Erzurum Kongresinin Amacı, Kararları ve Önemi Hakkında Bilgiler

0
Advertisement

Kurtuluş Savaşımızı öncesi önemli bir mihenk taşı olan Erzurum Kongresi ne zaman ve ne amaçla yapılmıştır? Erzurum Kongresinde alınan kararlar ve kongrenin önemi hakkında bilgiler.

Erzurum Kongresi'nde Temsil Edilen Yerler

Erzurum Kongresi’nde Temsil Edilen Yerler


ERZURUM KONGRESİ (23 Temmuz – 7 Ağustos 1919)

  • Şark Vilayetleri, Müdafaa-ı Hukuk-ı Milliye Cemiyeti’nin çağrısı üzerine toplandı.
  • Cemiyet, ortaya çıkabilecek tehlikelere karşı alınması gereken önlemleri görüşmek üzere bu kongreyi toplantıya çağırmıştı.
  • Amaç; bölgenin sorunlarını görüşmek, bölgedeki güçleri birleştirmek, mücadelenin yöntem ve hedeflerini belirlemek, bölgede kurulması düşünülen Ermeni devletine engel olmaktı.

Mustafa Kemal ve Kazım Karabekir’in destek ve katkılarıyla toplanan kongreye Mustafa Kemal ve Rauf Bey de Erzurum delegeleri olarak katıldılar. M. Kemal, kongre başkanlığına seçildi.

Erzurum Kongresi’nin Kararları

  1. Ulusal sınırlar içinde vatan bir bütündür. Onun çeşitli kısımları birbirinden ayrılamaz,
  2. Her türlü yabancı işgal ve müdahalesine karşı ve Osmanlı Devleti’nin dağılması halinde ulus birlikte karşı koyacaktır.
  3. Yurdun ve bağımsızlığın korunması için istanbul’daki hükümet yeterli olamazsa geçici bir hükümet kurulacaktır. Bu hükümet, ulusal kongrece seçilecek, kongre toplanma-mışsa bu seçimi Temsil Heyeti yapacaktır.
  4. Ulusal gücü etken ve ulusal iradeyi egemen kılmak esas amaçtır,
  5. Hristiyan unsurlara (azınlıklara) siyasal egemenliğimizi ve sosyal dengemizi bozucu ayrıcalıklar (imtiyazlar) verilemez.
  6. Millî Meclisin derhal toplanması ve hükümet çalışmalarının meclisin denetimine konulması için çalışılacaktır.
Erzurum Kongresi

Erzurum Kongresi esnasında Mustafa Kemal

Erzurum Kongresi’nin Önemi

  1. Bu kongrede yeni bir devletin kurulması düşüncesi belirtilmiştir. Kongre, ayrıca Dogu Anadolu Bölgesi’ndeki tüm, “ulusal hakları savunma örgütlerini” de birleştirmiştir.
  2. Bu kongre, Sivas Kongresi’ne ışık tutmuş ve ana ilkeleri saptayarak yaygınlaştırmış, ulusal birlik yolunda atılan önemli bir adım olmuştur.
  3. Ulusal egemenliğin koşulsuz olarak gerçekleştirilmesine ilk kez bu kongrede karar verilmiştir.
  4. Yeni bir devletin kurulması düşüncesi, manda ve himaye fikrinin reddi, yabancı azınlıklara ayrıcalık verilmemesi ilk kez bu kongrede ortaya konmuştur.
  5. Erzurum Kongresi, bölgesel bir kongre olmasına karşın alınan kararlar ülkenin tümüne yönelikti. Bu da kongrenin önemini artırmıştır.
  6. Kongrenin aldığı kararlardan birincisi, Misak-ı Milli’de de yer almıştır.

Kongrenin tabandan geldiğini göremeyen ve kongreyi sadece birkaç subayın işi sanan ve bunları dağıtabilirse başkaldırının sona ereceğini sanan istanbul Hükümeti bir bildiri yayımlayarak kongreye katılanların tutuklanmasını istedi. Ne var ki bu emrini yerine getirecek bir makam bulamadı.

Yabancı devlet temsilcileri de kongreyi, kısa ömürlü ve cılız bir başkaldırma hareketi olarak değerlendirdiklerinden fazla önemsemediler.

Bu sıralarda Batı Anadolu’daki dernekler de birleşme yoluna girmişlerdi.

Balıkesir Kongresi (26-30 Temmuz 1919):

Kuzeybatı Anadolu’da yöresel bir birlik kurmuştur. Kongre, seferberlik kararı almış, herkes için vatan hizmeti yükümlülüğü getirmiştir. Kongre, Sivas’a delege göndermekten kaçınmıştır.

Advertisement
Alaşehir Kongresi (16-25 Ağustos 1919):

Kuzeybatı Anadolu ile Güneybatı Anadolu’daki yöresel faaliyet ve örgütlenmeleri bölgesel boyuta ulaştırmıştır.

Bu yönüyle Erzurum Kongresi’ne benzetilebilir. Silahlanma ve askere alma işlemlerinin görüşüldüğü kongre, batıdaki milli cephenin oluşmasında etkili olmuştur.

Kongre, Amasya Genelgesi kararlarını kabul ettiği halde, önemini kavrayamadığı için Sivas Kongresi’ne delege göndermemiştir.

Not : Balıkesir ve Alaşehir Kongrelerinin yakın nedeni, İzmir’in işgalidir. Yunanlıların İzmir’e çıkmaları ile birlikte başlayan tepkinin eyleme ve örgütlenmeye dönüşmesi, bu kongrelerde gerçekleşmiştir.


Leave A Reply