Bakteri nedir? Bakteriler ne iş görür, yararları ve zararları nelerdir? Bakterilerin özellikleri ve mayalanma işlemi hakkında bilgi.
Kaynak: pixabay.com
Bakteri
BAKTERİLER, ancak mikroskopla görülebilen, tek hücreli, bitkisel özellikler gösteren, erkeklik ve dişilik cinsiyetleri olmayan canlılardır. Tabiatta çok yayılmış bir halde bulunan bakteriler insan, hayvan ve bitkilerde hastalık yapıcı mikroplar arasında çok geniş bir yer tutar.
Bakteriler başlıca üç kısma ayrılır:
- Hastalık yapıcılar,
- Zararsız olup ölülerle geçinenler,
- Faydalı bakteriler
Bu sonuncular endüstri ve tarım alanında önemli işler görürler, canlıların yaşamasında büyük rol oynarlar.
Tabiatta hiçbir canlı bakteri kadar yaygın değildir. Bunlar toprak ve diğer cansız şeyler üzerinde yaşarlarsa da gene de besin maddelerine, suya ihtiyaçları vardır.
Kaynak: pixabay.com
Faydalı Bakteriler Ne İş Görür
Faydalı bakterilerin tabiatta başlıca iki görevi yardır:
A) Bitkilerin toprak ve havadan, hayvanlarla insanların da bitkilerden, havadan ve hayvanlardan yeme, içme, soluma ile alıp gövdelerine sindirdikleri maddeleri parçalarlar, eski haline sokarak toprağa geri verirler.
B) Yeryüzündeki canlıların yaşayış şartlarını ve aralarındaki bağıntıları denkleştirirler.
Bakterilerin Yaptığı Hastalıklar
Zararlı bakteriler girdikleri organizma içinde normalin üstünde üremeleriyle, saldıkları zehirlerle bazı hastalıklara yol açarlar Bazı bakteriler de «toksin» adı verilen özel salgılarıyla, organizmanın kimyasal yapısını değiştirerek organların, dokuların işlegenliğini bozarlar, .Verem, kolera, tifo, difteri, şarbon (karakabarcık) hastalığını meydana getiren mikroplar hep birer bakteridir.
Bakterilerin Özellikleri
Bakteriler «cıl» veya «flagella» denen tüycüklerini hareket ettirerek yer değiştirirler. Üreme kabiliyetleri çok yüksektir. Boyları küçüldükçe üreme kudretleri artar. Bakterilerde üreme hücrenin bölünmesiyle olur. Onlar da aynen diğer gelişmiş hayvanlar gibi besin maddelerini seçerek alırlar. Bu konuda o kadar hassastırlar ki en ince kimya metotları bile bunlarla rekabet edemez.
Bakteriler sıcaktan çok soğuğa dayanırlar. Tabiatta en az rastlanan — 60° soğuk bile bakterileri öldürmez, hattâ daha fazla soğuğa dayananları bile vardır. Soğukta kurutulan bakteriler uzun zaman canlılıklarını devam ettirirler. Bazı bakteri cinsleri normal ortamda yaşadıkları gibi bazıları 40°-50° C ısıda da yaşarlar. İçlerinde 70°-80° de yaşı-yanları da vardır. Güneş ışığının etkisi bakterilerin cinslerine göre değişir. Genel olarak bakteriler güneş ışığında ölürler.
Kaynak: commons.wikimedia.org
Bazı bakteriler birbirlerinin üremelerine, yaşamalarına engel olurlar. Meselâ yoğurt bakterilerinin yaşadığı yerde tifo bakterileri yaşamaz. Son zamanlarda hastalık yapan bazı bakterilere karşı onun karşıtı olan başka bakterilerden yapılan antibiyotik ilâçlar kullanılmaktadır. Streptomisin, oreomisin gibi antibiyotikler bunlardandır.
Bakterilerde Mayalaşma
Bu, çok eski çağlardan beri insanların dikkatini çeken bir olaydır. Böylece, meyve sularından çeşitli içkiler, unlardan mayalı ekmekler, sütten yoğurt, peynir gibi yiyecekler hazırlanır. Mayalaşma yapan bakterilerin sayıları çok fazladır, her biri de başka bir iş görür. Besin maddelerinin yapılmasında bu çeşit mayalaşmadan faydalanılır. Bu mayalaşma organizma hücrelerinin ve birçok mikropların hazırladıkları maya (enzyme) denilen maddeler vasıtasıyla olur.
Bazı bakteriler, yağlı ve hidrokarbonlu maddeleri bu mayalarla parçalarlar ve türlü ürünler meydana getirirler. Mayalar en çok 50°-60° de yüksek faaliyet gösterirler. 70° de zayıflarlar, daha yüksek sıcaklıkta tamamen harap olurlar.
