Stratigrafi nedir? Stratigrafi ile ilgili bilgiler. Nicolas Steno’nun babası kabul edilen jeolojinin bu bölümü ile ilgili bilgi.
Tabakalar halinde dizilmiş kayaların sistematik olarak araştırılmasıdır. Stratigrafinin babası olan kabul edilen Nicolas Steno bu konudaki ilk çalışma ve örnekleri vermiştir.
Bütünleşen çökelti kayaların yakın zaman çökelleriyle karşılaştırılmasıyla, daha önceki birikmelerin hangi koşullar altında gerçekleştiği, daha kolay anlaşılır. Kaya grupları, sel basmış ocaklardaki birikimlerde olduğu gibi buzul aralarında, büyük göllerde, deniz kıyılarında ya da derin deniz çukurlannda birikmelerine göre sınıflandırılabilirler. Hemen aynı kalınlıkla geniş bir arazi üzerine serilmiş bulunan bir kaya tabakası bu haliyle bir “litofasiyes” (dış görünüş) oluşturur. Çeşitli yaşam biçimlerinin izlerini taşıyan ve çökeltiler arasında bulunan fosiller ise bir “biyofasiyes” belirtir. Aynı zamanlarda birikmiş çökeller, topografi, iklim ve öteki çevre koşullarını açıklayan değişiklikler gösterir.
Stratigrafik çalışmalarda yararlanılan ana ilke alttaki katmanın üst katmanlardan daha yaşlı olması gerektiğini söyleyen yasadır. Bu basit yasa, kalın yeryüzü tabakalarının tamamıyla altüst edildiği birçok dağlık bölgede, çok açık olarak kanıtlanabilir. Çok büyük bir zaman dilimi içinde şekillenen çökelti kayalardaki malzemeyle yakın zaman çökeltileri arasında bir karşılaştırma yapıldığında dünya yüzünde etkili alan etkenlerin bazı değişikliklerle aynen sürdüğü görülür.
Bugünkü kıtalar birçok kez su baskınına uğradı ve şimdi bozulmuş denizaltı katmanlarıyla örtülü alçak havzaları oldu. Bu havzalardaki toplam çökelti kalınlığı havzanın oluşum tarihini verir. Her havzanın kenar bölgeleri, iç bölgelerine oranla çok daha kalın, yapı olarak değişik ve daha fazla bozulmuştur. Bu kenar bölgelerinin birleşmesiyle jeosenklinaller ortaya çıktı. Yer katmanları sonra kıvrılarak, çatlayarak ve yükselerek dağları oluşturdu. Bu dağlara örnek olarak Appalaş Dağları, Genç Kayalık Dağlar, Alp Dağları ve Himalayalar gösterilebilir.
