Fransızların dünyaca ünlü şair ve yazarı Alphonse de Lamartine hayatı ve eserleri ile ilgili bilgiler. Lamartine kimdir? Lamartine’nin edebi kişiliği ve eserleri nelerdir?
Alphonse de Lamartine (21 Ekim 1790, Mâcon, Fransa – 28 Şubat 1869, Paris, Fransa)
Ünlü bir Fransız şairi ve devlet adamıdır. Bir asilzadenin oğludur. Mâcon kasabasında doğdu. Annesi çok zeki, bilgili bir kadındı. Oğlunda sanat zevkinin uyanmasında büyük etkisi olmuştur.
Lamartine küçük yaşta Lyon’da bir okula gönderildi, orada iki yıl kaldıktan sonra, yatılı hayatın yalnızlığına dayanamadığı için kaçtı. Dört yıl da Belley kolejinde okuduktan sonra eve döndü, öğrenimine kendi başına devam etti.
Lamartine, 1811’de İtalya’ya gitti. Napoli’de, bir balıkçının kızı ile ilişki kurdu. Kız, tütün işçisiydi. Lamartine onu, Graziella adı ile anarak, bu addaki eserinde ebedileştirdi. Napoleon’un Moskova bozgunundan sonra, imparatorluk düşünce, askerliğe heves ettiyse de bu meslek sonradan hoşuna gitmediği için bundan da vazgeçti. 1816 eylülünde sağlık bakımından bir süre kalmak üzere gittiği Aix-les-Bains’de bir kadına tutuldu. Ertesi yıl, Elvire diye andığı bu genç kadın ölünce Lamartine, duygularını belirten en güzel şiirlerini yazdı. Istırap, şairi olgunlaştırmıştı. Bu şiirlerin pek meşhur olan bir tanesi de «Göl» adındadır. İlk şiir kitabı 1820 martında basıldı. On gün sonra Lamartine, Napoli elçiliğine ataşe tâyin edildi. O sırada, Cenevre’de, bir İngiliz kızı ile evlendi.
Lamartine Napoli’de bir yıl kaldı, üç yıl sonra Floransa elçiliği kâtipliğiyle gene İtalya’ya gönderildi. 1821’den 1825’e kadar Saint-Point’da bir şatoda yaşadı. Eserlerinin önemli bir kısmını burada yazdı. 1830 ihtilâli, onu yeniden harekete geçirdi. 1831 seçimlerine girdiyse de kazanamadı. 1832’de Doğu’ya uzun bir geziye çıktı. Bir yaşındayken ölen oğlunu unutamıyordu. Kızı Julia ile karısını da bu geziye götürdü. Yunanistan’ı, Suriye’yi, Filistin’i gezdiler. Kızı Beyrut’ta öldü. Kendisi de hastalandı. Bulgaristan’da bir kasabada yattı. Sonra Fransa’ya döndü. Suriye’deyken, milletvekili seçildiğini öğrendi. Meclis’te hiçbir partinin tarafını tutmamakla beraber, nutukları ile büyük bir başarı sağladı. Bu arada ölüm cezası aleyhinde, köleliğin kaldırılması lehinde, bulunmuş çocuklar, basın hürriyeti, Napolyon’un kemiklerinin Fransa’ya getirilmesi için söyledikleri çok derin yankılar yarattı. 1839 – 1842 arasında, güttüğü siyaset belirlileşti. Liberal, insancı, barışçıydı.
1843’te kesin olarak muhalefete geçti. 1847’de yayınladığı «Jirondenlerin Tarihî» adlı eseri, siyasi temayülünü belirtir. 1848 ihtilâlinde önemli rolü oldu. Geçici hükümete devlet bakanı olarak girdi. 1851 hükümet darbesi onun da siyasi hayatına son verdi.
Lamartine’in ihtiyarlığı hayli acı geçmiştir. Süse, şatafata düşkünlüğü, hesapsızlığı yüzünden beş milyon frank borca girmişti. Para kazanmak için tarih ve edebiyat konularında durmadan çalışıyordu.
Lamartine, Fransız romantik şairleri içinde en duygulu bir sanatçı olarak tanınmıştır. Fransız şiirinde gerçek lirizmin kurucusudur. Edebiyatın birçok ifade tarzlarını denemiştir. Şiirlerinin konularını, ana temalarını, daha çok, insanın kaderi karşısında vardığı düşünceler meydana getirir. İnsanın doğduğu çevrelerin ilki olan aile, sevgi ve tabiat Lamartine’i en çok düşündürmüş içlendirmiş konulardır. Ölüm belki de anlatttığı duyguların en kuvvetlisidir. Çünkü Lamartine kendi hayatında birçok ölüm olayları ile karşılaşmış, Graziella’sını, küçücük oğlunu, kızını, karısını, annesini kaybetmişti. Şiirlerinin dili çok sade, son derece ahenkli, zaman zaman benzetmeler ile süslüdür. Tarihe ait eserlerinde, gerçeklere tamamen bağlı kalmıştır.
Lamartine’in 63 cilt tutan müsveddeleri Paris Millî Kütüpanesindedir. Başlıca eserleri şunlardır:
Şiir. — «Premieres Meditations Poetiques» (İlk Şairce Düşünceler, 1820); «Nouvelles Mediations Poetiques» (Yeni Şairce Düşünceler, 1823); «La Mort de Socrates» (Sokrates’in Ölümü, 1823); «Jocelyn» (1836); «La Chute d’un Ange» (Bir Meleğin Düşüşü, 1838 )
Roman. — Graziella (1849); Raphael (1849); Genevieve (1851).
Tarih. — «L’Histoire des Girondins» (Jirondenler’in Tarihi, 1847); «L’Histoire de la Revolution de 1848 (1848 İhtilâli’nin Tarihi, 1849); L’Histoire de la Turquie» (Türkiye Tarihi, 1854- 1855); L’Histoire de la Russie (Rusya Tarihi, 1855).
