İmam Malik ve Maliki Mezhebi

0
Advertisement

İmam Malik Kimdir? Maliki Mezhebi nedir, özellikleri, hakkında bilgi.

Maliki Mezhebinin kurucusu ve tanınmış bir İslam fakihi olan Malik bin Enes, Beni Teym’in Humayr kolundandır. Medine’de: 708-715 tarihleri arasında doğduğu hakkında değişik rivayetler vardır. Fıkıh, Hadis, Kıraat gibi din bilimlerini, kendi çevresindeki değerli insanlardan öğrenmiştir. Ders gördükleri arasında Tabiin’den ünlü kişiler, Medine Fakihleri diye bilinen bir hayli tanınmış zatlar mevcuttu. Hayatı genellikle Medine ve yöresinde geçtiği belirtilen Malik bin Enes, Hac ibadeti için gittiği Mekke-i Mükerreme hariç, hep doğduğu ve büyüdüğü muhitte yaşamıştır.

İmam Malik’in, çok büyük bir bilgin olmasına ve faziletli bir hayat sürmesine karşın, huzursuz günler geçirdiği zaman da olmuştur. Onun Abbasi Halifesi Ebu Cafer el-Mansur devrinde dövüldüğü meçhul değildir. Sebep de, Emevilerin sonu geldiğinde kendisinin Hz. Ali neslinden Muhammed bin Abdullah ve Kardeşi İbrahim’e beslediği sevgidir. İmam Malik’in dayak yüzünden bir omuzunun sakat kaldığını da kaynaklar yazarlar. Uzun bir ömrün sonunda 80 yaşını geçmiş olduğu halde: İmam Malik bin Enes, yine doğum şehri olan Medine-i Münevvere’de, 795 senesinde vefat etmiştir.

İmam Malik, bir fakih (Allah’ın buyruklarından çıkarılmış ameli hükümleri bilen ve bunlarla meşgul olan) olduğu kadar da bir muhaddis (Hz. Muhammed’in söylediklerini, işlediklerini ve davranışlarını nakl ve rivayet eden, hadis bilimi ile uğraşan) kişiydi. O da fetvalarında, ilk başta Kitab’a ve Sünnet’e dayanırdı. Sahabe fetvaları da onun için bir dayanaktı. Uygulamada gerekirse eshabın sözlerini hüccet (kanıt) saymakta tereddüt göstermemiştir. Ona göre, bir ölçüde, sahabenin fetva ve hükümleri, sünnetin bir uygulamasından başka şey olmazdı. Kendisi icma’a da ayrı ve önemli yer vermiştir. Medine halkının bir hükümde birleşivermesi, onun için bir delil teşkil ederdi. Bazı imamlar, icma için bir şehrin değil, bir çağda yaşayan islam ülkeleri yetkililerinin aynı reyde toplanması gereğini ileri sürmüşlerdir. Tabii ona göre Medine’nin İslamiyet bakımından taşıdığı özellik ve önem bu görüşüne rehberlik etmiştir.

Malik bin Enes, Ehlü ‘l-Hadis = Hadis ehli’nden idi. Bu sıfatla kıyas’a sık sık müracaat etmiş değildir. Fakat ondan büsbütün de uzaklaşmamıştır. İcap ettiğinde rey’e de başvurduğu olmuştur. Hakkında “nass” bulunmayan (Kur’an ve Hadis’te haber, delil, hüccet bulunmayan) sorunlarda, yerine göre, akıl yolu ile hareket ederek, kamu yararına fetva verdiği olmuştur. imam Malik, örf ve adete de gerektiği zaman başvurulabileceğini göstermiştir.

İmam Malik’in önemli ve belli başlı eseri El-Muvatta’dır. Günümüze gelmiş olan en eski fıkıh kitabı sayılır (Zeyd b. Ali’nin eseri müstesna). İmam Malik’in öğrencileri arasında şunlar zikredilebilir: El-Lays bin Sa’d, Abdurrahman bin El-Kasım, Abdullah bin Vehb, Abdullah bin Abdülhakem gibi. Malikiler daha çok Kuzey Afrika ile Mısır’da, Kuveyt’te, Sudan’da, Nijerya’dadırlar.

Advertisement

Leave A Reply