Olcaytu (Öljaitü) Kimdir ve ne yapmıştır? Olcaytu (Öljaitü) hayatı ve biyografisi nedir? Olcaytu Türbesi Nerededir, hakkında bilgi.
Olcaytu (Öljaitü) Kimdir?
Olcaytu (d. 1281 – ö. 13 Aralık. 1316, Sultaniye, Kazvin yakınları, İran), İlhanlı hükümdarı (1304-16). Şiilik ilk kez onun döneminde İran’ın resmî mezhebi ilan edilmiştir.
İlhanlı hanedanının kurucusu Hulagu’nun torunlarından Argun’un oğluydu. Hıristiyan olarak vaftiz edilmiş ve annesi tarâfından Nikolas adı verilmişti. Gençliğinde önce Budacı, sonra da Sünni Müslüman oldu ve Muhammed Hudabende adını aldı. Yedinci İlhanlı hükümdarı olan ağabeyi Mahmud Gazan’ın ölümü (1304) üzerine iktidarı ele geçirdi. Hükümdarlığı sırasında 1307’de Hazar’daki Gilan eyaleti fethedildi, Herat” ta (bugün Afganistan’da) çıkan bir ayaklanma bastırıldı. 1312’de Memlûk topraklarına karşı düzenlenen seferden, Avrupalı hükümdarlardan beklenen yardımın gelmemesi üzerine vazgeçildi. Olcaytu dinsel inançlarını yaşamı boyunca birkaç kez değiştirmişti. Sünniliği benimsemesine karılarından birinin neden olduğu söylenir. 1307-08 kışında Hanefi ve Şafiiler arasında dinsel çatışmalar çıktı. Olcaytu bu çatışmalardan etkilenerek Budacılığı benimsemeyi düşündüyse de, siyasal açıdan böyle bir şey olanaksızdı. Şii din bilgini İbnü’l-Mutahhar el-Hilli’nin etkisinde kalarak bu mezhebe geçti. 1309’da Irak’ta Hz. Ali’nin mezarını ziyaret ettikten sonra Şiiliği İran’ın resmi mezhebi ilan etti.
Olcaytu sanatçıları koruyan bir hükümdardı. Kurduğu yeni başkent Sultaniye İlhanlı mimarlığının başyapıtı oldu. Büyük bir dünya tarihi yazan Reşideddin’i ve İranlı şairleri destekledi.
Olcaytu Türbesi
Olcaytu Türbesi, İran’da Kazvin yakınlarında, İlhanlıların bugün yıkıntı halindeki başkenti Sultaniye’de 14. yüzyılın ilk çeyreğinde Olcaytu için yaptırılan türbedir. Sekizgen planlıdır; iç mekânı 24,5 m genişliğindedir. Her kenarın ortasında altta teğet sivri kemerli bir kapı, üstte gene teğet sivri kemerli üç pencere boşluğu vardır. Bunların üstünde bütün yapıyı bir yazı kuşağı ve mukarnaslı bir silme dolanır. Yapının üzerini, tepesi 51 m yüksekliğinde sivri bir kubbe örter. Çift çeperli bu kubbe, sekiz köşedeki minare biçimli birer ağırlık kulesiyle desteklenmiştir. Kalan izlerden, kubbenin zamanında turkuvaz renkli çinilerle kaplı olduğu anlaşılmaktadır.
İçeride köşelerdeki sekiz köşeli ayaklar lacivert üstüne mavi ve beyaz renkli örgelerle kaplı sırlı tuğlayla örülmüştür. Sütunların yukarısında bir yazı kuşağı vardır. Kubbenin içinde de mavi çini kaplamanın izleri kalmıştır. Türbeye bitişik mescidin daha sonraki bir tarihte inşa edildiği sanılmaktadır.
