İbn Akil kimdir ve ne yapmıştır? İbn Akil hayatı, biyografisi, eserleri ve çalışmaları hakkında bilgi.
İbn Akil
İbn Akil; tam adı Ebu-l Vefa Ali Bin akil bin Muhammed bin Akil bin Ahmed El-bagdadi Ez-zafari (d. 1040, Bağdat – ö. 1119), Hanbeliliğin önde gelen fıkıhçıları arasında yer almış, düşünce ve öğretileriyle bu mezhebin katı gelenekçiliğini yumuşatmaya çalışmış din bilginidir.
1055-66 arasında Hanbeli mezhebinin ilkeleri doğrultusunda eğitim gördü. Gene aynı yıllarda hocalarının onaylamadığı ilahiyat görüşleriyle de ilgilendi. Bu görüşler İslam düşüncesindeki iki farklı eğilimi temsil ediyordu: Dini, mantıksal sorgu ve usavurma kurallarına göre kavramayı ve yorumlamayı hedefleyen Mutezile akımı ile mutasavvıf Hallac-ı Mansur’un özellikle vahdet-i şühûd (olguların birliği) kavramını içeren öğretisi.
Bu düşüncelere yakınlık duyması ibn Akil’in Bağdat’ta Hanbeli mezhebi içindeki konumunu sarstı. Henüz 26 yaşındayken biraz da kendisini koruyan çevrelerin yardımıyla el-Mansur Camisi hocalığı gibi önemli bir göreve getirilmesi ise düşmanlarını daha da artırdı. Bu makama gelmeyi beklerken sırası atlanan din bilginlerinin kıskançlığı, kendisinin de yenilikçi ve tartışmalı öğretileri benimsemesi İbn Akil’in baskı altında kalmasına yol açtı. Etkili koruyucusu Ebu Mansur bin Yusuf 1067 ya da 1068’de ölünce hocalıktan ayrılmak zorunda kaldı. 1072’ye değin Ebu Mansur’un, Hanbeli mezhebinden zengin bir tüccar olan damadının koruması altında görece gözden uzak yaşadı. Eylül 1072’de geleneksel öğretiye bağlı bir grup din bilgininin önünde inançlarından vazgeçtiğini halka duyurmaya zorlandı. İçinde bulunduğu durumdan kurtulmak için başvurmak zorunda kaldığı bu yol, genel kabul gören takıyye (zor karşısında inancını gizleme) uygulamasıyla çelişmiyordu.
İbn Akil ömrünün geri kalan bölümünü bilime adadı. En ünlü yapıtı Kitabü’l-Fünun (Bilimler Kitabı) çok çeşitli konulan ele alan bir ansiklopedi niteliğindeydi. Toplam cilt sayısının 200-800 arasında değiştiği tahmin edilen bu yapıtın günümüze yalnızca bir cildi ulaşmıştır.
