Kısaltma nedir ve kısaltma ne amaçla kullanılır? Türkçede sıklıkla kullandığımız kısaltmalar nelerdir, anlamları, açıklamaları.
Türkçede Sık Kullanılan Kısaltmalar ve Anlamları
Kısaltma, unvan, kurum adı, terim v.b. uzun kelimelerin ilk yada birkaç harfi alınarak bütününü anlatmak için kullanılan sistemdir. Her dilde kendi kelimelerine göre ayrı ayrı olabileceği gibi, uluslararası kullanılanları da vardır. Bilim dallarındaki bazı terimler, birimler de kısa olarak gösterilir.
KISALTMALAR, kullanım kolaylığında ortaklık, dizgi ve basımda tutum, yazım hızıyla okuma biçiminde birlik sağlamak amacıyla yapılan sözcük kısaltmaları. Günlük yaşamda kolaylık, çabukluk hızlı anlaşılırlık bakımından hemen her türlü yazışmada kısaltmalardan yararlanma yoluna gidilir. Bunların başlıcaları şöyle sıralanabilir:
A HARFİ İLE BAŞLAYAN KISALTMALAR
A. Alay (askeri terim)
a. Ad.
AA. Anadolu Ajansı
ABD Amerika Birleşik Devletleri
AET Avrupa Ekonomik Topluluğu
akad. Akademi, akademik.
Alb. Albay
Alm. Almanca
anat. Anatomi
ansikl. Ansiklopedi
antropol. Antropoloji
AO Anonim Ortaklığı
Ar. Arapça
arkeol. Arkeoloji
astrol. Astroloji
astron. Astronomi
Astsb. Astsubay
A.Ş Anonim Şirket
Atğm. Asteğmen
AÜ Ankara Üniversitesi
ay.y. Aynı yer
B HARFİ İLE BAŞLAYAN KISALTMALAR
B Bay, Büyük, Birlik (As.)
BAC Birleşik Arap Cumhuriyeti
bak. Bakınız
bakteroil. Bakterioloji
BBC British Brodcasting Corporation: İngiliz Radyo Televizyonu Kurumu
Bçvş. Başçavuş
BENELUX Belgo-Netherlands-Luxemburg-Rappochement Committe: belçika-Hollanda-Lüksemburg Yaklaştırma Konseyi.
biyo. Biyoloji
BM Birleşmiş Milletler
Bn. Bayan
Bnb. Binbaşı
bot. Botanik
Bşk. Başkan, Başkanlık
C HARFİ İLE BAŞLAYAN KISALTMALAR
Cad. Cadde
CENTO Central Treaty Organization: Merkezi Antlaşma Örgütü
CIA Central Intelligence Agency: ABD Merkezi Haber Alma Örgütü
cm, sm. Santimetre
Cmhb.Bşk. Cumhurbaşkanı, Cumhurbaşkanlığı
coğ. Coğrafya.
COMECON Council for Mutual Economie Aid: Karşılıklı Ekonomik Yardım Komitesi
Cumh. Cumhuriyet
Çev. Çeviri, Çeviren
Çvş. Çavuş
D HARFİ İLE BAŞLAYAN KISALTMALAR
d. Dakika
dağç. Dağcılık
dam. Dekametre
DDT Dichlo-Diphenly-Trichlor-Aethan: Zararlıları yok etme ilacı
dey. Deyim
dil.bil. Dilbilgisi, Dilbilim
DDK Deniz Kuvvetleri Komutanlığı
dm Desimetre
DMO Devlet Malzeme Ofisi
Doç. Doçent
doğ. Doğumu, doğumlu
DPT Devlet Planlama Teşkilatı
Dr. Doktor
DSÏ Devlet Su İşleri
DTCF Dil ve Tarih, Coğrafya Fakültesi
E HARFİ İLE BAŞLAYAN KISALTMALAR
EBK Et ve Balık Kurumu
ed. Edebiyat, edebi
EGO Elektrik, Gaz, Otobüs İşletmeleri (Ankara Belediyesi)
EGK Elektrokardiografi
elektr. Elektrik, elektrikçilik
EOKA Ethnike Organosis Kypriotikes Apeleutheroseos: Kıbrıs’ta Rum Çete Örgütü,
etnol. Etnoloji
EUROVİSİON European Broadcasting Union: Avrupa Radyo-TV Yayın Birliği.
F HARFİ İLE BAŞLAYAN KISALTMALAR
F Fiil
Fak. Fakülte
FAO Food And Agriculture Oganization of United Nations: BM Gıda ve Tarım Kuruluşu
Fars. Farsça, Fars
FBI Federal Bureau of investigation: Amerika Milli Emniyeti
fels. Felsefe
FIFA Fédération International de Football Association: Uluslararası Futbol Federasyonu (Paris)
filol. Filoloji
fiz. Fizik
fizyol. Fizyoloji
foto. Fotoğraf, fotoğrafçılık
Fr. Fransızca, Fransız
G HARFİ İLE BAŞLAYAN KISALTMALAR
geme. Gemicilik
gen. Genel, General
genet. Genetik
Gmr. Gümrük Gn.Kur. Genelkurmay
gökb. Gökbilim terimi
Gön. Gönderen
gr. Gram
graf. Grafik
gram. Gramer
grav. Gravür
Grk. Grekçe
g. santl. Güzel Sanatlar
H HARFİ İLE BAŞLAYAN KISALTMALAR
H. Hicri
HA Harp Akademisi, Haber Ajansı
har. Haritacılık
have. Havacılık
hayve. Hayvancılık
heyk. Heykelcilik
histol. Histoloji
HKK Hava Kuvvetleri Komutanlığı
HO Harp Okulu
Hst. Hastane
Hst.Bşk.Hek. Hastane Baş Hekimi
huk. Hukuk
Hv. Hava
I-İ HARFİ İLE BAŞLAYAN KISALTMALAR
ILO International Labour Organization: Uluslararası Çalışma Örgütü
IMF international Monetary Fund: Uluslararası Para Fonu
IPI international Pressinstüte: Uluslararası Basın Enstitüsü
İ. İsim
İbr. İbranice
İETT İstanbul Elektrik, Tünel, Tranvay İşletmesi
İF İlahiyat Fakültesi
İHF İstanbul Hukuk Fakültesi
ikt. İktisat, İktisadi
ilahiy. İlahiyat
İng. İngilizce, İngiliz
İÖ İsa’dan Önce
İS İsa’dan Sonra
İsp. İspanyolca, İspanyol
İst. İstanbul
istat. İstatistik
işletmec. İşletmecilik, işletme
Ital. İtalyanca, İtalyan
İÜ İstanbul Üniversitesi
İzm. İzmir
J HARFİ İLE BAŞLAYAN KISALTMALAR
J. Jandarma
jeofiz. Jeofizik
jeol. Jeoloji
JGK Jandarma Genel Komutanlığı
K HARFİ İLE BAŞLAYAN KISALTMALAR
K Kelime. Kara, Komutan, Komutanlığı, Kuzey
kâğıtç. Kâğıtçılık
kardiyol. Kardiyoloji
K.B.B. Kulak-Burun-Boğaz
kg. Kilogram
kim. Kimya
KKK Kara Kuvvetleri Komutanlığı
km. Kilometre
Kol.Şrt. Kollektif Şirket
Kom. Şrt. Komandid Şirketi
Kor. Kolordu
Kora. Koramiral
Korg. Korgeneral
krş. Kuruş
Kur, Kurmay
Kur, Baş Kurmay Başkam, Başkanlığı
Kuv. Kuvvet
kw. Kilovat.
L HARFİ İLE BAŞLAYAN KISALTMALAR
Lat. Latince
lt. Litre
Ltd. Limited
M-N HARFİ İLE BAŞLAYAN KISALTMALAR
M. Milat, Miladi
m. Metre
m2 Metrekare
m3 Metreküp
mad. Madde
Mah. Mahallesi, Mahkeme
mant. Mantık
mat. Matematik
Md. Müdür. Müdürlüğü, Madde
MEB Milli Eğitim Bakanlığı
meteorol. Meteoroloji
Metro. Metrolji
mikrobiyol. Mikrobiyoloji
mim. Mimarlık, mimari
miner. Mineroloji
mit. Mitoloji
MİT Milli İstihbarat Teşkilatı MKE Makine Kimya Endüstrisi
mm. Milimetre
morfol. Morfoloji
Mrşl. Mareşal
MSB Milli Savunma Bakanlığı
MTA Maden Tetkik Arama (Enstitü)
müz. Müzik, Batı Müziği
NATO North Atlantic Treaty Organization: Kuzey Atlantik Paktı Örgütü
no. Numara
nu. Numara
O-Ö HARFİ İLE BAŞLAYAN KISALTMALAR
ODTÜ Orta Doğu Teknik Üniversitesi
OECD Organization for Economic Cooperation and Development: İktisadi İşbirliği ve Kalkınma Örgütü
Onb. Onbaşı
OPEC Organization of Petroleum Exporting Countries: Petrol İhraç Eden Arap Ülkeleri Örgütü
Ora. Oramiral
Ord.Prof. Ordinaryüs Profesör
Org. Orgeneral
org. Organik
org. kim. Organik kimya
Osm. Osmanlıca
oto. Otomobil
Öğ. Öğretmen
örn. Örnek, örneğin
P HARFİ İLE BAŞLAYAN KISALTMALAR
paleont. Paleontoloji
patol. Patoloji
pedag. Pedagoji
petr. Petrol
petrokim, Petrokimya
PK Posta Kutusu
prehist. Tarihöncesi, Prehistorya
prof. Profesör
psikiyatr. Psikiyatri
psikol. Psikoloji
PTT Posta, Telgraf, Telefon
res. Resim Rus. Rusça
S HARFİ İLE BAŞLAYAN KISALTMALAR
sa. Saat
sağ. Sağlık
san. Sanat
Sb. Subay
SBF Siyasal Bilgiler Fakültesi
SEATO South East Asia Treaty Organization: Güneydoğu Asya Antlaşması Örgütü.
sıf. Sıfat
sibern. Sibernetik
siy. bil. Siyasal Bilgiler
sm, cm. Santimetre
sn. Saniye
sok. Sokak
SOS Save Our Souls: Cumhuriyetler Birliği
Sosyol. Sosyoloji
SSCB Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği
St. Saint: Kutsal, aziz, azize
süt. Sütun
Şb. Şube, şubesi
Şrt. Şirket, Şirketi
T HARFİ İLE BAŞLAYAN KISALTMALAR
T. Ton
TAO Türk Anonim Ortaklığı
tar. Tarih
tasav. Tasavvuf
Tb. Tabur
TBMM Türkiye Büyük Millet Meclisi
TC Türkiye Cumhuriyeti
TCDD Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları
TCK Türkiye Cumhuriyeti Karayolları
TDK Türk Dil Kurumu
teknol. Teknoloji
tekst. Tekstil
Tel. Telefon
Telg. Telgraf
teşk. Teşkilat
TF Tıp Fakültesi
Tğm. Teğmen
THA Türk Haberler Ajansı
THK Türk Hava Kurumu, Türk Hukuk Kurumu
THY Türk Hava Yolları
TKİ Türkiye Kömür İşletmeleri
TL Türk Lirası
TM Türk Malı
TMMOB Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği
TMO Toprak Mahsulleri Ofisi
toplb. Toplumbilim
topogr. Topografya
TRT Türkiye Radyo Televizyon Kurumu
TTK Türk Tarih Kurumu
Tug. Tugay
Tuğg. Tuğgeneral
TÜ Teknik Üniversite
TÜBİTAK Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırmaları Kurumu
Tümg. Tümgeneral
TV Televizyon
U HARFİ İLE BAŞLAYAN KISALTMALAR
UN United Nations: Birleşmiş Milletler
UNESCO United Nations Educational Scientific and Cultural Organizations: Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü
UNICEF United Nations International Children’s Emergency Fund: Birleşmiş Milletler Uluslararası Çocuklara Acil Yardım Fonu
USA United States Of America Amerika Birleşik Devletleri
Ü HARFİ İLE BAŞLAYAN KISALTMALAR
ürol. Üroloji
Üsçvş. Üstçavuş
Üstğ. Üstteğmen
V HARFİ İLE BAŞLAYAN KISALTMALAR
vb. Ve benzeri, ve bunun gibi, ve başkaları
vd. Ve devamı
vet. Veteriner
vs. Vesaire
W HARFİ İLE BAŞLAYAN KISALTMALAR
WHO World Health Organization: Dünya Sağlık Örgütü
Y HARFİ İLE BAŞLAYAN KISALTMALAR
Yd.Sb. Yedek Subay
Yrb. Yarbay
YSE Yol, Su, Elektrik Genel Müdürlüğü
Yun. Yunanca
Yüzölç. Yüzölçümü
yy. Yüzyıl
Yzb. Yüzbaşı
Z HARFİ İLE BAŞLAYAN KISALTMALAR
Z. Zarf
ZF Ziraat Fakültesi
zir. Ziraat
zool. Zooloji
