Kas Dokusunun Özellikleri nelerdir? Kas dokusu nedir, nerede bulunur, çeşitleri nelerdir, hakkında bilgi.
Kas Dokusu; insanda ve çok hücreli hayvanlarda, hareket sisteminin temelini oluşturan kaslar, kas dokudan meydana gelir. Ayrıca sindirim ve solunum organları ile kalp gibi kasılma yapan organların yapısını da oluşturur.
Kas dokusu iğ biçimindeki hücrelerden meydana gelmiştir. Hücre arası maddesi yoktur. Kas hücrelerinin zarına “sarkolemma”, sitoplazmasına “sarkoplazma” denir. Sitpolâzmada kasılıp gevşeme özelliğinde olan telcikler (meyofibril) vardır. Telcikler kas hücrelerinin kasılmasını sağlar. Bütün kaslarda, kasılma faaliyeti için gerekli enerji ATP’den karşılanır. Kas dokusu; düz kas, çizgili kas ve kalp kası olmak üzere üçe ayrılır.
Düz kas dokusunun hücreleri ince, uzun ve iğ şeklindedir. Bu hücrelerin ortasında yassı ve uzun olan bir çekirdeği vardır. Sitoplâzmasında birbirine paralel uzanan telcikler bulunur. Düz kas, mikroskopta çizgili veya bantlı bir yapı göstermediği için bu adla bilinir. Düz kas hücreleri birleşerek beyaz kas demetlerini, bu demetler de bağ dokuyla sarılarak düz kasları meydana getirirler.
Düz kaslar bağırsak, mide, kan damarları gibi iç organların yapısında bulunur ve bunların kasılmalarını sağlar.
Düz kaslar isteğimiz dışında çalışır. Hücreleri yavaş ve ritmik olarak kasılır. Çizgili kas dokusu, 3-12 cm uzunlukta lif şeklinde uzamış hücrelerden meydana gelir. Bu hücrelerin meydana getirdiği demetlere kas lifleri denir. Plâzma zarları kaybolduğundan, bir kas lifi mikroskop altında çok çekirdekli görülür. Çekirdekler çoğunlukla hücre zarının hemen altında yer alır. Düz kas hücresinde olduğu gibi, çizgili kas hücrelerinde de telcikler vardır. Yalnız, çizgili kası meydana getiren bu telcikler mikroskopla incelendiğinde, açık ve koyu bandlı bir görünüm verir. Mikroskop altında ışığı bir defa kıran bölgeler açık, iki defa kıran bölgeler ise daha koyu görülür. Açık ve koyu bölgeler birbirini takip ederek bir bandlaşma gösterdiğinden, bu kasa “çizgili kas”adı verilmiştir. Kas telcikleri aktin ve miyozin adı verilen proteinlerden meydana gelir. Kasın kasılması, bu aktin ve miyozinler yardımıyla olur.
Kas hücreleri birleşerek kas telciklerini,bunlar da bağ dokuyla sarılarak çizgili kasları meydana getirirler. Bu kaslar çok çeşitli şekillerde olur. Çizgili kaslar iskeleti sarar ve hareketi sağlar. Onun için bu kaslara “iskelet kasları” da denir. Çizgili kaslar kırmızı renklidir. Kasılmaları hızlı ve isteğimize bağlıdır; fakat çabuk yorulurlar. Yaklaşık 3 dakika çalışan bir kasın bir dakika dinlenmesi gerekir.
Kalp kası bir çeşit çizgili kas olmasına rağmen, isteğimiz dışında kasılma gösterir. Bu kas dokusunda boyuna çizgilerden başka enine bandlar da vardır. Kalp kasının lifleri fazla dallanmıştır.
Kalp kası, hayatın ilk 4 haftalık devresinden başlayarak ölüme kadar kasılma faaliyeti gösterir.
