanların göllerinde ve nehirlerinde yüzmektedirler. Filler, antiloplar, zürafalar ve zebralar, aslan ve çita gibi vahşi yırtıcıların olduğu savanlar boyunca otlamaktadırlar. Ancak bu vahşi yaşam tehlike altındadır. Çünkü; insanlar Afrika’nın doğal ortamını tahrip etmektedir. Bu nedenle; günümüzde birçok alan Ulusal Park olarak koruma altına alınmıştır.
SEBZE VE MİNERAL
Çay, kakao, pamuk, muz, kahve, fıstık, kauçuk ve şeker Afrika’da yetişen ürünlerin bazılarıdır. Maun ve ceviz keresteleri yağmur ormanlarından elde edilmektedir. Elmas, altın, boksit (alüminyum cevheri) demir cevheri ve bakır ihraç edilmek üzere çıkarılmaktadır. Petrol Gabon, Libya ve Nijerya tarafından ihraç edilmektedir.
Afrika’da Bir Pazar Yeri (Kaynak: pixabay.com)
İNSANLAR VE DİLLER
Çoğu Afrikalı kabilelerinde kendi kültürleriyle yaşamaktadırlar. Yalnızca Sahra’nın güneyinde 1000’in üzerinde dil konuşulmaktadır. Ülke sınırlarının kabilesel farklılıklar üzerindeki etkisi pek azdır ve bir ülkede birçok kabile grupları olabilir.
DİNİ İNANÇLAR
Kuzey Afrika’da yaşayan insanlar, genel olarak; Araplar ve Berberilerdir. Bunlar Arapça konuşur ve Müslümandırlar. Güney Afrika’da bulunan ülkeler ise büyük çoğunlukla Kara Afrikalılardan oluşmuştur. Çoğunluğu Müslüman ve Hıristiyan olsa da eski yerel geleneklere olan bağlılık halen varlığını sürdürmektedir ve Afrika’nın dörtte biri yerel inanışlara bağlıdır.
İLK ZAMANLAR
Birçok bilim adamı, Afrika’nın, insanın, iki ile dört milyon yıl önce, ilk evrimleştiği kıta olduğuna inanmaktadır. Ancak, bu dönem hakkındaki bilgiler oldukça sınırlıdır. Yaklaşık 10.000 yıl önce Sahra nemli bir iklime sahipti ve buralarda yaşayan insanlar hayvanları avladılar, topladıkları bitkilerle beslendiler ve daha sonraları toprağı ektiler ve sığırları güttüler.
Kaynak: pixabay.com
ANTİK MISIR VE İSLAM
Milattan Önce 3100 yıllarında Antik Mısır (Dünyanın en önemli uygarlıklarından bir tanesidir) Kuzey Afrika’da Yukarı ve Aşağı Mısır olmak üzere oluşturulmuştu. Bereketli Nil Nehri kıyılarında büyümüş ve Milattan Önce 30 yılında Roma İmparatorluğunun bir parçası olmuştur. Milattan Sonra 7. yüzyılda Araplar Kuzey Afrika’yı işgal etmiş Mısır ve komşularını İslam dinine yöneltmişlerdir.
BÜYÜK KRALLIKLAR
Asırlardır, Afrika ve özellikle de Sahra’nın güneyi hakkında çok az şey bilinmekteydi. 1100 ve 1500 yılları arasında altın, fildişi ve köle ticareti yapan Araplar dönüşlerinde Batı Afrika’da yer alan büyük İmparatorluklar -Gana, Mali, Benin, Songai ve Kanem- ile ilgili haberler getirmekteydiler. Milattan Sonra 900’lü yıllarda kurulmuş olan Benin’de üretilen bronz heykeller, bugün oldukça yüksek fiyatlara alıcılar bulabilmektedir. Heykellerin çoğu, Benin krallarının sihirli yönlerini sembolize etmektedirler. Güneyde yükselen imparatorluklara örnek Büyük Zimbabwe’nin görkemli taş şehridir. Afrika’nın zenginliği ile ilgili haberler Avrupalıların dikkatinin bu kıtaya yönelmesine neden olmuştur.
AFRİKA’NIN FETHİ
Afrika sahillerinin haritasını yapan ilk Avrupalılar Portekizli kaşiflerdi. 1498’de Vasco da Gama Güney Afrika’nın ucundan, Ümit Burnu’nu, dolanmış ve bu sayede Hindistan’a gidilebilecek yeni bir yol bulmuştu. Daha sonraki denizciler Doğu Afrika’ya yönelmişlerdir. Batı Afrika’dan 19. yüzyıla dek sürecek olan köle ticaretini başlatanlar da Portekizliler olmuşlardır.
Kaynak: pixabay.com
AVRUPA ETKİSİ
17. yüzyılda Hollandalılar Portekizlilere ait ticaret merkezlerini kontrol altına aldılar ve 1652 yılında CapeTown’da bir yerleşim birimi kurdular. 19. yüzyılın sonlarına doğru hemen hemen bütün Afrika Avrupalı güçler tarafından yönetilmekteydi.
BAĞIMSIZLIK
Koloni idaresi, 1950’lerde kolonilerin bağımsızlıklarını elde etmesiyle birlikte son buldu. 1970’in ilk yıllarında çoğu ülke bağımsızdı ama, ekonomik güçlükler birçok alanda istikrarsızlığa neden oluyordu. Afrika Birliği Organizasyonu (OAU) kıtada ekonomik, siyasi ve kültürel işbirliğini geliştirmek amacıyla 1963 yılında kuruldu.
GÜÇ YAŞAM KOŞULLARI
Dünyanın en fakir ülkelerinin üçte ikisi Afrika’da bulunmaktadır. Çoğu Afrikalı köylerde yaşar ve tarım ile uğraşır. Afrika’da ortalama insan ömrü çok kısadır. Bunun nedeni bir çok insanın zor koşullarda yaşamasıdır. Kıtlık, hastalıklar ve iç savaşlar çoğu insanın orta yaşı görmeden ölmesine neden olmaktadır. Sierra Leone, Uganda ya da Malavi’de beklenen ortalama insan ömrü 45 yıldır.
Kaynak: pixabay.com
KALABALIK ŞEHİRLER
Çoğunluğun köylerde yaşamasına rağmen kıtada telaşın ve koşuşturmacanın yaşandığı büyük şehirler de bulunmaktadır. Mısır’ın başkenti Kahire 9.900.000 nüfusu ile kıtanın en kalabalık şehridir. Büyümekte olan diğer şehirler arasında Güney Afrika Cumhuriyeti’nin Cape Town’u, Fas’ın Kazablanka’sı ve Cezayir’in Cezayir’i.
EŞİTLİK DÖNEMİ
Nelson Mandela’nın liderliğindeki Güney Afrika Cumhuriyeti’nin, 1994 yılında, demokrasiye geçişi Afrika tarihinin en önemli olaylarından biridir. Bunun sonucunda ırk ayrımı sona ermiştir. 1948’den bu tarihe kadar egemenlik beyazların elindeyken, diğer ırkların eğitim, iş ve günlük yaşamdaki temel haklan yok sayılıyordu.
