Fok nasıl bir hayvandır? Fokların özellikleri, fok balığı çeşitleri, beslenmesi, yaşam alanları hakkında bilgi. Foklar hakkında gerçekler.
Fok Çeşitleri ve Özellikleri
Fok; Sıcakkanlı, derisi tüylü bir deniz hayvanıdır. «Ayıbalığı» da denir. Çok zaman yanlış olarak «fok balığı» diye anılan bu hayvanlar memelilerin yüzgeçayaklılar takımındandır, aslında, deniz hayatına uymuş kara hayvanlarıdır. Hava alarak solunurlar, yavrularını doğurarak dünyaya getirirler. Yalnız, zamanlarının çoğu denizde geçer.
Eskiden kara hayvanı olan fokların ayağı sonradan yüzgeç biçimini almıştır. Üstelik, deniz vücut sıcaklığını havadan daha çok aldığından, bunların derisinin altında, kendilerini soğuktan koruyan yağ dolu özel bir doku vardır. Vücutlarını kaplayan tüyler de yağlıdır. Bazı çeşitleri kısa mesafeleri büyük bir hızla yüzebilirler. İçlerinde çoğu sırt üstü yüzer. Foklar on dakikadan yarım saate kadar suyun altında kalabilirler.
Fok Çeşitleri
Foklar başlıca iki çeşittir: 1) Kıllı fok (asıl fok), 2) Kulaklı fok.
Asıl Foklar
Bunların en büyük özelliği dış kulaklarının olmamasıdır; kulak yerinde sadece bir delik vardır. Yüzgeçler kısadır. Arka yüzgeçleri geriye doğru uzanmış olarak durur. Foklar karaya çıktıkları zaman ancak karın kaslarını büzüp açarak solucan gibi hareket eder, sağa, sola dönebilirler.
Kaynak: commons.wikimedia.org
Kulaklı Foklar
Bunların küçük fakat belirli bir dış kulakları vardır. Yüzgeçleri daha uzundur. Arka yüzgeçleri karınlarının altında, ileriye dönük durur. Karada bulunurlarken, bu kuvvetli arka yüzgeçlerine dayanarak kendilerini ileri doğru atar, tavşan gibi sıçraya sıçraya yürürler. Yüzmeleri ele ön yüzgeçlerinin hareketleri sayesinde olur. Halbuki asıl foklar, daha çok, arka yüzgeçlerini balık kuyruğu gibi kullanarak yüzerler.
Asıl foklar deniz hayatına kulaklı foklardan daha çok uymuşlardır. Hiç karaya çıkmadan suda pek uzun kalabilirler, yavrularını bile suda doğurdukları olur. Kulaklı foklar ise yavrularını mutlaka karada doğurmak zorundadırlar, çünkü bunların yavruları doğar-doğmaz yüzemezler.
Aşağı yukarı bütün fokların biçimi aynıdır, yalnız büyüklükleri değişir. Liman foklarının boyu 180 cm., ağırlıkları da 50 kilo kadardır. «Denizfili» diye anılan büyük çeşitlerinin ağırlığı 2,5 tonu bulur, boyları da 4 metreye yaklaşır. Renkleri, genel olarak, boz veya kahverengidir. Balıkları, daha başka deniz canlılarını yiyerek beslenirler. Çoğu kutup denizlerinde, ılık sularda yaşamakla beraber bazıları yarı tropikal sularda da yaşar.
Fokların bir çeşidinin kürkü çok değerlidir. «Kürk foku» diye anılan bu hayvanlardan yılda 60-70.000 kadar avlanır. XX.. yüzyılın başlarında kürk elde etmek için bunların aşırı derecede avlanması nesillerinin tükenmesi tehlikesini doğurmuştu. Sonradan avın sınırlandırılması konusunda milletlerarası bir anlaşma yapıldı.
Foklar, o dolaylara beyaz insanların gelmesinden çok önce, Eskimolar için en önemli av hayvanlarıydı. Bugün de Eskimolar’ın besinlerinin en önemli kısmını foklar teşkil eder. Fok Eskimo’nun her şeyidir. Etini yer; yağını hem yemek pişirmek, hem aydınlanmak, hem de ısınmak için kullanır; derisinden de elbise, çadır yapar. Kemiklerinden zıpkın ucu yapıldığı gibi sinir telleri de dikişte kullanılır.
Kuzey Atlas Okyanusu sularında yaşayan fokları da derileri için avlarlar. Bunların derisinin dericilikte büyük değeri vardır.
Kaynak: pixabay.com
Denizfili ve Denizaslanı
Gene asıl foklardan olup da geniş ölçüde avlanan bir başka çeşit de «denizfili» dir. Bunlar sırf yağı için avlanır. Burunlarında kısa, hortuma benzer bir çıkıntı olduğu için bu adla anılırlar. Denizfili yazın deri değiştirir. Hayvanın bütün derisi parça parça dökülür. İşte bu devre deniz filinin en zayıf olduğu zamanıdır. Çünkü taze deri kurumadan suya girerse çok canı yanar. Bu bakımdan, karada kalmak zorundadır. Taze derisini kurutmak için güneşte durur, yüzgeçleriyle yeni derinin üstüne kum atar. Avcılar hayvanı daha çok bu zayıf anında öldürürler.
Kulaklı fokların en irisi denizaslanıdır. Eskimolar bunların etini yer, derilerini kayık kaplamakta, evlerine çatı yapmakta kullanırlar. Bağırsaklarının dış zarı da bunlara yağmurluk işi görür.
Foklar zeki hayvanlar değildir, bir marifet öğretmek çok güçtür. Yalnız, bunların arasında danizaslanının dişileri ötekilerden ayrılır. Bunlar kendi hallerindeyken bile oyuna bayılırlar. Cambazhanelerde, hayvanat bahçelerinde numara yapmaya alıştırılanlar da bunlardır.
