ATP’nin yapısı nasıldır, yapısında bulunan maddeler ve özellikleri nedir? ATP’nin canlılar için önemi nedir, açıklaması, ATP hakkında bilgi.
ATP’nin Yapısı ve Canlılar için Önemi
Hücre faaliyetleri için gerekli olan enerji, ATP’den sağlanır. Solunumla elde edilen enerji, hücrede ATP şeklinde, kimyasal bağ , enerjisine dönüştürülür. Bir molekülü oluşturan atomların arasındaki bağlarda bulunan enerjiye, kimyasal bağ enerjisi denir.
ATP molekülü, riboz şekeri, adenin organik bazı ve üç fosfat grubundan meydana gelir. Adenin ile ribozun birleşmesi nükleozit olarak adlandırılır. Buna adenozin denir.
Nükleozitin ilk fosfatla birlikte meydana getirdiği bileşik, adenozin mono fosfat (AMP) adını alır. İkinci fosfatın bağlanmasıyla oluşan moleküle ise adenozin difosfat (ADP) denir. Fosfat grupları arasındaki bağlar, yüksek enerji bağları olarak adlandırılır ve (~) işaretiyle gösterilir. Yüksek enerjili fosfat bağlarının hidrolize olmasıyla 7300 kalorilik bir enerji açığa çıkar.
ADP’ye yüksek enerjili fosfat grubunun bağlanmasıyla ATP elde edilir. ATP yardımıyla bir hücrede ekzergonik ve endergonik reaksiyonlar arasında enerji transferi sağlanır.
Ekzergonik reaksiyonlar: Enerji açığa çıkartan katabolik reaksiyonlardır. Oksijenli solunum ve her türlü fermentasyon olayı, enerji açığa çıkarttığı için ekzergonik reaksiyonlara örnektir.
Endergonik reaksiyonlar: Enerji alan reaksiyonlardır. Metabolizma sırasında meydana gelen biyosentez reaksiyonları (yağ, protein ve karbonhidrat sentezi gibi), aktif taşıma, sinirsel iletim ve kasların çalışması enerji harcayan reaksiyonlara örnektir.
ATP’nin Canlılar İçin Önemi
Hücre bütün yaşam olaylarının gerçekleştiği, biyolojik bir sistemdir. İçinde sürekli kimyasal bağ kurma ve çözme olayları gerçekleşir. Bu sırada enerji dönüşümleri olmakta ve enerji açığa çıkmaktadır.
Hücre bu enerjiden zarar görmez. Çünkü enerji dönüşümlerini denetim altında, kademeli olarak gerçekleştirir. Bu enerji, ATP’de depolanır ve hücreye gerekli olduğu durumlarda kullanılır.
ATP’nin asıl enerji kaynağı güneştir. ATP, fotosentez sırasında besin moleküllerinin yapılmasında da enerji kaynağı olarak kullanılır. ATP, küçük bir molekül olmasına karşın, hücrenin bütün enerji ihtiyacını karşılayabilir.
ATP molekülü hücrelerde, hücre solunumu ve fotosentez reaksiyonlarında üretilir. Hücre solunumu ile üretilen ATP enerjisi metabolik olaylarda enerji kaynağı olarak kullanılır. Fotosentezle sentezlenen ATP molekülleri fotosentez reaksiyonlarında besin üretilmesi sürecinde kullanılır.
