Ormanlar neden önemlidir? Ormanların insanlar için, dünyanın ekosistemi için ve diğer canlılar için faydaları nelerdir? Maddeler halinde açıklamaları.
Ormanların Faydaları
Ormanlar, toprak ve su gibi, en değerli doğal kaynakların başında gelir. Bu büyük doğal zenginliğin insanlara hangi bakımlardan faydalı olduğunu ayrı ayrı inceleyelim.
1. — Ham madde:
Ormanlar endüstrinin birçok kollarında kullanılan ham maddelerin ana kaynağıdır. Kâğıt endüstrisinin ham maddesi olan odunu doğrudan doğruya ormanlar verir. Kâğıt endüstrisinde hiç de küçümsenmeyecek ölçüde odun kullanılır. Büyük bir Amerikan gazetesinin çok sayfalı pazar sayısına gerekli kâğıdı sağlamak için bir kilometre kareye yakın ormanı kesmek gerekir.
Kaynak: pixabay.com
Kimya endüstrisinde de odundan büyük ölçüde faydalanılır. Selüloz gibi birçok kimya ürünlerinin ormanlara büyük ihtiyacı vardır. Ayrıca, tarım, madencilik, bayındırlık, ulaştırma gibi çeşitli alanlarda da ormanlardan faydalanılır. Odundan, keresteden yoksun kaldığımız bir an için düşünülürse barınma imkânlarından okuma-yazma, giyim gibi günlük hayatımızda önemli yeri olan birçok şeylerde ne büyük bir yokluğa düşeceğimiz kendiliğinden anlaşılır. Ormanların sağladığı odunların, odundan elde edilen eşyanın 6.000’den fazla yerde kullanıldığı hesaplanmıştır.
Ormanlardan sağladığımız kerestenin marangozlukta, yapı işlerinde büyük yeri vardır. Ahşap olmayan yapılarda bile kapı, pencere, döşemeler, çatı vs. gibi yerlerde keresteden faydalanılır. Marangozluktaki değerini anlamak için de şöyle bir çevremize bakmamız yeter. Üzerinde oturduğumuz sandalyeden, kitabımızı koyduğumuz rafa kadar birçok şeyler ormanların verdiği keresteden yapılmıştır.
2. — Yakacak:
Odun çok eski zamanlardan beri taşlıca yakacak maddesi olarak kullanılagelmiş, bu yüzden de ormanlar büyük zararlara uğramıştır. Petrol, doğal gaz, havagazı, taş kömür gibi yakıtların kullanılmaya başlanması odunun yakacak olarak kullanılış alanını daraltmışsa da dünyanın birçok yerlerinde gene de odun yakacak olarak kullanılıyor. Bu arada, yurdumuzda odunun yakacak olarak büyük bir yeri vardır. Bir yılda yakacak olarak kullanılan odun, ortalama, 5 milyon tonu bulur.
Kaynak: pixabay.com
3. — Toprağın Korunması:
Ormanların en büyük doğal faydalarından biri toprağı koruması, beslemesidir. Ormanlar toprağın nemlilîğini korumaya yarar. Ormansız yerler yağmurlardan önemli bir fayda görmez, çünkü yağan yağmur akıp gider, böyle bir toprak da verimsiz olur. Ayrıca, ormanlık bölgelerde dökülen yapraklar yerde kalın bir örtü meydana getirirler. Bunlar toprağın su kaybetmesini önler, ağaçlara devamlı nemlilik sağlar. Üstelik, bu yapraklar çürüyüp karıştığı toprağı zenginleştirir.
Ormanların en büyük faydalarından biri de sellere engel olmasıdır. Ormansız, çorak yerlere yağan yağmur suları başı boş aktıkları için tehlikeli seller meydana gelir, bu arada toprağın asıl verimli olan üst tabakası da sürüklenip gider. Ormanlar ise, yağan suların akışını düzenler. Sellerin önlenmesi toprağın humuslu üst tabakalarının sel sularıyla birlikte denize taşınmasına engel olur. Her yıl aşınma ve taşınma suretiyle denize dökülen topraklarımızın 400.000.000 tonu aştığı düşünülürse bunu önleyen ormanların faydası daha iyi anlaşılır. Ormanların aşınmayı önlemesi sadece bunların akışını düzenlemesiyle değil, rüzgârları kesmesi sayesinde de olur.
4. — İklime etkileri:
Ormanlar bulundukları çevrenin iklimini kara iklimi tipinden deniz iklimine yöneltir. Bu sayede şiddetli sıcak, şiddetli soğuk, don, kuraklık gibi olayları önler, hiç olmazsa azaltırlar. Ormanların su durumunu ayarlamaları da ormanlık bölgelerde nisbî rutubetin fazla olmasını, akarsu kaynaklarının düzenli bir verimde olmasını sağlar.
Kaynak: pixabay.com
5. — Doğal güzellik:
Ormanlar, denizlerle, nehirlerle birlikte, en önemli doğal güzellik unsurudur. Dalların arasında cıvıldaşan kuşlarıyla, serin gölgelikleriyle en sevilen gezinti ve dinlenme yeri olan ormanlar, insanların her fırsatta koştukları bir tabiat cennetidir.
6. — Av hayvanları:
Ormanların bir başka önemli faydası da çok çeşitli hayvanlar için barınak olmasıdır. Ormanların rüzgârdan, şiddetli sıcakla soğuktan koruyucu özelliği birçok hayvanın ormanlarda yaşamasını sağlar. Bu arada, ormanlarda barınan çeşitli av hayvanları hem spor, hem ticaret bakımından değerlidir. Bu hayvanların pek çoğu ormansız bölgelerde yaşayamazlar.
Kaynak : pixabay.com
Maddeler Halinde
Ormanlar; ağaçlarla birlikte diğer bitkiler, hayvanlar, mikroorganizmalar gibi canlı varlıklarla toprak hava, su , ışık ve sıcaklık gibi fiziksel çevre faktörlerinin birlikte oluşturdukları karşılıklı ilişkiler dokusunu simgeleyen ekosistemler olup, dünya yaşamı için vazgeçilmezdirler.
- Ormanlar yaşantımızın her safhasında ihtiyaç duyduğumuz yapacak ve yakacak hammadde kaynağıdır. Bunun yanı sıra bitkisel nitelikli tohum, çiçek, kozalak vb. ile mineral nitelikli çakıl, kum vb.hammadde kaynaklarının bir kısmı da ormanlardan elde edilmektedir.
- Ormanlar, bitkiler ve hayvanlar için doğal bir su kaynağıdır. Kar ve yağmur biçimindeki yağışı yapraklı, dalları, gövdesi ve kökleri ve tutarak sellerin ve taşkınların oluşmasını önler. Ayrıca yer altı sularının oluşmasına yardım eder.
- Ormanlar erozyonu önler. Ormanlar rüzgarın hızını azaltır, toprağı kökleri ile tutarak yağışların ve akarsuların toprağı taşımasını önler.
- Ormanlar, yaban hayatı ve av kaynaklarını korur. Nesli tükenmekte olan hayvanların üretimi, korunması ve barınmasında koruma alanları oluşturur. Bu sahalar milyonlarca canlının yuvasıdır.
- Ormanlar bitki örtüsü ve toprak içerisinde büyük miktarda karbon depoladıklarından, ikim üzerinde olumlu etkiler yapar. Aşırı sıcaklıkları düzenler, bir ısı tamponu gibi görev yapar. Sıcağı soğuğu dengeler, yaz sıcaklığını azaltırken, kış sıcaklığını artırır, radyasyonu önler.
- Su buharını yoğunlaştırarak yağmur haline gelmesini sağlar. Rüzgar hızını azaltarak toprak ve kar savurmalarını ve rüzgarın kurutucu etkisini yok eder. Bu nedenle açık alanlara oranla ormanlarda gündüzler serin geceler ise sıcaktır.
- Ormanlar, eğlenme, dinlenme ve boş zamanları değerlendirme imkanı sağlar. Havası, suyu, doğal görünümleri ve sakin ortamı ile özellikle şehirlerde yaşayan insanları kendisine çeker. Bu yönüyle insanların beden ve ruh sağlığı üzerinde olumlu rol oynar.
- Yerleşim alanları çevresindeki hava kirliliğini ve gürültüyü önlemesi ile insan sağlığı bakımından büyük önem taşır. Ormanların insan sağlığı üzerindeki bütün bu olumlu yararları nedeniyle büyük kentlerin çevresinde ormanlar yetiştirilmekte, dinlenme yerleri kurulmaktadır.
Ormanlar, orman içinde ve dışında yaşayan insanlara çeşitli iş alanları sağlar, işsizliği önlemede etkin rol oynar, böylece köyden kente göçü azaltır.
- Ormanlar, ulusal savunma ve güvenlik bakımından da çok önemlidir. Askeri birliklerin savaş tesisleri ile araç ve gereçlerinin gizlenmesinde, savaş ekonomisi bakımından değer taşıyan reçine, katran ve tanenli maddelerin elde edilmesini sağlar,
- Ayrıca ormanlar barajların ekonomik ömrünü uzatır, doğal afetleri önler, ülke turizmine katkıda bulunur,
- Ormanlar, doğal güzellikleri ve sayılmayacak kadar çok faydalarıyla iyi baktığımız takdirde tükenmez bir doğal kaynaktır.
- Ormanlarımız; yangın, tarla açma, kaçak kesimler, hayvan otlatma,yeni yerleşim alanlarının açılması gibi nedenlerle yok edilmektedir.
Kaynak: pixabay.com
Orman yangınlarına karşı:
- 1- Orman içinde yangın ve gözetleme kulelerinin yapımı.
- 2- Yangın müdahale ekipmanlarının hazır tutulması.
- 3- Orman içi boşlukları ve yollarının yapılması.
- 4- İnsanların eğitilmesi
- 5- Yangın riski haritalarının oluşturulması.
