Petrokimya ürünleri nelerdir? Petrokimya ürünleri ile ilgili olarak genel bilgilerin yer aldığı sayfamız.
Petrokimya ürünleri, petrol ve doğal gazdan elde edilen, yakıt olarak kullanılanlar dışındaki kimyasal maddeleri kapsayan geniş grup. Ticarette çok çeşitli amaçlar için kullanılan petrokimya ürünleri büyük ölçekli kesintisiz süreçlerin uygulandığı oldukça otomatik yöntemlerle üretilir. Petro-kimyasal hammaddeler en çok plastik, yapay lif, yapay kauçuk, deterjan, gübre, böcek ilacı ve çeşitli çözücülerin üretiminde kullanılır; ayrıca otomobil, uçak, inşaat, dokuma, patlayıcı ve boya sanayilerinde, gıda işleme tekniklerinde ve tarımda da yararlanılır.
Petrokimya sanayisi 1913’te, ham petrol arıtma yöntemi olan ısıl kraking (parçalanma) işleminin geliştirilmesiyle güçlenmeye başladı. Bu işlemle elde edilen gaz haldeki yan ürünler önceleri aydınlatma amacıyla ve yakıt olarak kullanılırken, 1920’lerde ve 1930’larda bu ürünlerin pek çok alanda hammade oluşturacak değerli birer kaynak olduktan anlaşıldı. 1937’de, katalitik kraking işleminin bulunması ve doğal gaz kaynaklarının artması petrokimya sanayisinin daha da gelişmesine yol açtı.
Petrol arıtma yöntemleriyle üretilen hidrokarbonlar polimerleştirilerek sert, esnek ve dayanıklı yapıdaki plastik, yapay kauçuk ve liflere dönüştürülür.
1913’ten beri ısıl kraking işlemiyle üretilen petrokimya ürünlerinden etilen ve propilen pek çok kimyasal ürünün hammaddesidir. Etilenden poliester liflerde, reçinelerde ve antifrizlerde kullanılan etilen glikol; değerli bir çözücü ve kimyasal ayıraç olan etil alkol; plastik ve filmlerde kullanılan polietilen; reçine, yapay kauçuk, plastik ve poliesterlere dönüştürülen stiren; vinilklorüre dönüştürülen etilen diklorür ve vuruntu önleyici olarak benzine katılan tetraetil kurşunun hammadesi olan etil klorür üretilir.
Propilenden çözücü olarak yararlanılan izopropil alkol; akrilik, reçine ve yapay kauçuk üretiminde kullanılan akrilonitril; reçine, yapıştırıcı, plastik ve deterjanların bileşimine giren fenolün üretiminde kullanılan kümen (izopropil benzen); plastik, film ve yapay lif eldesinde kullanılan polipropilen; propilen glikol ve poliüretana dönüştürülen propilen oksit; gliserin ve epoksi reçinelerin üretiminde yararlanılan epiklorohidrin ve yapay kauçuklarda kullanılan poliizopren hazırlanır.
Bütan ve bütilenlerden ise yapay kauçuk ve plastiklerin üretiminde yararlanılan bütadien, yapay kauçuk üretiminde kullanılan izobütilen ve yağ katkılarında, hava geçirmez contalarda, kalafatlama maddelerinde ve yapıştırıcılarda kullanılan polibüten üretilir. Benzen, tolüen, ksilen ve naftalin gibi bromatik bileşikler de gene çok kullanılan petrokimya ürünlerindendir. Benzenden, yüzeyetkin maddelerde (suyun yüzey gerilimini değiştiren) kullanılan alkil benzenler ve naylon üretiminde kullanılan sikloheksan elde edilir.
Tolüenden çeşitli çözücülerin, benzin ve patlayıcıların üretiminde yararlanılır. Naftalinden böcek ilaçlan yapılır. Kauçuğun dayanımını artırıcı ve pigment olarak kullanılan karbon karası; formaldehit üretiminde, yapay reçinelerde ve çözücülerde kullanılan metil alkol; soğutucularda, çözücülerde, aerosol iticilerinde ve temizleme sıvılarında kullanılan klorometanlar ve yapıştırıcılarda, suda çözünen boyalarda, dokumalarda, kâğıt yapımında yararlanılan vinil asetatı veren asetilen, doğal gazın başlıca bileşeni olan metandan hazırlanan kimyasal ürünlerdir.
