Pentekostalizm Nedir?

0
Advertisement

Pentekostalizm nedir? Amerika’da protestanlığın doğmasına sebebiyet veren bir dinsel akım olan Pentekostalizm ile ilgili genel ve tarihi bilgiler.

Pentekostalizm, Amerika’da 19. ve 20. yüzyıllarda birçok Protestan kilisesinin doğmasına yol açan karizmatik dinsel akım. Bütün Hıristiyanların Kutsal Ruh’la doğrudan vaftiz deneyimi yaşamalarını öngörür.

Pentekostalizm

Pentekost adı, Yeni Ahit’te kaydedilen, Hz. İsa’nın Kudüs’te toplanan 12 havarisinin Pentekostes gününde Kutsal Ruh’la doluşunu anlatan öyküye (Resullerin İşleri; 1:12-2-4) dayanır. Pentekostalistler Kutsal Ruh’la vaftiz edilmiş bir Hıristiyanın kehanette bulunmak, şifa vermek ya da bir kişinin bilinmeyen dillerde söylediklerini yorumlamak gibi doğaüstü yeteneklerden en az birini taşıyabileceğini savunurlar. 19. yüzyılda gene ABD’de doğan öteki Funda-mentalist akımlar gibi Kitabı Mukaddes metninin açık anlamıyla yorumlanmasını öngörürler. Pentekost hareketinin yaygınlaşmasının kökleri, Amerikan İç Savaşı ertesinde duygusal dinsel anlatımın yerini, eğitilmiş vaizlerin yönettiği resmî kilise ibadetinin almasında yatıyordu. Eskiden “yoksul kiliseleri” olarak bilinen geniş kitle mezhepleri (örn. Metodistler, Baptistler, İsa’nın Havarileri) bu dönemde orta sınıfın üst katmanlarının egemenliğindeki kiliselere dönüştükçe, geçim sıkıntısı içindeki topluluklar gitgide bu kiliselerden uzaklaştı, Kutluluk Akımı çevresinde ve Pentekost kiliselerinde toplanmaya başladı.

Sanayinin genişlemesinin doğurduğu kentsel yaşamın yalnızlığı ve artan yabancılaşma gibi olumsuzluklar ortamında Pentekost kiliseler toplumun bütün katmanlarına, özellikle iktisadi ve kültürel açıdan ayrıcalıksız, toplumsal bakımdan yalıtılmış kesimlerine yöneldi. Pentekostalizmin çekiciliğini sağlayan bir başka etmen, Hz. İsa’ya inanmanın fiziksel şifa kaynağı da olabileceği öğretişiydi. Çağdaş Pentekostalist akımlar ABD’ nin değişik bölgelerinde birkaç yıl arayla Kutluluk Akımı ‘ndan doğan bazı karizmatik hareketlerden kaynaklandı. 1890’ların ortalarında Kuzey Carolina’daki bir Kutluluk Akımı örgütünün 100 kadar üyesi Hıristiyanlar Birliği’ni oluşturdular. Bunlar daha sonra, başlıca Pentekostal mezheplerden olan Tanrı’nın Kilisesi’ni kurdular. Benzer gelişmeler aynı yıllarda Ten-nessee, Iowa ve başka yerlerde de yaşandı. Kansas’taki Topeka’da Bethel Bible Colle-ge adlı küçük bir din okulunun müdürü olan Charles Fox Parham öğrencilerine. Kutsal Ruh’la doğrudan vaftiz edilmeyi beklemelerini öğretmeye başladı. Parham’ın öğrencilerinden Agnes N. Ozman 1901’de Kutsal Ruh’la vaftiz deneyimini yaşayan ilk kişi olduğunu ilan etti. Kıyametin yaklaştığına inanan Parham ve müritleri ABD’nin güneydoğusunu Hıristiyanlaştırmak için çalışmaya başladılar. Önceleri Kansas, Missouri ve Texas ile Alabama’da ve Florida’nın batısında yaygınlaşan akım 1906’dan sonra ülke çapında ve uluslararası önem kazandı. Pentekostalist akım başlangıçta Protestan dünyasında da yaygın bir muhalefetle karşılaştı. Bu akıma katılan papazlar görevlerinden uzaklaştırıldı; akıma yakınlık gösteren misyonerlerin mali kaynakları kesildi. Pentekostal inancı benimseyenler, ibadetlerini geleneksel Protestan Kilisesi içinde gerçekleştirmenin gitgide zorlaştığını gördüler ve bağımsız Pentekostal cemaatler oluşturmak üzere kiliselerinden ayrıldılar.

Başlangıçta özellikle kilise örgütlenmesi içinde yönetsel organların çoğalmasından ve merkezileşmeden çekmiyorlardı. Bunun sonucunda işlemeyen heterojen bir yapı doğunca Pentekostalistler karizmatik bir mezhep kurmayı denediler. Ama hiçbir zaman birleşik bir Pentekostal hareket gelişmedi. Pentekostal cemaatler kendi yörelerindeki yetenekli önderlerin çevresinde toplandıkları ya da kendi ilkelerini evrenselleştirmeye çalıştıkları için de bölünmeler baş gösterdi. Günümüzde Pentekostal mezheplerin yaygın olduğu ABD’nin yanı sıra başta Meksika, Şili ve öteki Latin Amerika ülkeleri olmak üzere İsveç, Norveç, İngiltere, Güney Afrika Cumhuriyeti ve Rusya’da da Pentekostalist cemaatler vardır. ABD’de Pentekostalist kiliseler genellikle uzak dağlık ve kırsal bölgelerde toplanmıştır. 1914’te çok sayıda küçük Pentekostalist grubunun birleşmesiyle Arkansas’daki Hot Springs’de kurulan Assemblies of God (Tanrı’nın Meclisleri) ABD’deki Pentekost mezheplerin en büyüğü sayılır. Pentekostalizmın görece geniş kolları, merkezi Galler’de bulunan uluslararası dayanışma örgütü Pentekost Dünya Konferansı’nda örgütlenmiştir.

Advertisement

Leave A Reply