Ahmet Hamdi Başar kimdir ve ne yapmıştır? Ahmet Hamdi Başar hayatı, biyografisi, eserleri, siyasi ve gazetecilik kariyeri hakkında bilgi.
Ahmet Hamdi Başar Kimdir?
Ahmet Hamdi Başar; (d. 1897, İstanbul -ö. 22 Haziran 1971, İstanbul), Türkiye’de devletin koruyuculuğunda milli burjuvazi yaratılmasını savunan iktisatçı, siyaset adamı ve gazetecidir.
İstanbul’da Darülfünun Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü’nü bitirdi (1919). Öğrencilik yıllarında siyasete atılarak Ahali İktisat Fırkası’nın kurucuları arasında yer aldı (Kasım 1918) ve genel sekreterliğini üstlendi. Aynı zamanda öğretmenlik yaptı; bir süre Türk Ocaklan, Muallimler Cemiyeti gibi kuruluşlarda çalıştı. 1921’de önce aylık, sonra haftalık olarak Türkiye İktisat Mecmuası’nı çıkarmaya başladı. Ertesi yıl İstanbul’da Milli Türk Ticaret Birliği’nin kurulmasına öncülük etti. 1923’te birlik adına İzmir İktisat Kongresi’ne katıldı. 1925’te İstanbul Liman Şirketi’ni kurdu ve 1934’e değin bu şirketin genel müdürlüğünü yaptı.
Serbest Cumhuriyet Fırkası’nın kapanmasından sonra Mustafa Kemal’in yaptığı üç aylık yurt gezisinde ona danışmanlık etti. Bu döneme ilişkin anılarını daha sonra Atatürk’le Üç Ay ve 1930’dan Sonra Türkiye (1945) adıyla yayımladı. Bu sırada Mustafa Kemal’e sunmak üzere dünya ekonomik bunalımına karşı alınmasını gerekli gördüğü önlemleri içeren bir rapor hazırladı. Daha sonra bunu genişleterek İktisadi Devletçilik (1931-33, 2 cilt) adıyla yayımladı. 1930’ların devletçilik ve liberalizm tartışmalarına katılan Başar, Kadrocuların devletçilik anlayışını, emredici biçimde yön vermek isteyen “idari devletçilik” olarak niteledi. Buna karşı, üretim araçlarının devletin mülkiyetinden çok, bireysel mülkiyetin elinde olacağı, devletin yalnızca koruyucu bir rol üstleneceği “İktisadi devletçilik” görüşünü savundu. Tüketim kooperatifçiliği düşüncesini yeniden ortaya attı ve kalkınmada önemli bir işlevi olduğuna inandığı bu konuyla ilgili görüşlerini, çıkardığı Kooperatif adlı dergide yayımladı. 1944’te Barış Dünyası adlı aylık dergiyi çıkarmaya başladı ve derginin yayımını aralıklı olarak yaşamının sonuna değin sürdürdü.
1945’te üyesi olduğu Cumhuriyet Halk Partisi’nden istifa ederek çok partili döneme geçiş sırasında bir süre Demokrat Parti’ nin (DP) kuruluş çalışmalarına katıldı; ama partinin programına ilişkin görüş ayrılığı nedeniyle bu çalışmalardan çekildi. 1947’de İstanbul Tüccar Derneği’nin kurucuları arasında yer aldı ve genel sekreterliğini üstlendi. İzmir İktisat Kongresi’nden sonra ilk kez Türkiye çapında bir iktisat kongresinin toplanmasını sağladı (1948). 1950’de DP’den İstanbul milletvekili seçildi. Ama DP’nin izlediği siyaset, görüşlerine ters düşünce 16 Aralık 1953’te partiden istifa etti. DP’ye karşı yeni bir muhalefet partisi kurmaya çalıştı. Bunda başarılı olamayınca 1957’den sonra belirli ilkeler çevresinde toplanmış bir muhalefet cephesi oluşturma yolunda girişimlerde bulundu. 27 Mayıs’tan sonra kısa bir süre Milli Birlik Komitesi’ne danışmanlık etti.
İstanbul Limanı (1929), Para ve İnkılap (1936), Değişen Dünya (1941), Bir Medeniyetin Sonu (1942), Davalarımız (1943), Hürriyet Buhranı (1946), Demokrasi Buhranları (1956), Demokrasi Yolunda Nereye Gidiyoruz (1959), Yaşadığımız Devrin İçyüzü (1960) başlıca yapıtlarıdır.
