Sosyolojik araştırmalarda veri toplama tekniklerinden sosyometri nedir? Sosyometri özellikleri nelerdir? Sosyometri tekniği hakkında bilgi.
Sosyolojide Sosyometri
Küçük grupların grup yapısını öğrenmek için ilk kez Moreno (1892-1974) tarafından uygulanan bir tekniktir. Her grubun bir dış, bir de iç yapısı vardır. Dış yapı, dıştan gözlenebilen yapıdır. Grup üyelerinin oturma yerleri, sıra düzeni gibi özellikler grubun dış yapısıyla ilgilidir. İç yapı, grup üyeleri arasındaki ilişkilerden oluşur. Grup üyelerinin duyduğu karşılıklı sempati veya antipatileri, ilgi veya ilgisizlikleri, kısaca çekim ve ¡timleri iç yapıyı verir. Sosyometri testi, bu iç yapıyı belirlemeyi amaçlayan sorulardan oluşur. İç yapıyı oluşturan duygusal bağlantılar, insan yaşamının en önemli yanıdır. Bir grubun üyelerine birbirlerine karşı ne hissettiklerini sormak temeline dayanan sosyometri, grup üyelerinin diğerleri hakkındaki düşüncelerinin öğrenilmesini amaçlar.
Sosyometri testiyle elde edilen sonuçlar bir grafikle gösterilir. Grubun iç yapısını gösteren bu grafik, sosyogram adını alır.
Örneğin; Şekilde on bireyden oluşan bir grup alınmıştır. Bu grup, üç alt gruptan meydana gelmektedir. Üyeler arasında itim (→) çoğunluktadır. 1 numaralı birey ise en-çok itim gören kişidir. Genel olarak bakıldığında üyeler arasında “biz” duygusu fazla gelişmemiştir ve karşılıklı çekime dayanan dayanışma azdır.
Sosyometri tekniği, bize küçük gruplar hakkında bilgi verir. Özellikle bir sınıfın öğrencilerine, bir iş yerinde çalışanlara veya spor takımlarına uygulanması hâlinde yararlı bilgiler verir. Sosyometri sonuçlarına göre grup üyeleri belirlenip ilişkiler ve kurallar düzenlenebilir. Örneğin; 1944 yılında ABD Hava Kuvvetlerinde Pasifik’te görev alan havacılara sosyometri testi uygulanarak uçuş ekiplerinin bu teste göre düzenlenmesi yoluna gidilmiştir.
