Emin Onat Kimdir? Emin Onat hayatı, biyografisi, eserleri, mimarisi hakkında bilgi.Anıtkabir’in mimarlarından Emin Onat hakkında bilgi.
Emin Onat
Emin Onat; (d. 1908, İstanbul – ö. 17 Temmuz 1961, İstanbul), Anıtkabir’in tasarımcılarından biri ve İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Mimarlık Fakültesi’nin ilk dekanı olan çağdaş Türk mimardır.
Beyazıt Numune Mektebi ve Vefa Sultanisi’nden sonra 1926’da Mühendis Mektebi’ne (sonradan Yüksek Mühendis Mektebi) girdi. Üstün başarısı nedeniyle üçüncü sınıftayken bu okula öğretim üyesi olmak üzere seçildi ve eğitimini tamamlaması için İsviçre’ye gönderildi. Zürich Teknik Üniversite-si’ne girdi, Otto Rudolf Salvisberg’in (1881-1940) öğrencisi oldu. Mimarlık eğitimini 1934’te tamamlayarak Türkiye’ye döndü. 1935’te Yüksek Mühendis Mektebi (sonradan Yüksek Mühendis Okulu) Mimarlık Şubesi’ne müderris yardımcısı olarak atandı. 1938’de profesör oldu ve bu okulun Mimarlık Şubesi başkanlığına getirildi. 1943’te de ordinaryüs profesör oldu.
1944’te Yüksek Mühendis Okulu İTÜ’ye dönüştürülünce, yeni kurulan Mimarlık Fakültesi’nin ilk dekanlığına seçildi; iki dönem bu görevi sürdürdü. 1951-53 arasında İTÜ’ nün rektörlüğünü yaptı. 1954-57 arasında İstanbul milletvekili olduktan sonra gene üniversitedeki görevine döndü.
Emin Onat çağdaş Türk mimarlığı içinde önemli yeri olan bazı yapıların tasarımına katılmıştır. 1940’larda Türkiye’nin önde gelen mimarlarından biri olan Sedad Hakkı Eldem’le(*) birlikte İstanbul Üniversitesi Fen ve Edebiyat Fakültesi (1944), Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi (1947), İstanbul Adalet Sarayı (1949) gibi yapılan yapmıştır. En önemli yapıtı ise Orhan Arda ile birlikte tasarladığı Anıtkabir’dir.
Emin Onat genel olarak tasarımlarını akılcı ve işlevci doğrultuda gerçekleştirmiş bir mimardır. İsviçre’deki öğrenciliği sırasında yapıyı işlevlerinden yola çıkarak biçimlendirmeye yönelik çağdaş mimarlık ilkelerini tanımış, bunları daha sonraki tasarımlarında uygulamıştır. Onun bu özelliği, çağdaş yapılarda eski Türk mimarlığına özgü öğelerin kullanılmasıyla ulusal bir mimarlık yaratılabileceğinin düşünüldüğü bir dönemde, mimarlar arasında bir denge sağlanması açısından önem taşır. Gerek S. H. Eldem ile ortak çalışmalarında, gerekse çeşitli etkileri özgün ve çağdaş bir birleşime dönüştürme başarısını gösterdiği Anıtkabir tasarımında, bu yaklaşımının olumlu izleri açıkça görülür.
Türk Mimarlığına Katkıları
Emin Onat’ın Türk mimarlığına yaptığı önemli katkılardan biri de mimarlık eğitimi alanındaki çalışmalarıdır. Kuruluş aşamasında İTÜ’de bir mimarlık fakültesine de yer verilmesi onun bu çalışmalarının sonucudur. Zorlama yerine ikna etmeyi temel alan, alçakgönüllü kişiliğiyle öğretmen olarak da büyük saygı görmüştür.
Emin Onat Türk mimarlarını uluslararası alanda da temsil etmiş, Uluslararası Mimarlar Birliği (UIA) Türkiye kesiminin çekirdeğini kurmuş, 1948’de Lozan’da yapılan ilk genel kurula katılan Türk mimarları arasında yer almıştır. Mimarlık alanındaki çalışmaları nedeniyle 1946’da Britanya Kraliyet Mimarlık Enstitüsü (RIBA) tarafından onursal yazışman üyeliğe seçilmiş, 1956’da da AFC’deki Hannover Teknik Üniversitesi’nden onursal doktorluk unvanı almıştır. 1954’te kurulan Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB), Mimarlar Odası’nın 1 sicil numaralı üyesidir.
Anıtkabir İnşaatı Devam Ederken Çekilmiş Bir Fotoğraf
Kaynak – 2
Emin Onat; mimardır (İstanbul 1908-ay.y. 1961).
1926’da girdiği Yüksek Mühendis Mektebi’nde gösterdiği üstün başarı üzerine üçüncü sınıftayken Zürich Yüksek Teknik Okulu’na gönderildi. 1934’te, bu okulun mimarlık bölümünü bitirdi. Türkiye’ye dönünce Yüksek Mühendis Okulu’nun Mimarlık Bölümü’nde doçent oldu (1935). 1938’de profesörlüğe, 1943’te ordinaryüs profesörlüğe yükseldi. 1944’te Okulun İstanbul Teknik Üniversitesi’ ne dönüştürülmesiyle kurulan Mimarlık Fakültesi’nin ilk dekanı oldu ve bu görevini iki dönem sürdürdükten sonra 1951-1953 arasında İTÜ’nün rektörlüğünü yaptı. 1954’te milletvekili seçildi.
Emin Onat’ın en önemli eseri Orhan Arda ile birlikte yaptığı Anıtkabir‘dir. 1941’de açılan uluslararası yarışmaya katılan yerli ve yabancı mimarların 49 tasarımı arasında Onat-Arda tasarımının uygulanmasına karar verildi. Yapımına 1944’te başlanan ve 1953’te tamamlanan Anıtkabir’de birbirinden değişik etkiler bir birleşim içinde kaynaştırıldı. Onat’ın ilk tasarımlarında işlevci, 1940-1950 arasındaki ulusal mimarlık akımı sırasında ölçülü bir tarihsel üslupçuluk etkisi altında olduğu, 1950’ den sonra ise yeniden akılcı-işlevci, uluslararası etkilere açık bir anlayışla çalışmalar yaptığı görülür.
Başlıca eserleri:
İstanbul Üniversitesi Fen ve Edebiyat Fakülteleri (S.H. Eldem ile, 1944), Vali Konağı (Bursa, 1945-1946), Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi (S.H. Eldem ile, 1949), Cenap Arda Evi (Kavaklıdere/Ankara. 1952), Sanayi Kalkınma Bankası (İstanbul, 1955), İBM Binası (Gümüşsuyu/İstanbul, 1961).
