Satirik şiir nedir? Satirik şairler kimlerdir? Satirik şiirin özellikleri, Satirik şiir örnekleri, hakkında bilgi.
SATİRİK Manzume (Şiir):
Batı edebiyatlarında satir, Divan edebiyatında hiciv, Halk edebiyatında taşlama, arı Türkçe’de yergi denilen satirik yazılar, hem manzum hem de nesir olarak yazılabilir. Bu tür yazılar, toplumdaki düzensizlikleri; kişilerdeki dalkavukluk, düzenbazlık, kendini beğenmişlik, yobazlık, mevki düşkünlüğü gibi aşağılıkları; devlet yöneticilerindeki umursamazlık, çıkarcılık ve beceriksizlikleri bir türlü hazmedemeyen edebiyat sanatçılarının meydana getirdikleri eserlerdir.
Yergi yazmak her şaire vergi değildir. Bu iş, ince ve keskin bir zekâ, güçlü bir görüş, köklü bir millet ve memleketseverlik ister.
Edebiyatımızda Şeyhî, Bağdatlı Ruhi, Nef’î, Ziya Paşa, Eşref; Halk edebiyatımızda saz ve Bektaşî şairleri satirik manzumeye çok güzel örnekler vermişlerdir.
Satirik yazılarda kabalığa ve bayağılığa, hele küfüre kaçmamak şarttır. Bu tür yazıların esprisi güçlü, iğnelemesi ince olmalıdır. Örnek :
BEYİTLER
1 – Bulundum ben dahi dâr-üş-şifâ-yı Bâb-ı Âli’de
Felâtun’u beğenmez anda çok dîvâneler gördüm.
2 – Cihan nâmındaki bir maktel-i âma yolum düştü,
Hükümet derler anda nice sal-hâneler gördüm.
Ziya Paşa
1 – Başbakanlık (Bâb-ı Âli) şifa evinde (Başbakanlık denen hastanede) ben de bulundum (çalıştım). Orda Eflâtun (eski Yunan filozofu) beğenmeyen çok akılsız (deli) gördüm.
2 – Dünya adındaki herkesin öldürüldüğü bir yere yolum düştü (geldim). Orada hükümet dedikleri pek çok kesme evleri (aslı : hayvan kesilen yer) gördüm.
KITA
Pâdişâhım, bir dırahta döndü kim güyâ vatan,
Dâimâ bir baltadan bir şâhı hâli kalmıyor.
Gam değil ammâ mülkün böyle elden gitmesi,
Gitgide zulmetmeğe elde ahâli kalmıyor.
Eşref
Padişahım, vatan sanki bir ağaca döndü. Hiç bir dalı her vakit bir baltadan boş kalmıyor (kurtulamıyor). Bu memleketin böyle elden gitmesi tasa değil ama, eziyet etmek için gitgide elde ahali kalmıyor.
