Ornitoloji nedir, ne demektir? Ornitoloji neyi inceler, tarihçesi, tarihsel gelişimi, özellikleri nelerdir, hakkında bilgi.
Ornitoloji
Ornitoloji; kuşbilim olarak da bilinir, kuşları inceleyen bilim dalıdır. İnsanla aynı doğal çevreyi paylaşan en önemli hayvan gruplarından biri olan kuşlar Tarihöncesi dönemlerden beri insanların büyük ilgisini çekmiştir. Kuşlarla ilgili eski yazılı kaynaklar avcılık, kuş yetiştiriciliği ya da evcilleştirme gibi etkinliklere dayanıyordu. Ortaçağda, özellikle doğancılık ve av kuşlarıyla ilgili olarak kuşlar üzerine çok sayıda kitap yazıldı.
Ornitolojinin Başlangıcı
Bilimsel ornitolojinin temelleri ise 18. yüzyıl ortaları ile 19. yüzyıl sonları arasında atıldı; bu dönemde kuş türlerinin tanımlanması ve sınıflandırılması bilim adamlarının başlıca ilgi alanını oluşturdu ve yeni türler keşfetmek üzere yeryüzünün dört bir yanında çalışmalar yapıldı. 20. yüzyıl başına gelindiğinde yaşayan kuş türlerinin büyük çoğunluğu bilim dünyası tarafından tanınıyor, ancak biyolojileri hakkında çok az şey biliniyordu. 19. yüzyılın ikinci yarısında, özellikle taksonomik amaçlarla kuşların anatomisi üzerinde geniş kapsamlı çalışmalar yapıldıysa da anatomik çalışmalar, 20. yüzyıl başında büyük ilgi çeken ekoloji ve etoloji çalışmaları yüzünden yavaşladı, ama 1960’lardan sonra kuşların işlevsel uyarlanmalarıyla ilgili olarak yeniden canlandı.
İlgi Alanları
Yeryüzündeki yaklaşık 8.700 kuş türünün dağılımı, göçleri, davranışları ve ekolojisi ornitolojinin başlıca ilgi alanını oluşturur. Çok geniş alan çalışmaları gerektiren bu konularda, bilgilerin büyük bölümü çok sayıdaki amatör ornitolog tarafından elde edilmektedir. Bu nedenle, ornitoloji amatörlerin önemli katkılar yapabildikleri birkaç bilim dalından biri olarak kabul edilir. Taksonomi ve anatomi çalışmaları ise kuş koleksiyonlarına sahip üniversite ya da müzelerde profesyonel araştırmacılar tarafından yürütülür.
En önemli ve en yaygın alan çalışması, dürbün ya da teleskoptan başka bir araç gerektirmeyen doğrudan gözlem ve sayımdır. Gözlem dışında, ornitolojide kullanılan öbür tekniklerin başında kuş markalama gelir. Kuşların göç hareketlerini, davranışlarını ve yaşam sürelerini daha iyi inceleyebilmek için bu hayvanların bacaklarına kodlanmış metal ya da plastik halka takılması 20. yüzyıl başından beri uygulanan bir yöntemdir. Günümüzde birçok ülke tarafından her yıl yüz binlerce kuş markalanmaktadır. Radarın geliştirilmesi de göç hareketlerinin izlenmesinde büyük kolaylık sağlamıştır. Etolojik ya da ekolojik amaçlarla tek tek bireylerin günlük davranışlarını incelemek için ise çok küçük radyo vericilerinden yararlanılmaktadır. Ayrıca taşınabilir duyarlı dinleme ve kayıt aletlerinin geliştirilmesi de kuş seslerinin incelenmesine büyük hız kazandırmıştır.
