Marmara Bölgesi’nde gerçekleşen ekonomik faaliyetler, yetişen ürünler nelerdir? Marmara Bölgesi’nde tarım, hayvancılık, sanayi vb. hakkında bilgi.
Marmara Bölgesi Ekonomik Faaliyetler
TARIM:
Yüzölçümüne göre ekili – dikili alan oranı en fazla olan bölge Marmara’dır. Bunun nedeni yerşekillerinin sade ve yükseltisinin az olmasıdır.
***Yerşekilleri düz olduğu için tarımda makina kullanımı yaygındır.
***Çok az bir tarım alanı dışında sulama sorunu yoktur. Kanal ve göletlerdeki sular tarım alanlarının sulanmasında kullanılır. Bu nedenle Karadeniz Bölgesi’nden sonra nadasa ayrılan toprakların en az olduğu bölgedir.
***Bölgede farklı iklim özelliklerinin görülmesi tarım ürünlerinin çeşidinin çok olmasına neden olmuştur.
Marmara Bölgesi’nde yetiştirilen başlıca tarım ürünleri şunlardır:
Ayçiçeği:
Türkiye üretiminin yaklaşık % 75’i Marmara Bölgesi’nden sağlanır. Yaz kuraklığı olan tüm tarım alanlarında yetiştirilebilir. Üretimin yarıdan çoğu Ergene Havzası’ndan sağlanır. Bu bölümün tanıtıcı tarım ürünüdür.
Buğday:
Bölgenin çok dar Karadeniz kıyıları dışındaki bütün tarım alanlarında yetiştirilebilir. Ergene Ovası ve Güney Marmara Bölümü’ndeki ovlarda daha çok yetiştirilir.
Şekerpancarı:
Adapazarı, Balıkesir, Susurluk ve Ergene Ovalarında sulama yapılabilen alanlarda yetiştirilir.
Pirinç:
Meriç ve Ergene nehrinin suladığı bataklık alanlarda yetiştirilir. Türkiye pirinç üretiminin % 40’tan fazlasını Marmara Bölgesi karşılar.
Mısır:
Karadeniz kıyıları ile Adapazı Ovası’nda yoğun olarak yetiştirilir.
Fındık:
Bölge, Karadeniz Bölgesi dışında fındık tarımı yapılan tek yerdir. Türkiye üretiminin % 15 kadarını sağlar. Karadeniz kıyılarında özellikle Sakarya ilinde yetiştirilir.
Üzüm:
Bölgenin her tarafında yetiştirilebilir. En fazla yetiştirildiği alanlar Tekirdağ, Bozcaada, Güney Marmara Bölümü’ndeki ovalardır.
Zeytin:
Bölgenin Ergene, Marmara Denizi kıyılarında Akdeniz iklimi görüldüğü için yetiştirilir. Üretiminde Ege Bölgesi’nden sonra gelir. Gemlik ve Erdek bölgedeki en önemli zeytin üretim alanlarıdır.
Pamuk:
Balıkesir Ovası’nda çok az yetiştirilir.
Sebze:
Güney Marmara Bölümü ovaları, Adapazarı ve Ergene ovalarında çeşitli sebzeler üretilmektedir.
Bölgede farklı türdeki meyveler de yetiştirilir. Bursa şeftali, İzmit ayva, kiraz yetiştirilen illerdir.
Yalova’da Marmara Bölgesi’nin ve özellikle İstanbul’un çiçek İhtiyacını karşılayan seralar bulunur.
Bölge halkının % 25 kadarı tarım ile geçimini sağlar. Ancak bölge için tarımın önemi büyüktür. Bölgede tarımı önemli kılan etkenlerden biri tüketici nüfusun ve tarım dışı söktürde çalışan nüfusun çok olmasıdır. Bölgede sebze ve meyve üretimi çok olduğu halde tüketici nüfusa yetmemekte ve diğer bölgelerden ithal edilmektedir.
Tarımı önemli kılan diğer faktör, bölgedeki bazı sanayi kuruluşlarının hammadde olarak tarım ürünlerini işlemesidir.
Verimli ovaların kenarındaki kentler pazarlama kolaylığı sağlamaktadır.
HAYVANCILIK
Bölgede küçükbaş ve büyükbaş hayvancılık mera hayvancılığı şeklinde yapıldığı gibi ahır hayvancılığı da çok yaygındır. Ülkemizde ahır ve kümes hayvancılığının en çok yapıldığı bölge Marmara’dır. Tüketici nüfusun çokluğu, pazarlama koşullarının elverişliliği ahır ve kümes hayvancılığının gelişmesini sağlamıştır. Ahır ve kümesler büyük kent merkezlerinin çevresinde kurulmuştur.
Bursa ve çevresinde ipekböcekçiliği hala devam etmekle birlikte eski önemini kaybetmiştir. Çünkü suni ipek üretimi ve tekstil sanayi gelişme göstermiştir.
Arıcılık daha çok Çanakkale ilinde (Biga Yarımadası) yapılmaktadır.
Türkiye’de balıkçılık ve balık avlama potansiyeli en uygun bölge Marmaradır. Çünkü Karadeniz ile Ege ve Akdeniz arasındaki tek geçiş yolu Marmara Denizi, İstanbul ve Çanakkale Boğazları’dır. Ancak bölgede özellikle sanayi ve ticaretin gelişmiş olması, yerşekillerinin tarım için uygun olması Karadeniz Bölgesi’nde olduğu gibi halkı denize yönelmeye zorlamamıştır. Marmara Denlzi’nin sanayi atıklarıyla kirletilmesi balık türü ve sayısını azaltmıştır. Bütün bunlara rağmen ülkemizde Karadeniz Bölgesi’nden sonra en fazla balık avlanan bölgesi Marmara’dır.
ORMANCILIK
Türkiye ormanlarının % 13’ü Marmara Bölgesi’nde bulunur. Ormanca en zengin yer Yıldız Dağları Bölümü’dür. Ayrıca Çatalca – Kocaeli yarımadalarının Karadeniz kıyıları, Samanlı Dağları, Uludağ ve Biga Dağlık yöresi ormanlıktır. Düz alanlar tarım, yerleşme, ulaşım ve sanayi tesislerinin bulunduğu alanlardır. Yıldız Dağları Bölümü halkının önemli bir kısmı geçimini ormancılık ve orman ürünleri işleyen tesislerden sağlar.
MADENLER:
Ülkemizde borun en çok çıkarıldığı bölge Marmara’dır. Ayrıca mermer, linyit, volfram , doğalgaz ve demir bögeden çıkarılan ve işlenen diğer madenlerdir.
SANAYİ:
Marmara Bölgesi sanayinin gelişebilmesi için gerekli olan işgücü, ulaşım, pazarlama ve sermaye koşullarına sahip bir bölgedir. İşlediği hammaddenin büyük bir bölümü diğer bölgelerden ve yurt dışından gelmektedir. Ortalama yükseltisi az, yerşekilleri genelde düz olması bölgede karayolu ve demir yolunu geliştirmiştir. Boğazlara sahip olmasıyla kazandığı jeopolotik ve jeostratejik konumu da sanayinin gelişmesinde olumlu katkılarda bulunmuştur. Ulaşımın gelişmiş olması hammaddenin bölgeye getirilmesini, işlenen mallarında pazarlanmasını kolaylaştırmaktadır. Bölgenin hinterlandı sadece komşu olduğu bölgelerimiz değil, aynı zamanda ülkemizin çevresindeki ülke gruplarıdır. Bunlar Balkan devletleri, Karadenize kıyısı olan devletler, Ortadoğu devletleri, Akdenize kıyısı olan devletler ve Karadeniz ülkeleri ile alışveriş yapan tüm ülkelerdir.
Bölgede tarihin ilk döneminden itibaren nüfus yoğunluğu fazla idi. Nüfusun fazla olması işgücü açığının olmamasına neden olmuştur. Zaten sanayileşme İle birlikte yoğun bir göç almıştır. Bu göç günümüzde de devam etmektedir.
Tüketici nüfusun çok olması da birçok sanayi kuruluşunun bölgede yoğunlaşmasına neden olmuştur.
Marmara Bölgesi’nde ülkemizde var olan hemen hemen tüm sanayi dalları mevcuttur. Türkiye’deki sanayi üretiminin yarıdan çoğu, sanayi tesislerinin yarısı, en büyük sanayi tesislerin % 16 sanayi sektöründe çalışan nüfusun % 60’ı Marmara Bölgesi’ndedir. Enerji üretimi az olmasına rağmen ülkemizde tüketilen enerjinin 1/3’i bölgede tüketilmektedir.
Marmara Bölgesi’nde sanayinin yoğunlaştığı iki kuşak vardır. Birincisi Çerkezköy’den (Tekirdağ), Adapazarı’nın doğusuna kadar kesintisiz devam eden Marmara Denizi kıyılarıdır. Bu kuşakta Çorlu, Çerkezköy, İstanbul, Kocaeli ve Sakarya illerinin E – 5 ve TEM otoyollarının çevresi yer alır. Sanayinin yoğunlaştığı ikinci kuşak Güney Marmara Bölümü’nde Bursa ve çevresidir.
ULAŞIM VE TİCARET
Yerşekillerinin sade ve alçak olması karayolu ve demiryolu ulaşımının boğazlara sahip olması da deniz yollarının çok işlek olmasına neden olmuştur. Ulaşım kolaylığına sahip olması sadece bölgelerimiz arasında değil, kıtalar arasında da önemli bir ticari yolun oluşmasına neden olmuştur. Karadeniz limanları Dünya’nın diğer limanlarıyla ancak Çanakkale ve İstanbul Boğaz-ları’yla bağlanabilmektedir. Avrupa ile Ortadoğu arasıdaki en kısa kara ve demiryolu yine Marmara Bölgesinden geçmektedir.
Bölgenin ulaşım kolaylığı sanayinin gelişmesine neden olmuştur. Üretilen mallar ile fabrikaya gelen hammaddeler bölgedeki liman ve ticaret merkezlerinden gerekli yerlere ulaştırılmaktadır. Türkiye’nin en canlı ticaret merkezi olan il İstanbul’dur.
TURİZM:
Bölge turizm etkinliklerinin hemen hepsine sahiptir. Turizm potansiyeli çok fazladır. Bu özelliği ile turizmin en fazla geliştiği en fazla turistin ziyaret ettiği ve turizm geliri en fazla olan bölgedir. Turizm her mevsim canlıdır. Ülkemizdeki turistik yatak sayısının 1/3’i bu bölgede bulunmaktadır.
Bölgede turizmi canlandıran unsurlar şunlardır:
***Tarihi eserler
***Doğal güzellikler (boğazlar, ormanlar…)
***Kış turizmin imkânı (Uludağ)
***Manyas (kuş) Gölü ve Milli Parkı
***Plaj turizmi potansiyeli
***Geleneksel spor dalı olan güreş için yapılan festival (Kırkpınar)
***Kaplıcalar (Gönen)
***Sportif müsabakalar, sergi, kongre, müzik gibi kültürel etkinlikler
***Dini amaçlı yapılan turizm potansiyeli
Bölge ilkçağdan beri yerleşim alanı olarak kullanılmış, birçok medeniyete ev sahipliği yapmıştır. Bu medeniyetlerden günümüze ulaşan mimari eserler önemli turizm mekanlarıdır. Cami, kilise, saray, su kemerleri, sarnıçlar, köşkler, yalılar, kervansaraylar vb. eserler bugün birçok turistin ziyaret ettiği mekanlardır.
Bölge manzarası ile de turistlerin ilgili odağı halindedir. istanbul ve Çanakkale Boğazları, ormanları gölleri bu güzelliklerden bazılarıdır.
Uludağ’da kışın kış sporları, yazın da dinlenme ve kamp yapma imkanı vardır. Manyas Gölü ve Milli Parkı barındırdığı birçok kuş türü ile turistlerin ilgi odağı olmuştur.
Bölgede plaj turizmi fazla gelişmemiştir. Bunun en önemli nedeni Marmara Denizi’nin kirletilmiş olmasıdır. Karadeniz kıyıları iklimden dolayı pek tercih edilmez. Ancak Marmara Denizin güney kıyıları ile Ege Denizi kıyıları bölgede genelde bölge halkından oluşan yerli turistlere hizmet vermektedir.
Edirne’de yüzyıllardan beri devam edegelen Kırkpınar yağlı güreşleri bugün uluslararısı bir boyut kazanmış ve yağlı güreş federasyonu oluşturulmuştur.
Ege Bölgesi’nden sonra en fazla kaplıcanın bulunduğu bölge Marmara’dır. Kırık hatları boyunca yaygın olan kaplıcalar (Gönen, Bursa, Yalova, Adapazarı) yerli ve yabancı turistlere hizmet vermektedir.
Bölgede başta İstanbul olmak üzere her ilde ülkemiz takımlarının değişik dallardaki sportif karşılaşmaları, ayrıca özellikle İstanbul’da uluslararası sportif müsabakalar yapılmaktadır. Yine uluslararası sergiler, fuarlar, kongreler yerli yabancı sanatçıların verdiği konserler birer turizm etkinliğidir.
Bölgede dini amaçlı turizmde yapılmaktadır. Cami ve türbe ziyaretleri bu turizm etkinliğinin en önemli unsurlarıdır.
