Güney Amerika Coğrafi ve Jeolojik Özellikleri

0
Advertisement

Güney Amerika kıtasının coğrafi konumu, özellikleri ile jeolojik olarak bilgileri

Güney Amerika Haritası

Amerika’nın güney bölümü; dünyanın dördüncü büyük kıtası. Yeryüzündeki karaların yaklaşık % 13’ünü, dünya nüfusunun % 5.8’ini içerir. Yüzölçümü 17.830.000 km2

COĞRAFYA KONUMU. Batı yarıkürede, büyük bölümünü Latin Amerika’ nın oluşturduğu kıta, kuzeyden Karayip Denizi, doğu ve kuzey doğudan Atlas Okyanusu, batıdan Büyük Okyanus, güneyden Drake Boğazı ile çevrilidir. Kuzeybatıda, Panama Kıstağı ile Orta Amerika’ya bağlanır

JEOLOJİ. Yaklaşık 200 milyon yıl önce Afrika ile birlikte parçası olduğu Gondvana ön kıtasından ve Afrika’dan 150 milyon yıl kadar önce ayrılan Güney Amerika, jeolojik açıdan dört ana bölgeye ayrılabilir: Guyana ve Brezilya kıta kalkanları, Arjantin ada kalkanları, iç düzlüklerin temelini oluşturan paleozoik kaya katmanı ve And hareketli kuşağı. Kıtanın doğusunda uzanan ve Güney Amerika’nın en yaşlı kaya katmam olan Guyana ve Brezilya kalkanları birbirlerinden Amazon Havzası ile ayrılır. Yapı açısından, orta ve geç prekambriyum (yaklaşık 600 milyon yıl önce) döneminden kalma oldukları sanılmakla birlikte, kristal biçimdeki taşların 2 milyar yaşın üzerinde bulunmalarının olanak dışı olduğu öne sürülmektedir. Guyana Kalkanı, günümüzde Guyana, Surinam, Fransız Guyanası, Kolombiya, Venezuela, Brezilya’nın bazı bölümleriyle Orinoco ve Amazon ırmakları arasında yüksek bir yayla oluşturur. İki parçaya bölünen Brezilya Kalkanı, Brezilya’yı Uruguay’ı ve Arjantin’in kuzeyiyle Paraguay’ın bazı bölümlerini kaplar. Brezilya’nın kuzeydoğusunda taş katmanları belirgindir. Ada kalkanları da prekambriyum döneminden kalmadır.

Genelde sert ve kristal biçimindeki taşlardan oluşan bu kalkanlar, Arjantin’de ve özellikle ülkenin Patgonya Bölgesi’nde bir uçtan bir uca uzanırlar. Kalkanlar ve batıdaki daha yeni And kuşağı arasında kalan alan, en çok 570 milyon yaşında oldukları sanılan paleozoik taş çöküntüleriyle kaplıdır. Bu çöküntülerin bazıları buzul çağ kökenli, kalın kum ve çamur katmanlarıyla örtülüdür. Bazı bölgelerde lavlara da rastlanır. Kıtanın batı kıyıları boyunca uzanan And hareketli kuşağı, başlangıçta geniş bir çöküntü alanı bölgesiydi. Paleozoik çağda yer kabuğu hareketlerinin başlaması ve erken mezozoik çağ (225-65 milyon yıl önceki dönem), gerçek etkinlik döneminin başlangıcı oldu.

Advertisement

Leave A Reply