İngiltere kralı birinci, ikinci, üçüncü, dördüncü, beşinci, altıncı, yedinci ve sekizinci Henry hayatları ve dönemleri ile ilgili bilgi.
HENRY I,
İngiltere kralıdır (İngiltere 1068 – Normandiya / Lyons-la-forêt 1135).
Hükümdarlık dönemi: 1100-1135. Fatih William’in oğludur. 1087′ de babası Normandiya’yı büyük oğlu Robert’e, İngiltere’yi ortanca oğlu William’a (II. William) bırakınca, ağabeyleriyle mücadele ederek 1100’de derebeylerin desteğiyle kral ilan edildi. Kilisenin ve İngilizlerin desteğini kazandı. 1106’da İngiltere’yi istilaya kalkışan ağabeyi Robert’i Inchebray Meydan Savaşı’nda yenip tutsak alınca, önce yalnız İngiltere kralıyken, Normandiya Dükü de oldu. Devlet görevlilerine okur-yazar olma zorunluluğu getirdi, ayrıca yargıçları da okur-yazarlar arasından seçmesi sonucu birçok hukuk reformları gerçekleşti. Okur-yazar ilk İngiltere kralı olarak ülke boyutlarında bir okuma yazma seferberliği başlattı.
HENRY II,
İngiltere kralıdır (Fransa/Le Mans 1133 – Fransa/Chinon 1189).
Hükümdarlık dönemi: 1154-1189. İngiltere Kralı I. Henry’nin torunu, Plantagonet Hanedanı’nın ilk kralıdır. 1150’de Normandiya dükü, 1151’de Anjou kontu ve 1152’de Akitanya dükü, 1154’te İngiltere kralı oldu. 1162′ de yakın dostu ve Başbakanı Thomas Becket’i Canterbury Başpiskoposu atadı. Kralın dış işlerine karışmasına şiddetle karşı çıkan Becket’i 1170’te öldürtünce, Henry’nin Avrupa Kıtası’ndaki topraklarına papalık el koydu; o da 1172’de papalıkla uzlaşmaya varana kadar İrlanda’da oyalanmayı uygun buldu. 1173’te en küçükleri “Yurtsuz” John dışında üç oğlu (“Genç Kral” Henry, “Aslan Yürekli” Richard, “Kızıl Saç” Geoffrey) babalarına karşı ayaklandılar. 1174’te Alnwick’te İskoçya kralını tutsak alarak ayaklanmaları güçlükle de olsa bastırmasına karşın, 1189’da oğlu John’ın da hainlere katıldığını öğrenince kederinden öldü.
HENRY III,
İngiltere kralıdır (Winchester 1207 – Westminster 1272).
Hükümdarlık dönemi: 1216-1272. Yurtsuz John’un oğludur. 1216’da naipliğini üstlenen Hubert de Burgh, 1219-1223 arasında ülkeyi tek başına yönetti, 1227’de tüm yetkileri eline aldı. 1248′ de Gaskonya’nın sorumluluğunu kayınbiraderine bırakarak, güçlenmesine yol açtı. 1254’te kral, papalığın da onayıyla küçük oğlu Edmund için Sicilya Krallığı’nı ele geçirmek üzere baronların sırtına ağır vergiler yükledi. İngiliz baronları yönetimde köklü reformlar yapılması koşuluyla kendilerinden istenen parayı toplamaya razı oldular. 1261’de papalıktan aklanma fermanı alan ve 1264’te Fransa’nın hakemliğini sağlayan kral, yönetimde reform yapma sözünden caymaya kalkıştıysa da ayaklanan baronlar, Lewes’te (1264) Henry’yi yenilgiye uğratıp, veliaht Edward’ı (daha sonra I. Edward) da tutsak aldılar. Ancak kaçmayı başaran Edward, Evesham Meydan Savaşı’nda (1265) baronları yendi ve babasını gölgede bırakıp yönetime ağırlığını koymayı başardı.
HENRY IV,
İngiltere kralıdır (Bolingbroke 1366 – Westminster 1413).
Hükümdarlık dönemi: 1399-1413. Kral III. Edward’ın torunu, Lancaster Hanedanı’nın ilk kralıdır. 1377’de Derby kontu, 20 yıl sonra da Hereford dükü oldu. 1399’da Kral II. Richard, İrlanda’ da bulunduğu bir sırada İngiltere’ye dönerek ülkenin denetimini ele geçirdi. İngiltere’ye dönen II. Richard’ı tutuklattı ve tahttan çekilmek zorunda bıraktı, kendini de kral ilan etti. 1403′ te kuzeyli derebeyleri Shrewsbury Meydan Savaşı’nda yenilgiye uğrattı. 1405’te York Başpiskoposu’nun kışkırttığı kuzeyli ayaklanmasını kolayca bastırdı. 1400’den beri sürüp giden bir Galler ayaklanmasını etkisiz duruma getirdi. 1409’da sağlığı bozulan kral, geçici bir süre yönetimden uzak kaldı; yönetimi üstlenen oğlu (daha sonra V. Henry) İngiltere’yi Fransa’da sürüp giden bir iç savaşa sürükledi. 1411’de yetkiyi yeniden ele alıp oğlunu uzaklaştırdıysa da sağlığı düzelmedi.
HENRY V,
İngiltere kralıdır (Monmouth 1387 – Paris 1422).
Hükümdarlık dönemi: 1413-1422. IV. Henry’nin oğludur. 1403’te Shrewsbury Meydan Savaşı’nda çarpıştı. 1409-1411 arasında hastalanan babasının yerine yönetimi üstlendi. 1413’te babası ölünce tahta çıktı. 1414’te Kral III. Edward’m mirasçısı olarak Fransa tacını istemek üzere bu ülkeye iki, elçi gönderdi. İstemin reddi sonucu başlayan savaşta ilk4 hedef olan Harfleur Limanı’nı ele geçirdi, daha sonra hastalıktan kırılan ordusunu İngilizlerin kalesi durumundaki Calais’ye çekmeye karar verdi. Ancak çok daha kalabalık bir Fransız birliği geri çekilen 8.000 kişilik bitkin ordusunun yolunu Agincourt’ta kesince savaşmak zorunda kalarak Fransız şövalyelerine karşı büyük bir zafer kazandı. Yaklaşık iki yıllık bir hazırlıktan sonra 1417’de, Fransa’yı istilaya başladı. 1419’da Rouen’de lpıkla bir Fransız Hükümeti kurdu. Aynı yıl Fransa Kralı VI. Charles’ı Troyes Antlaşmasını imzalamak zorunda bıraktı (1420).
HENRY VI,
İngiltere kralıdır (Windsor 1421 – Londra Kulesi 1471).
Hükümdarlık dönemi: 1422-1471. V. Henry’ nin oğlu, Lancaster Hanedanı’nın son kralıdır. 1422’d daha 9 aylıkken kral oldu. 14 yılı aşkın bir süre ülkeyi bir naipler heyeti yönetti. 1422’de babasından hemen bir ay sonra VI. Charles’ ın ölümü üzerine 1420 Troyes Antlaşması gereğince Fransa tahtının ardılı oldu ve 1431’de Paris’te Fransa kralı olarak taç giydi. Ancak, VI. Charles’ın oğlunun (daha sonra VII. Charles), Orta Fransa’da durumunu sağlamlaştırması üzerine 1440’lı yıllarda İngilizler ele geçirdikleri yerleri yitirmeye başladılar. 1453’ten sonra İngilizlerin elinde yalnız Calais kaldı. York Dükü Richard, sürgünde bulunduğu İrlanda’dan ingiltere’ye dönerek yönetimde reform yapılmasını istedi. Ayaklanma girişimleri 1452’ye kadar sonuçsuz kalan Richard, 1453’te kral aklını yitirince kral naibi ilan edildi. 1455’te iyileşen kral yeniden yönetimi eline aldıysa da, içteki karışıklıkları engelleyemedi. 1460′ ta York Grubu, Henry’yi tutsak aldı ve Dük Richard kralın ardılı olarak tanındı. Akli dengesi bozuk kralı denetim altına almak için başlayan Güller Savaşı, 1461’de ikinci St. Albans Meydan Savaşı’nda Henry, eşi Kraliçe Margaret tarafından kurtarılınca Yorkçular kralı devrik, York’un oğlu IV. Edward’i kral ilan ettiler. Edward’in Towton’da kazandığı zaferden (1461) ve Parlamento’nun onu kral tanımasından sonra İskoçya’ya kaçan Henry, 1465’te yakalanıp Londra Kulesi’nde bir hücreye hapsedildi. 1470’te Margaret ile ittifak kuran Warwick, onu yeniden tahtma oturttu. Ancak Edward’ in, Tewkesbury’deki kesin zaferinden 17 gün sonra (1471) Henry Londra Kulesi’nde öldürüldü.
HENRY VII,
İngiltere kralı (Pembroke 1457 – Richmond 1509).
Hükümdarlık dönemi: 1485-1509. Richmond Kontu Edmund Tudor’un oğlu, Tudor Hanedanı’nın ilk kralıdır. Yorkçu Kral IV. Edward’in 1471’de tahtı yeniden ele geçirmesi üzerine amcası Pembroke Kontu Jasper Tudor ile birlikte Fransa’da Bretanya’ya göçtü. 1483’te ili. Richard’ın tahtı zorla ele geçirmesi üzerine ikiye ayrılan Yorkçuların bir bölümü eski Lancasterciler ile güçbir-liği yapıp Fransa’nın da desteğini alan gnç Henry, 1485’te ordusuyla Manş’ın karşı kıyısına çıktı ve Boswarth Meydan Savaşı’nda Richard’ı öldürerek, Londra’ya girdi ve kral ilan edildi. Yorkçular ile Lancasterciler arasında denge sağlayarak ülke içinde Güller Savaşı’na son verdi. 1487-1497 arasında bazı önemsiz ayaklanmaları bastırdı. Dışta, Bretanya’yı savunma bahanesiyle Fransa’da bir askeri serüvene sürüklendi. Ancak, düşmamn güçlü olduğunu anlaması üzerine 1492’de Fransa ile kalıcı bir barışı getiren Etaples Antlaşması’nı imzaladı. Büyük oğlu öldükten sonra 1491’de doğan küçük oğlu 1502’de İngiltere veliahtı ilan ederek Tudor Hanedanı’nı güvence altına aldı.
HENRY VIII,
İngiltere kralıdır (Greenwich 1491 – Londra 1547).
Hükümdarlık dönemi: 1509-1547. Kral VII. Henry’nin oğludur. Rönesans’ın etkisi altında iyi bir eğitim gördü, iyi bir edebiyatçı, dilci, müzikçi ve atlet olarak yetişti. 1509’da babası ölünce tahta oturdu. 1513’te büyük bir İngiliz Ordusu’nun başında Kuzey Fransa’ya çıktı, bitmiş gözüyle bakılan Yüzyıl Savaşları‘nı yeniden başlattı. 1525’te müttefiği İmparator V. Kral’ın Fransızları Pavia Meydan Savaşı’nda bozguna uğratmasına karşın, Osmanlı Padişahı Kanuni Sultan Süleyman işe karışınca Fransa ile ayrı bir barış antlaşması yapmak zorunda kaldı. 1526’da Anne Boleyn’e aşık oldu. 1527’de eşini boşamak için bir dilekçeyle Papalığa başvurdu; isteği reddedilince, 1530’da İngiliz kilisesinin ulusal bir kilise, kendisinin de bu kuruluşun başı olarak halkının ruhsal babası olduğunu açıkladı. 1533’te Papalığın karşı çıkmasına aldırmaksızın Anne Boleyn ile evlendi (1536’da zina suçlamasıyla boynunu vurdurdu). 1534’te Parlamento, kralı, İngiliz Kilisesi’nin tam yetkili başkanı ilan etti. 1535-1540 arasında Protestanlık İngiltere’de yayılmaya başladı, kralla, Başbakanı Thomas Cromwell, bu köklü din devriminde halkın yaygın desteğini kazandılar. 1535’te karşıtlarını (aralarında Sir Thomas Moore de vardı) öldürttü. 1537’de hem üçüncü eşi Jane Seymour’u yitirdi; hem de Kuzey İngiltere’de patlak veren büyük bir dinci ayaklanmayı bastırdı. 1539’da Avrupa Kıtası’nda kendisine yönelik bir Katolik Haçlı seferini Fransa’daki ordusuyla etkisiz duruma getirdi. 1540’ta Luthercilerin kendi yerine dinsel başkanlığa getirmek istedikleri eski yoldaşı Cromwell’in boynunu vurdurdu ve dördüncü eşi Anne Cleves’ten boşandı. Aynı yıl evlendiği beşinci eşi Catherine Howard’in da boynunu 1542 ‘de vurdurdu. 1543’te altıncı eşi Catherine Parr ile evlendi. 1544’te Fransa’ya geçip ordularının başında Boulogne Kenti’ni ele geçirdi. 1547’de ülkesinin dinsel ve siyasal başlıca sorunlarını çözümlemiş bir hükümdar olarak, tahtı üçüncü eşi Jane Seymour’dan doğma 9 yaşındaki oğlu VI. Edward’a bırakıp öldü.
