Antidiüretik Hormon (ADH) nedir, ne işe yarar? Antidiüretik Hormon testi ne için yapılır, eksikliği ve fazlalığı neyin belirtisidir?
Antidiüretik hormon (ADH), böbreklerinizin vücudunuzdaki su miktarını yönetmesine yardımcı olan bir hormondur. ADH testi kanınızda ne kadar ADH olduğunu ölçer. Bu test genellikle, bu hormonun kanda çok fazla veya çok az olmasına neyin neden olduğunu bulmak için diğer testlerle birleştirilir.
Kaynak : pixabay.com
Kaynak : pixabay.com
ADH nedir?
ADH’ye arginin vazopressin de denir. Beyindeki hipotalamus tarafından yapılan ve arka hipofiz bezinde depolanan bir hormondur. Böbreklerinize ne kadar su tasarrufu yapacaklarını söyler.
ADH kanınızdaki su miktarını sürekli olarak düzenler ve dengeler. Daha yüksek su konsantrasyonu kanınızın hacmini ve basıncını arttırır. Ozmotik sensörler ve baroreseptörler su metabolizmasını korumak için ADH ile birlikte çalışır.
Hipotalamustaki ozmotik sensörler kanınızdaki partiküllerin konsantrasyonuna tepki verir. Bu parçacıklar arasında sodyum, potasyum, klorür ve karbon dioksit molekülleri bulunur. Parçacık konsantrasyonu dengelenmediğinde veya kan basıncı çok düşük olduğunda, bu sensörler ve baroreseptörler böbreklerinize bu maddelerin sağlıklı bir aralığını korumak için su depolamasını veya serbest bırakmasını söyler. Ayrıca vücudunuzun susuzluk hissini düzenler.
ADH seviye testinin amacı
ADH için normal aralık mililitre başına 1-5 pikogramdır (pg / mL). Normal aralıklar farklı laboratuvarlar arasında biraz farklılık gösterebilir. Çok düşük veya çok yüksek ADH düzeylerine bir dizi farklı sorun neden olabilir.
ADH eksikliği
Kanınızdaki çok az ADH, kompulsif su içme veya kanınızdaki partikül konsantrasyonu olan düşük kan serum osmolalitesinden kaynaklanabilir.
Merkezi diyabet insipidus adı verilen nadir bir su metabolizması bozukluğu bazen ADH eksikliğinin nedenidir. Merkezi diyabet insipidus, hipotalamusunuz tarafından ADH üretiminde bir azalma veya hipofiz bezinizden ADH salınımı ile işaretlenir.
Yaygın semptomlar arasında poliüri adı verilen aşırı idrara çıkma ve ardından polidipsi adı verilen aşırı susama bulunur.
Santral diyabet insipiduslu insanlar genellikle aşırı derecede yorulurlar, çünkü uykuları sıklıkla idrara çıkma ihtiyacıyla kesilir. İdrarları berrak, kokusuzdur ve anormal derecede düşük partikül konsantrasyonuna sahiptir.
Merkezi diyabet insipidus, tedavi edilmezse ciddi dehidrasyona neden olabilir. Vücudunuzun çalışması için yeterli suyu yoktur.
Bu bozukluk, kanınızdaki insülin hormonu seviyesini etkileyen daha yaygın olan diyabet ile ilişkili değildir.
Aşırı ADH
Kanınızda çok fazla ADH varsa, bunun nedeni uygunsuz ADH (SIADH) sendromu olabilir. Durum akutsa, baş ağrınız, bulantı veya kusmanız olabilir. Şiddetli vakalarda koma ve konvülsiyonlar ortaya çıkabilir.
Artan ADH şunlarla ilişkilidir:
- lösemi
- lenfoma
- akciğer kanseri
- pankreas kanseri
- mesane kanseri
- beyin kanseri
- ADH üreten sistemik kanserler
- Guillain-Barré sendromu
- multipl Skleroz
- epilepsi
- kanın önemli bir bileşeni olan hema üretiminizi etkileyen genetik bir bozukluk olan akut aralıklı porfiri
- kistik fibrozis
- anfizem
- tüberküloz
- HIV
- AIDS
Dehidrasyon, beyin travması ve cerrahi de aşırı ADH’ye neden olabilir.
Nefrojenik diyabet insipidus, ADH düzeylerini etkileyebilecek çok nadir görülen bir başka hastalıktır. Bu rahatsızlığınız varsa, kanınızda yeterince ADH vardır, ancak böbreğiniz buna yanıt veremez ve çok seyreltik idrarla sonuçlanır. Belirti ve semptomlar santral diyabet insipidusa benzer. Poliüri denilen aşırı idrara çıkma ve ardından polidipsi denilen aşırı susuzluk oluşur. Bu bozukluğu test etmek, muhtemelen merkezi diyabet insipidusundan ayırt edilmesine yardımcı olacak normal veya yüksek ADH düzeylerini ortaya çıkaracaktır.
Nefrojenik diyabet insipidus, kandaki insülin hormonu seviyesini etkileyen daha yaygın diabetes mellitus ile ilişkili değildir.
Kan örneği nasıl alınır?
Bir sağlık uzmanı, genellikle dirseğin altından damarınızdan kan alacaktır. Bu işlem sırasında aşağıdakiler gerçekleşir:
- Bölge önce mikropları öldürmek için antiseptik ile temizlenir.
- Kolunuzun etrafına, kanın çekileceği damarın potansiyel alanının üzerine elastik bir bant sarılır. Bu, damarın kanla şişmesine neden olur.
- Doktorunuz damarınıza nazikçe bir iğne şırınga yerleştirir. Şırınga tüpünde kan toplanır. Tüp dolduğunda iğne çıkarılır.
- Daha sonra elastik bant serbest bırakılır ve iğnenin delinme bölgesi kanamayı durdurmak için steril gazlı bezle kaplanır.
Kan testinize nasıl hazırlanırsınız?
Birçok ilaç ve diğer maddeler kanınızdaki ADH düzeylerini etkileyebilir. Testten önce doktorunuz sizden kaçınmanızı isteyebilir:
- alkol
- bir tansiyon ilacı olan klonidin
- diüretikler
- psikotik ve davranış bozukluklarını tedavi etmek için kullanılan bir ilaç olan haloperidol
- ensülin
- lityum
- morfin
- nikotin
- steroidler
- ADH testinden geçme olasılığı riskleri
- Kan testlerinin nadir riskleri şunlardır:
- aşırı kanama
- bayılma
- baş dönmesi
- cilt altında kan birikmesi (hematom)
- delinme bölgesinde enfeksiyon
Test sonuçlarınızı anlama
Anormal derecede yüksek ADH seviyeleri, aşağıdakilere sahip olduğunuz anlamına gelebilir:
- beyin hasarı veya travma
- bir beyin tümörü
- beyin enfeksiyonu
- merkezi sinir sistemi enfeksiyonu veya tümörü
- akciğer enfeksiyonu
- küçük hücreli karsinom akciğer kanseri
- ameliyat sonrası sıvı dengesizliği
- uygunsuz ADH sendromu (SIADH)
- Bir inme
- çok nadir görülen nefrojenik diyabet insipidus
- çok nadir görülen akut porfiri
Anormal derecede düşük ADH seviyeleri şu anlama gelebilir:
- hipofiz hasarı
- birincil polidipsi
- nadir görülen merkezi diyabet insipidus
Testten sonra takip
Tek başına bir ADH testi genellikle tanı koymak için yeterli değildir. Doktorunuzun muhtemelen bir test kombinasyonu yapması gerekecektir. ADH testi ile yapılabilecek bazı testler şunları içerir:
- Anosmolalite testi, kan serumu ve idrarınızdaki çözünmüş parçacıkların konsantrasyonunu ölçen bir kan veya idrar testidir.
- Elektrolit taraması, vücudunuzdaki genellikle sodyum veya potasyum olan elektrolit miktarını ölçmek için kullanılan bir kan testidir.
- Su yoksunluğu testi, su içmeyi birkaç saat boyunca durdurursanız ne sıklıkta idrar yaptığınızı belirler.
