Arap alfabesi hakkında detaylı bilgi. Arap alfabesinin ve yazım şekilleri hakkında ve türleri hakkında bilgi.
Arap yazısının alfabesi 28 harften meydana gelir. Bu harflerin sırasını hatırlatmak için “ebced” denen 8 kelime yapılmıştır. Bunlar “ebced, havvaz, huttiy, kelemen, sa’fes, karaşet, sahaz, dazag” dır. Arapça, harflerin ayrıca sayı değeri de vardır.
Arap yazısı eskiden noktasız yazılırdı. Sonradan birbirine benzer şekildeki harfleri ayırtedebilmek için noktalar konmaya başlandı. Bu fikri Araplar Süryani alfabesinden almışlardır. Arapça sağdan sola yazılır. Zaten, Habeşçe hariç, genel olarak bütün Sami diller sağdan sola yazılmaktadır. Arapçada ayrıca hemze, şedde vs. gibi bazı okuma işaretleri de kullanılır.
Yazı çeşitleri:
Arap yazısının birkaç çeşidi vardır. Araplar ve Arap yazısını kullananlar güzel yazıyı bir sanat saymışlardır. Başlıca yazı çeşitleri şunlardır: Tamamen köşeli ve dik çizgilerle yazılan, hiçbir tarafında yuvarlaklık bulunmıyan “ma’kılî“; çizgilerde düzlük ve yuvarlaklığın birleştiği bir yazı olan “kûfî“; kolay ve çabuk yazılan, rahat okunan düz ve devirli çizgilerden meydana gelen “nesih“.
Ayrıca hat (yazı) sanatında bunların ve daha başka yazı şekillerinin gelişmesiyle, “yedi kalem” denen şu yazı çeşitleri meydana gelmiştir:
1 – Sülüs: “Üçte bir” anlamına gelir. Bu çeşit yazıda harflerin altıda dördü düz, ikisi de yuvarlak çizgiler kullanılarak yazılır.
2 – Nesih: Başka yazılara göre daha kolay okunmakla beraber yazması güçtür, sülüsün üçte bir kalınlığındadır.
3 – Muhakkak: Sülüsle nesih arasında bir yazıdır. Bir buçuk parçası düz, geri kalanı yuvarlak çizgilidir.
4 – Reyhanî: Kalınlığı sülüs gibidir. Daha çok Kur’an yazmakta kullanılmıştır.
5 – Tevki’: Yarısı düz, yarısı yuvarlak bir yazıdır. Osmanlı hattatları buna “İcâze” demişlerdir.
6 – Rıka’: Harflerin çoğu bitişik yazılır. Kesin bir şekil yoktur. Çabuk yazılabildiğinden mektup vs. yazmakta kullanılmıştır. Bunu “rık’a” ile karıştırmamak gerekmektedir.
7 — Talik: Kalınlığı sülüs kadar, bütün harfleri yuvarlak bir yazı çeşididir. Ayrıca daha ince, daha kaim yazıldığı zaman “ince talik“, “gubarî talik“, “talik celisi” gibi adlar alır. Bir de talik ile nesihin birleşmesinden meydana gelen “nesih-i talik” vardır. Bunu da “nestalik” le karıştırmamalıdır. “Nestalik” tevki’ ile rıka’ın birleşmesinden meydana gelir.
Osmanlılar devrinde çok kullanılan yazı çeşitleri şunlar olmuştur:
1 Divanî: İstanbul’un fethinden sonra icadedildiği söylenen divani yazı tevki’ ile rika’ın birleşmesinden doğmuştur. “Celi divani“, “Kırma divani” gibi birkaç çeşidi vardır. En çok vakfiye, ferman vs. yazmakta kullanılmıştır.
2—- Rık’a: Çabuk yazmaya elverişli olduğundan çok geniş bir yayılma alanı bulmuştur. Divani yazı da harf şekillerinin sadeleştirilmesinden doğmuştur. Çabuk yazılması gereken mektup, vs. gibi yerlerde kullanılmıştır. “Rık’a kırması“, “Babıali kırması” gibi çeşitleri vardır.
3 —- Siyakat: Okunması çok güç bir yazıdır, çünkü bu yazıda özel bazı kısaltmalar kullanılmıştır. Çok zaman nokta da kullanılmaması okunmasını güçleştiren sebepler arasındadır. Bazı resmi daire kayıtlarını tutmakta kullanılmıştır.
