Halk edebiyatında ninni nedir, özellikleri nelerdir? Ninni örnekleri, ninni hakkında bilgi.
Ninni
Ninni; bebek uyutmak amacıyla söylenen ağır ve tekdüze şarkıdır. Müziğini ve sözlerini saptayan belirli kurallar yoktur. Geleneksel halk ninnilerinin dışında, söyleyenin uyuttuğu bebeğe ilişkin duygu ve dileklerini doğaçlama biçimde dile getirdiği ninniler de vardır. Bazı ninnilerin sözleri içinde zaman zaman anlamsız sözcüklere (örn. dandini dandini dasdana) ve masalsı, gerçeküstü imgelere de rastlanır.
Türk halk edebiyatında ninniler çoğunlukla bir dörtlükten oluşan 8 ya da 11 heceli şiirler biçimindedir. Bazen karşılaşılan birkaç dörtlük uzunluğundaki ninnilerin ise adı unutulmuş halk şairlerinin şiirleri olduğu sanılır. Klasik Türk müziğinde önemli ninni örnekleri yoktur. Daha çok, ses alanı geniş olmayan basit melodiler ninni olarak kullanılmıştır. Tamburi Cemil Bey’in kemençe ve yaylı tamburla doldurduğu “Ninni” plağı melodiden başka bu sazlarla kadınların konuşmalarının, tulumbacı borusunun ve başka seslerin taklit edildiği ilginç bir ninni örneğidir. Birçok Türk bestecisi, özellikle çocuklar için besteledikleri kolay parçalardan oluşan albümlerinde ninnilere de yer vermişlerdir.
Ninni Batı müziğinde özellikle 19. yüzyılın ağır karakterli tipik bir bestesidir. Sözlerinde hiçbir biçimsel kalıp görülmemesine karşılık hafif sallanma duygusu yaratan 6 – 8 ‘lik ritim, bütün ninnilerin ortak yanıdır. Bunların çok tanınmış bir örneği, sol elde art arda yazılmış akorların üzerinde yer alan bol süslemeleriyle Chopin’in Opus 57 Berceuse’üdür. Liszt, Saint-Saens ve Ravel de daha sonraki seçkin berceuse bestecileri arasında yer alır. 20. yüzyıl bestecilerinden Hollandalı Alphons Diepenbrock’un insan sesi, piyano ve viyolonsel için Berceuse’ü alışılmamış ama çekici bir ninni örneği oluşturur.
NİNNİ :
Ninniler de Ortak halk edebiyatı nazım türlerindendir. Dörtlüklerle söylenir. Tek dörtlük haline ninniler olduğu’ gibi, birden fazla dörtlüklerle meydana gelmiş ninniler de vardır.
Ninniler, annelerin ya da çocuk bakıcılarının, çocukları uyutmak için besteli olarak söyledikleri manzumelerdir.
Bazı aydın şairlerimiz de ninni türünden faydalanmak suretiyle içli şiirler yazmışlardır. Örneğin Ziya Gökalp, vatan temi üzerinde Şehit Haremi adında lirik bir şiir yazmıştır. Ortak halk ninnisi ile Gökalp’in ninnisinden birer dörtlüğü örnek olarak veriyoruz :
Ortak halk ninnisi:
Ninni diyem uykun gelsin
Uzak yoldan baban gelsin
Allah uzun ömür versin
Ninni nazlı yavrum ninni
Yazarı belli ninni:
Uyu yavrum uyanacak günler var
Yarınları gözetleyen dünler var
Baban şehit, izlerinde ünler var
O izlerde sen de dolaş ninni
Öç gününe tezce ulaş ninni.
Ziya Gökalp
