Sosyolojide toplumsal ilişki nedir? Toplumsal ilişki türleri nelerdir? Süre ve niteliklerine göre ilişki türleri açıklaması.
Toplumsal İlişki
Birbirinden haberdar en az iki insan arasında, belli bir anlam taşıyan ve kısa da olsa belli bir süre devam w eden etkileşime denir.
Toplumsal ilişkiler iki temel etkene dayanır.
A) İnsan-Doğa İlişkisi: Bu ilişkiden üretim faaliyetleri doğar.
B) İnsan-İnsan İlişkisi: Üretim faaliyetlerine bağlı olarak toplumsal ilişkiler doğar.
Toplumsal ilişkiler şekil, süre ve niteliklerine göre şöyle sınıflandırılabilir:
I. Toplumsal Yaşamdaki Şekline Göre
1. Birey – Birey İlişkisi: iki arkadaş arasındaki toplumsal ilişki gibi.
2. Birey – Grup İlişkisi: Öğretmenin sınıftaki öğrencilerle ilişkisi gibi.
3. Grup – Grup İlişkisi: İki okul ya da iki siyasi parti arasındaki etkileşim gibi.
4. Grup-Toplum İlişkisi: Hükümetin toplumla ya da üniversitenin toplumla ilişkisi gibi.
II. Sürelerine Göre
1. Kısa Süreli İlişkiler: Aynı otobüste yolculuk yapan ve birbirleriyle sohbet eden insanlar arasındaki ilişki gibi.
2. Uzun Süreli İlişkiler: Aile bireyleri arasındaki ilişkiler ya da köydeki ilişkiler bu türdendir.
3. Periyodik (Dönemlik) İlişkiler: Yılın belirli zamanlarında kurulan ilişkilerdir. Her yıl aynı fuarda malını sergileyen tüccarlar gibi.
III. Niteliklerine Göre
1. Birincil İlişkiler: Yüzyüze gerçekleşen, duygusal boyutu yoğun ve samimi ilişkileri ifade eder. Arkadaşlık ilişkileri, aile içi ilişkiler birincil niteliktedir.
2. İkincil İlişkiler: Yazılı kurallara bağlı olan, resmi ve çıkara dayalı ilişkilerdir. Şirket, sendika gibi gruplarda kurulan ilişkiler bu niteliktedir.
Toplumsal İlişkilerde Bulunması Gereken Özellikler
✓ En az iki kişi arasında olmalı
✓ Bireyler birbirlerinden haberdar olmalı
✓ Belli bir süre devam etmeli
✓ Bireyler arasında bir etkileşim olmalı
Davranış Kalıbı: Davranış algılama, duyma ve düşünme sonucu ortaya koyulan eylemdir. Bu eylem, toplumun diğer üyeleri hesaba katılarak, diğer insanlar göz önüne alınarak ortaya konulursa toplumsal davranış adını alır. insanlar belli durumlarda; duyma, algılama ve düşünme biçimlerine göre belli biçimlerde davranırlar. Bu davranışlar, toplumun diğer üyeleri tarafından onaylanır, anlamlı bulunursa tekrarlanır. Tekrarlar, sadece bireyin kendisi tarafından değil, diğer insanlar tarafından da yapılır. Bu şekilde, süreklilik kazanan davranışların oluşturduğu davranış formu, davranış örüntüsü ya da davranış kalıbı adını alır.
