Toplumsal Değişme Nedir? Nedenleri, Gerekli Olduğu Durumlar Hakkında Bilgi

0
Advertisement

Toplumsal değişme nedir, özellikleri nelerdir? Toplumsal değişmenin nedenleri, gerekli olduğu durumlar hakkında bilgi.

TOPLUMSAL DEĞİŞME

Değişme, bir durumdan yeni bir duruma geçiştir. Toplumsal değişme, toplumun kendisinde ve kurumlarında belirli bir zaman sürecinde meydana gelen farklılaşmalardır. Bir grubun, bir örgütün, bir topluluğun ya da toplumun bir biçimden bir başka biçime geçiş sürecidir.

Toplumsal değişme, toplumun yapısında meydana gelen değişmedir. Toplumun yapısı, kurumların belirlediği toplumsal ilişkilerden meydana geldiğine göre değişme, bu ilişkilerin değişmesidir. Bu değişiklikler, zamanla birey ve grupların davranışları üzerinde de farklılıklara yol açar. Toplumda bu farklılaşma üç unsur üzerinde kendini gösterir. Bunlar;

  • • Zaman,
  • • Çevre,
  • • İnsandır.

Toplumda bir davranış kalıbını ortadan kaldırmak ya da yenilemek için zaman gereklidir. Ayrıca, kentleşme, sanayileşme gibi çevre koşullarındaki değişmeler de değişmenin bir görünümüdür. İnsan ise değişmeyi etkileyen ve değişmeden etkilenen en önemli unsurdur.

Değişme, toplumların genel özelliğidir. Değişme hızı toplumdan topluma farklılık gösterir. Geleneksel toplumlarda da değişme vardır fakat çok yavaştır. Buna karşılık bazı toplumlarda, örneğin günümüzün gelişmiş sanayi toplumlarında değişme çok hızlıdır.

Advertisement

Değişik toplumsal kurumlarda da değişme hızı birbirinden farklıdır. Örneğin; din kurumunda değişme çok az ve yavaştır. Buna karşılık ekonomi kurumunda çok hızlıdır. Bu nedenle yavaş değişen kurumlar, hızlı değişenlere göre değişme yokmuş izlenimi bırakır.

Değişme, küçük veya büyük boyutlu, özel veya genel bir nitelikte olabilir. Önemli olan değişmenin toplum üzerinde yarattığı etkidir. Örneğin; başlangıçta fazla önemli görülmeyen modayla ilgili bir değişiklik, toplumda önemli etkiler yaratabilir. Kot pantolonların moda olup yaygınlaşması, yeni bir giyim anlayışı yanında, başta ekonomi olmak üzere birçok kurumu etkilemiştir.

Değişme, yavaş olabildiği gibi aniden de ortaya çıkabilir. Örneğin; bir ihtilalle birlikte yönetim değişikliği aniden ortaya çıkar. Oysa, tarım toplumundan endüstri toplumuna geçiş zaman alan bir değişimdir.

Toplumsal değişme, ileriye doğru olabildiği gibi, geriye doğru da olabilir. Ömeğin; bir toplumda ekonomik kalkınmanın sağlanması, demokratik yönetimin kurumlaşması da değişme kavramıyla ifade edilir; din ve hukuk kurallarının birleştirilmesi, devlet yönetiminin din kurallarına göre olması da yine değişme kavramıyla ifade edilir. Bunlardan ilki ileriye doğru, ikincisi ise geriye doğru değişmedir.

Toplumsal değişme, kaçınılmaz ve gerekli bir olgudur. Eğer toplumsal değişme olmasaydı, toplum ilkel hâliyle kalır, bugünkü şeklini alamazdı. Değişme, toplumsal kurumlarda duyulan ihtiyaç sonucu ortaya çıkar ve toplumları çoğu kez daha iyi bir yaşama doğru götürür. Bu nedenle, gereklidir.

Bir toplumda toplumsal değişmeyi gerekli kılan koşulları şöyle sıralayabiliriz:

  • • İnsanlar için yeni ihtiyaçların ortaya çıkması. Örneğin; otomobil, karayolu, eğlence yerleri sonradan doğmuş olan ihtiyaçlardır.
  • • Mevcut ihtiyaçları değişen koşullara göre daha iyi karşılama isteği.
  • • Her alanda bilgi birikimi ve bu birikimin pratik yaşama kolayca uygulanmasıyla mümkün olan teknik gelişmeler.
  • • Toplumda egemen olan değerlerin, toplumsal gelişme, akıl ve bilgiyle güçlendirilebileceği inancının telkin edilmesi.
  • • Toplumsal ve kültürel yapının karmaşıklık derecesi. Bir toplum ne kadar sınıf farklılaşması, uzmanlaşma, iş bölümü ve iletişim ağına sahipse değişmeye o derece açık olur.

Çağımızda sosyal değişme son derece hızlıdır. Ulaşım ve kitle iletişim araçlarının gelişmesi sonucu değişmeler tüm toplumlar tarafından kolayca öğrenilebilmektedir. Bu durum da toplumların birbirlerini örnek almalarına, bir örnekleşme tehlikesine yol açmaktadır. Maddi ve manevi kültür öğelerinin bu değişimdeki rolü büyüktür. Günümüzde televizyon, İnternet gibi araçlar; insanların yeme, giyinme, eğlenme biçimlerini, diğer insanlarla ilişkilerini yani genel olarak yaşam biçimlerini birbirlerine benzeme yönünde bir değişime uğratmaktadır. Bu durum kültürel farklılıkları azaltarak kültürlerin bir örnekleşmesi tehlikesini beraberinde getirmektedir.

Advertisement

Toplumsal Değişme Açısından Toplumsal Yapı

Toplumsal değişme, toplumu meydana getiren kurumlarda ve toplumsal yapıda var olan bir durumdan yeni bir duruma geçiştir. Değişme; demografik, teknolojik ve ekonomik etkenlerle meydana gelebilir. Kültürel değerler, farklı görüşler, insanlar arası mücadele ve çekişmeler de toplumsal değişmeye neden olur. Toplumsal sistem, bu etkenler nedeniyle sürekli değişir.

Toplumsal sistem, kendi kendisini düzenleyen bir bütündür ve daima kendi dengesini kurmak eğilimindedir. Toplumsal yapı, var olan düzenini aynen korumaz. Tam tersine, bazen önemli değişiklikler geçirir yani kendi içinde gelişip kendisini yeniliklere uydurarak varlığını sürdürür.

Bu süreklilik ise sistemin varlığıyla mümkündür. Buna göre, belli bir dönemde sisteme tehdit sayılacak gelişmeler, bir süre sonra sisteme dahil olarak onun parçaları hâlini alabilir ve sistem böylece bunları kendisini sağlamlaştıracak unsurlar hâline dönüştürmüş olur. Günümüzde sendikaların, farklı görüşteki partilerin, demokratik sisteme yönelen tehditler için bir engel teşkil etmeleri buna örnektir.


Leave A Reply