Kale nedir, neden yapılır, ne işe yarar? Kalenin tarihçesi, özellikleri, hakkında bilgi.
Kale; Eski çağlarda düşman hücumlarına dayanacak şekilde yapılmış, tahkimli büyük yapılara kale denir. Kale sözü Türkçede şehrin iç mahalleleri anlamına gelir. Arapça’da dağ, tepe üzerinde yapılan tahkimli yer anlamında olmakla beraber, kelimenin Arapça olmadığı, bu anlamıyla Farsça’dan gelmiş olduğu sanılıyor.
Kaleler Ortaçağ’ın eseridir. Derebeyliğin hâkim olduğu bu devrede Avrupa’da birçok kaleler yapılmıştır. Derebeyler Şato denilen bu kalelerde otururlardı. Sık sık olan savaşlar sırasında şatoları onlara, aynı zamanda, tahkimli yer vazifesi görürdü.
Anadolu’da Roma ve Bizans devrinden beri kaleler yapılmıştır. Bizanslılar’dan sonra Selçuklular da kaleler yaptılar. Bizde de kale yapımının başlıca sebebi beylikler arasında sürüp giden savaşmalardır. Beyler yaşadıkları bölgenin en sarp yerlerinde, ele geçirilmesi güç kaleler yaparak buralarda düşmanlarına karşı savunurlardı. Selçuklular’ı kale yapmaya sürükleyen bir başka sebep de o çağlardaki Haçlı Seferleri’dir
Kaleler, genel olarak, kalın, yüksek bir surla çevrili bulunurdu. Ayrıca, kalenin çevresine su hendekleri yapılırdı. Hendeğin üstünden inip kalkan bir köprüyle kale kapısına varılırdı. Bazı kalelerin kanatlı kapısından başka yukarıdan aşağı doğru indirilerek kapanan bir asma kapısı daha olurdu. Bazı kaleler de nehir, göl, deniz kıyısına yapılır, böylece savunma daha kolay olurdu.
Ortaçağ’da şehirler de sûrlarla çevrilirdi. Bunlar için de halk arasında kale deyimi kullanılır; Diyarbakır Kalesi, Malatya Kalesi gibi.
Küçük kalelere hisar denir, İstanbul’un Anadolu ve Rumeli yakalarındaki karşılıklı hisarlar bunun en tipik örneğidir.
