Östrojen Nedir? Ne İşe Yarar? Özellikleri Nedir? Östrojen Hakkında Bilgi

0
Advertisement

Östrojen nedir, östrojen hormonu nereden ve nasıl sentezlenir? Östrojen ne işe yarar, vücuttaki görevleri ve özellikleri, hakkında bilgi.

Östrojen Nedir? Ne İşe Yarar?

Östrojen, omurgalılarda, dişi üreme organlarının gelişme ve olgunlaşmasıyla işlev görmesinden birinci derecede sorumlu olan hormonların ortak adıdır. Başlıca türleri östradiol, östron ve östrioldür. İnsanda östrojen öncelikle yumurtalıklar ve eteneden (plasenta), ayrıca düşük miktarlarda olmak üzere böbreküstü bezleri ve erkekte erbezlerinden de salgılanır. Hormonun yumurtalıklarda olgunlaşmamış yumurtanın çevresini saran yumurta kesesi ve bağdokuda yer alan dokular arası hücrelerden salgılandığı düşünülmektedir. Kandaki östrojen düzeyi yumurtalıktan yumurtanın atılması sırasında ve âdet kanamasından hemen sonra, boşalan yumurta keseciğinin yerini sarı cisim (corpus luteum) adlı yapı aldığından en yüksek değerindedir.

Östrojen yumurtalıklar, dölyolu (vajina), fallop boruları, dölyatağı (rahim) ve meme bezleri üzerinde etki gösterir. Yumurtalıkta, yumurtayı taşıyan kesenin (folikül) büyümesini, aynı zamanda hipofiz bezinden yumurta kesesinin gelişimini denetleyen hormonların salgılanmasını uyarır. Yumurtalıktan çıkan yumurta fallop borularından geçerek dölyatağına gider. Boruların kalın ve kas yapısındaki duvarının oluşmasından ve borunun yumurta ve sperma hücrelerinin yol almasını sağlayan kasılmalarından da östrojenler sorumludur. Genç kızlarda östrojen salgısı yetersiz olursa dölyatağı olgunlaşarak erişkindeki biçimini alamaz. Öte yandan, erişkinde yeterince östrojen uyarısı almayan dölyatağında dokularda yapı ve işlev bozuklukları başlar.

Dölyatağının içini döşeyen endometrium adlı katmanın yapılıp bütünlüğünün korunması için de östrojenler gereklidir; hormonların etkisiyle endometriumun boyu ve ağırlığı, içerdiği hücrelerin sayısı ve türü, kan dolaşımı, yapısındaki protein miktarı ve enzim etkinliği artar. Dölyatağındaki kasların kasılıp gevşemesini de östrojenler uyarır; bu kasılmalar âdet kanaması sırasında endometriumdaki ölü yüzey hücrelerinin dışarı atılabilmesi ve özellikle doğumda bebeğin ve etenenin çıkması için çok gereklidir. Dölyatağıboynundan salgılanan ve sperma hücrelerinin hareketini kolaylaştıran mukus adlı sıvının kıvamını ve akışını da östrojenlerin düzenlediği sanılır. Dölyolunun erişkindeki boyuna gelmesi, duvarının kalınlaşması ve dölyolunda bakteri enfeksiyonları oluşmasını engelleyen asit ortam da östrojenlerin etkinliğine bağlıdır. Östrojenlerin meme gelişimi ve işlevlerindeki önemi tam olarak bilinmese de öbür hormonlarla etkileşime girerek bu dokuyu etkilediği bilinir. Östrojenler ergenlik döneminde memelerin büyümesi, meme başlarındaki pigment miktarının artması ve süt salgısının durmasından sorumludur.

Kadın ve Erkek Vücudunda Östrojen

Östrojenlerin kadın ve erkek vücudundaki yapısal farklılıklarda da etkisi vardır. Kadında kemikler daha küçük ve kısa, leğen bölgesi daha geniş, omuzlar daha dardır. Kaslar, memeler, kalçalar ve uyluklarda biriken yağ dokusu daha fazla olduğundan vücut daha yuvarlak çizgili ve kıvrımlıdır. Vücut tüyleri daha seyrek ve incedir; saçlar daha gürdür, daha az dökülür. Ses telleri daha kısa, gırtlak kıkırdağı daha küçük olduğundan kadın sesi erkek sesinden daha incedir. Östrojenler yağ bezlerinin etkinliğini baskı altına aldığından, kadında akne erkekten daha ender görülür. Hayvan deneylerinde östrojen eksikliği ya da yokluğunun çiftleşme isteğini azaltıp öbür eşeysel davranış kalıplarını olumsuz yönde etkilediği görülmüştür.

Advertisement

Erkekte kanda ve idrarda çok az miktarda östrojen bulunur; erkek vücudunda östrojen etkisinin en belirgin olduğu dönemlerin ergenlik ve yaşlılık olduğu sanılmaktadır. Erkekteki işlevleri ve erkek eşey hormonlarıyla etkileşimleri tam olarak bilinmemektedir.

Östrojen Hakkında Bilgi

Östrojen, insan dişisinin (kadının) cinsiyet hormonudur. Salgılandığı temel doku yumurtalık olmakla birlikte böbreküstü beziyle plasentadan da salgılanır. Östrojen bir grup hormondur.

Östrojenler kimyasal yapı olarak steroidlerdir ve ön maddeleri asetat ve kolesteroldür. Başlıca üç çeşit östrojen vardır. Östrojenler karaciğerde metabolize edilirler ve bir bölümü ödle, bir bölümü de idrarla vücut dışına atılır. Östrojenlerin geniş bir etki alanı vardır. Fallop borularına, dölyatağına, vulvaya, meme dokusuna etki eder, kemiklerin sağlam kalmasını sağlar.


Leave A Reply