Toktalı Ebubekir Kani kimdir? Ebubekir Kani hayatı, biyografisi, eserleri ve Kırk Yıllık Kani atasözü hikayesi hakkında bilgi.
Ebubekir Kani; (1711-1791 ) Ünlü bir Türk hiciv şairi ve yazarıdır. Tokat’ta doğdu, orada medresede okudu. Kırk yaşına kadar Tokat’tan dışarı çıkmadığı için, şiirlerini de oradayken yazmıştı. Mizah edebiyatımızın en güzel örneklerinden olan “Şathiyyat” ı da bu zamanın eseridir. “Münşeât-ı Kâni” diye tanınan, ağdalı medrese diliyle yazdığı, gayet ince alaylarla dolu mektup tarzındaki eserlerini, “Hirrenâme” de kendisinin ağzından yazarak “Tekir binti Pamuk” (Pamuk kızı Tekir) diye imzaladığı kedi mektuplarını da o devirde yazmıştır.
Hekimoğlu Ali Paşa, Tokat’tan geçerken Kânî kendisine bir övgü yazmıştı. Ali Paşa İstanbul’a gelirken Kâni’yi de yanına aldı, getirdi. Kânî, Saray teşrifatına alışamadı. Samimiyetsiz eğilip bükülmeler ona göre değildi. Silistre valisinin yanına divan kâtibi olmayı tercih etti. Bir ara Ulahlar’ın beyi voyvoda Aleksandr’ın yanında, özel sekreter olarak bulundu.
Ebubekir Kani
«Kırk Yıllık Kani…»
Kâni orada sevdiği bir kızın kendisine din değiştirmesini teklif etmesi üzerine “Kırk yıllık Kânî, olur mu Yani?” demiş, bu söz atasözlerimiz arasına girmiştir.
Ölümünden on yıl kadar önce İstanbul’a gelen Kânî, Yeğen Mehmet Paşa’ya eskisi gibi teklifsiz muamele etmesi üzerine gözden düştü. Devletin sırlarını açığa vurduğu iddiasiyle idam edilecekti. Zamanın Reisülküttâb’ı Hayri Efendi araya girdi. Bunun üzerine Kâni, Limni adasına sürgün edildi. Daha sonra İstanbul’a döndüyse de kısa zaman sonra öldü, Eyüp’e gömüldü. Mezar taşında fatiha yoktur. Çünkü, şair, “Ben fatiha dilencisi değilim, mezar taşıma fatiha yazmayın” diye vasiyet etmişti.
Kâni’nin eseri basılmış değildir. Dili çok ağdalı, yapmacıklıdır. Şiirlerinden ancak mizahi olanların değeri büyüktür. Farsça, Arapça eserleri de vardır.
