Haçlı Seferleri nedenleri (dini, ekonomik ve siyasal) ve sonuçları ve seferler konu özeti.
HAÇLI SEFERLERİ
Haçlı Seferleri; 11. ve 13. yüzyıllarda Türklerin batıya ilerleyerek Hristiyanlarca kutsal sayılan şehirleri ele geçirmeleri sonucu Bizans’ın kışkırtması ve Papa’nın çağrısıyla oluşan dini savaşlardır. Sefere katılan askerler elbise ve silahlarına Hristiyanlarca kutsal sayılan Haçlı işareti yaptıkları için bu seferler Haçlı seferleri olarak anılmıştır.
Haçlı Seferlerinde Hristiyanların dini lideri Papa’nın çağrısı önemli bir etkendir. Papa II. Urban 27 Kasım 1095’te yaptığı bir konuşmada Hristiyanların bu sefere katılmaları için çağrıda bulunmuştur. Hatta bu çağrısını Tanrının isteği ve buyruğu ile yaptığını belirtmiştir. Sefere katılan herkesi cennetle müjdelemiştir. Bir din adamı olan Piyer Lermit Avrupa’da köy köy, kasaba kasaba dolaşarak sefere halktan birçok insan toplamıştır.
Haçlı Seferlerinin Nedenleri
Dini Nedenler
► Hristiyanlarca kutsal sayılan Kudüs, İznik ve Antakya gibi şehirlerin Müslümanların elinde olması
► Papa ve din adamlarının halkı savaşlara katılması için kışkırtması
Ekonomik Nedenler
► Yoksulluk içinde yaşayan Avrupalıların Doğu’nun zenginliklerine ulaşmak istemeleri
► Avrupalıların doğudan gelen ticaret yollarına hakim olmak istemeleri
Siyasi Nedenler
► Anadolu’daki Türk ilerleyişine karşılık Bizans imparatorluğu’nun Avrupa’dan yardım istemesi
► Avrupalıların Türkleri Anadolu’dan atmak istemeleri
► Kral, derebeyi ve şövalye gibi seçkinlerin macera peşinde koşmaları
1096 yılında başlayıp 1270 yılına kadar toplam sekiz Haçlı Seferi düzenlenmiştir. Bu seferlerin ilk dördü kara yoluyla diğer dördü deniz yoluyla yapılmıştır. Bu seferlerden ilk üçü Türkler tarafından Anadolu’da karşılanmıştır.
I. Haçlı Seferi (1096-1099)
İstanbul üzerinden Anadolu’ya geçen 600 bin kişilik bu ordu İznik’i kuşattı. Türkiye Selçuklu hükümdarı I. Kılıçarslan başkenti İznik’ten Konya’ya taşımak zorunda kaldı.
iznik ve Batı Anadolu yeniden Bizans İmparatorluğu’ nun kontrolüne geçti. Haçlı ordusu Anadolu’da ağır kayıplar vererek ilerlediler. Kudüs’ü ele geçirdiler. Amacına ulaşan tek Haçlı Seferi’dir.
Haçlılar, Kudüs başta olmak üzere Urfa, Antakya, Suriye ve Filistin’i ele geçirerek Kudüs Krallığı’nı kurdular. Bir süre sonra Selçuklulara bağlı Musul atabeyinin Halep ve Şam’ı geri alması II. Haçlı Seferi’ne neden oldu.
II. Haçlı Seferi (1147-1149)
Bu sefere Fransa Kralı ve Alman İmparatoru da katılmıştır. Ancak Selçuklu hükümdarı I. Mesut, Anadolu’ da Haçlı ordusunu yenilgiye uğrattı. Dağılan bu ordunun bir kısmı Kudüs’e ulaştı. Musul ve Halep gibi şehirleri yeniden ele geçirmeyi başaramadılar.
III. Haçlı Seferi (1187-1192)
Kudüs’ün Eyyubi Devleti tarafından 1187 Hıttin Savaşı’yla geri alınması üzerine başladı. Sefere Alman İmparatoru, Fransa ve İngiltere Kralları katıldı. 100 bin kişilik bu Haçlı ordusunu Türkiye Selçuklu hükümdarı II. Kılıçarslan Anadolu’da yenilgiye uğrattı. Dağılan Haçlı ordusundan Alman imparatoru Silifke kıyısında boğularak öldü. Kudüs’e ulaşan Fransa ve İngiltere kralları Kudüs’ü geri alamadılar.
Kudüs’ün Müslümanların eline geçmesi diğer Haçlı Seferleri’nin en önemli nedenini oluşturdu. Ancak Haçlılar Kudüs şehrini bir daha geri alamadılar.
IV. Haçlı Seferi (1200-1204)
Papa’nın çağrısı üzerine toplanan Haçlı ordusunun başına İtalyan komutan geçti. Amaç Akdeniz üzerinden Ortadoğu’ya çıkarak Kudüs’ü kuşatmaktı. Ancak Bizans İmparatorluğu’ndaki taht kavgası sonucu ortaya çıkan karışıklık üzerine Haçlı ordusu Mısır yerine istanbul’a yöneldi. İstanbul yağmalandı ve burada bir Latin Krallığı kuruldu. Bu krallık uzun süre siyasi varlığını devam ettiremedi. Bundan sonra yapılan Haçlı Seferleri’nden de bir sonuç alınamadı.
Diğer Haçlı Seferleri
Diğer Haçlı Seferleri Akdeniz üzerinden Mısır ve Suriye’ye yapıldı. Anadolu’da ağır kayıplar veren Haçlılar bir daha Anadolu’yu tercih etmemişlerdir. Son Haçlı Seferleri genellikle Akdeniz’deki korsanlar üzerine yoğunlaşmıştır.
Sefere katılan Kralların ve Derebeylerin ölmesi, veba salgını gibi nedenler seferlerin amacına ulaşmasını önlemiştir.
Haçlı Seferlerinin Sonuçları
Dini Sonuçları
► Papanın ve din adamlarının verdikleri sözler gerçekleşmeyince (Kudüs’ün geri alınamaması gibi) Avrupa’da Kilise’nin gücü azaldı. Kilise’ye olan güven sarsıldı.
Ekonomik Sonuçları
► Akdeniz ticareti gelişti. Avrupa ile İslam dünyası arasındaki ticari faaliyetler gelişti.
► Anadolu şehirleri başta olmak üzere Suriye ve Filistin ekonomik yönden büyük zarar gördü.
► Avrupa’da ticaretle uğraşan burjuva sınıfı zenginleşti.
Siyasi Sonuçları
► Anadolu’daki Türk ilerleyişi yavaşladı.
► Bizans İmparatorluğu’nun yıkılması gecikti.
► Sefere katılan Avrupalı soyluların ölmesi kralların gücünü artırdı.
► Avrupa’nın sosyal hayatındaki sınıf ayrımı azalmaya başladı.
Teknik Sonuçları
► Sefere katılan Avrupalılar Müslümanlardan barut, pusula, kağıt ve matbaayı öğrendiler. Bu teknik buluşları geliştirerek bugünkü modern Avrupa’nın temelini attılar.
