Kımız nedir? Türklerin Orta Asya’da yaşar iken ki hala o bölgede yaşayan Türklerin en temel içeceklerinden birisi olan kımız ile ilgili genel bilgiler.
Eski Türkler’in içkisidir. Köpürecek derecede ekşitilmiş kısrak veya deve sütünden ibaret olan kımız boza kıvamında ve çok tesirli bir içkidir. Buna bazı bölgelerde «kumuz» da derler. Anadolu Türkleri arasında ise, «Türkistan bOzası» diye anılır. Dede Korkut hikâyelerinde, şölenler anlatılırken sık sık «depe gibi et yığdırdım, göl gibi kımız sağdırdım» sözü geçer. Bu da, o içkinin Türkler’ce ne kadar makbul olduğunu gösterir. Nitekim büyük sosyolog ve şair Ziya Gökalp, «Kendine Doğru» adlı şiirine:
Atanın içkisi köpüklü kımız
Arpa suyu içme dedi bir Kırgız diye başlamıştır.
Kımız yapmak için kısrak sütü doğrudan doğruya sağılır ve sıcak tutulan kablar içinde bekletilir. İyice köpürdükten sonra, hava sızdırmıyacak şekilde tulumlara doldurulup ağzı iyice kapatılarak saklanır. Taze kımız ancak kısrak veya devenin doğumundan sonra elde edileceğinden uzun uzun korunabilmesi için bu çareye başvurulur.
Kımız dayanklı bir içecek olduğu için göçebe Türkler tarafından hem susuzluk hem de sağlık için sürekli olarak yapılmış ve kullanılmıştır. Türklerin gerçek milli içkisi denilebilir.
