Ahi Benli Hasan Kimdir? Türk Divan Şairinin Hayatı ve Eserleri

0
Advertisement

Ahi Benli Hasan kimdir? 15. yüzyıl divan şairimiz olan Ahi Benli Hasan’ın kısa yaşam hikayesi ile Ahi Benli Hasan’ın eserleri hakkında bilgi.

Ahi Benli Hasan

Ahi Benli Hasan, Niğbolu’nda doğmuş ve Seydi Hoca ile Melek Kadın’ın oğludur. Gerçek adı Hasan olmasına rağmen, Benli Hasan lakabıyla daha çok tanınmıştır. Sessiz bir kişiliği nedeniyle Dilsiz Dânişmend olarak da anılmıştır. Babası zengin bir tüccar olduğu halde babasının ölümü üzerine annesinin yeniden evlenmesine kızarak vatanını terk edip İstanbul’a gitmiştir. İleri yaşta olmasına rağmen eğitim almaya başlamış, kırk yaşlarında Kara Bâlî’den mülazım olmuştur. Şiir ve nesirleriyle adını duyurmaya başlamıştır.

Rivayete göre, Yavuz Sultan Selim‘in Benli Hasan’ın şiirlerini görüp beğenmesi üzerine onunla ilgilenilmesini istemiştir. Bunun üzerine Bayezid Paşa Medresesi’nde müderris olarak görevlendirilmesi teklif edilmiştir, ancak Benli Hasan, çevresinin telkinlerine uyarak bu teklifi küçümsemiş ve kabul etmemiştir. Bu durum padişahın kızmasına neden olmuş ve ona yeni bir görev verilmemiştir. Uzun bir sürenin ardından Karaferye Medresesi’ne müderris olarak atandı. Bu sırada Manastır’da şair Hâverî’nin kız kardeşiyle evlendi ve kısa bir süre sonra Karaferye’de öldü.

Âhi Benli Hasan’ın hayatındaki düzensizlikler, eserlerine de yansımıştır. İlk eseri olan Hikâyet-i Şîrîn ü Pervîz ve Rivâyet-i Gülgûn u Şebdîz adlı mesneviyi yazmaya başladığında, Nakşî şeyhi Mahmud Efendi tarafından uyarılarak eseri tamamlamaktan vazgeçirilmiştir. Daha sonra Karaferye’de müderrisken Hüsn ü Dil adlı mesnevisine başlamış ancak bu eseri tamamlayamadan ölmüştür.

Âhi Benli Hasan, dönemin iyi şairleri arasında kabul edilmiştir. Özellikle Hüsn ü Dil adlı eseri, Fettâh-ı Nîşâbûrî’nin aynı adlı eserinin tercümesi olan ve Lâmiî tarafından üstün tutulan bir eserdir. Mesnevi tarzında yazdığı eserleriyle tanınmıştır ve mesnevileri diğer şiirlerine tercih edilmiştir. Celîlî gibi dönemin ünlü şairleriyle yakın arkadaştır.

Advertisement

Şu anda İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi’nde bulunan ancak henüz yayımlanmamış olan Âhi Benli Hasan’ın divanı ve Hüsn ü Dil adlı eseri, henüz yayımlanmamıştır. Ancak Hüsn ü Dil, Çaylak Tevfik tarafından İstanbul’da 1287 yılında yayımlanmıştır.

Âhi Benli Hasan’ın hayatındaki dönemsel çalkantılar ve düzensizlikler, eserlerine yansımış olabilir. Ancak döneminde tanınmış bir şair olarak kabul edilmiş ve eserleriyle önemli bir yer edinmiştir.

Özetle, Âhi Benli Hasan Niğbolu’da doğmuş, ticaret yapmaya başlamış ancak annesinin ikinci evliliğine tepki olarak İstanbul’a gitmiştir. İleriki yaşlarında tahsil hayatına başlamış ve şairlikle de tanınmıştır. Kendisine ait olan divan ve tamamlanamayan Hüsn ü Dil adlı eseri ise günümüze kadar ulaşmamıştır. Âhi Benli Hasan, döneminin önemli şairleri arasında yer almış ve eserleriyle tanınmış bir isimdir.


15. Yüzyıl divan şairlerindendir. Yavuz Sultan Selim zamanında yaşamıştır. Adı Hasan, takma adı Benli, Lakabı da Ahi’dir. DOğum tarihi belli değildir. Ölüm tarihi 1517 senesidir.

Niğbolu’da doğan Ahi’nin babası Seyit Hoca adında bir tüccardı. Şair, babasının ölümünden sonra, İstanbul’a geldi. Medresede okudu ve kendiside müderris oldu. Ahi şiirlerini başlıca mesnevi ve gazel tarzında yazmıştır.

Şeyhi’nin Hüsrev-ü Şirin’ine nazire olarak yazdığı “Hikayet-i Şirin-ü Perviz Rivayet-i Gülgun-ü Şebdiz” adlı manzum hikayesinin bazı kısımlarını gören Yavuz Sultan Selim eseri pek beğendi. Ahi Benli Hasan’ı Bursa’da Bayezit Paşa Medresesine yatin etti. Ancak bazı telkinlere kapılan şair bu görevi kabul etmedi. Yavuz Sultan Selim’de buna kızarak onu uzun zaman miderris muavinliği görevinde bıraktı. Ahi Benli Hasan nihayet Karaferye Medresesine müderris oldu. Orada görevdeyken şair Haveri’nin kızkardeşiyle evlendi. Bir müddet sonra da öldü.

Advertisement

Geride bıraktığı eserleri arasında “Hüsn-ü Dil” adında bir mesnevisi ve bir de divanı bulunmaktadır. Ahi Benli Hasan’ın “Hüsn-ü Dİl”isimli eseri 1870 yılında Asır gazetesinde yayınlandıktan sonra kitap haline getirilmiştir.


Leave A Reply