Akdeniz anemisi (kansızlığı) nedir? Belirtileri nelerdir? Akdeniz anemisi korunma ve tedavi yöntemleri hakkında bilgi.
AKDENİZ ANEMİSİ (KANSIZLIĞI)
Akdeniz kansızlığı (talasemi ya da thalassaemia), temelde Akdeniz çevresinde yaşayanlarda görülen ve kalıtımla aktarılan bir kansızlık biçimidir.
BELİRTİLER
Akdeniz kansızlığının belirtileri, kansızlıkta (anemi) görülen aşırı yorgunluk ve renk solukluğudur. Çocuğun iştahı azalır ve soluğu daralır. Karaciğeri ve dalağı büyüyerek, karnının şişmesine yol açar. Akciğer kansızlığı bulunan çocuklarda, belirtiler çoğunlukla, bebek altı aylık olmadan ortaya çıkar.
NEDENLER
Akdeniz kansızlığının başlıca iki biçimi vardır: Hastalığın hem anneden, hem de babadan kalıtımla aktarıldığı büyük Akdeniz kansızlığı (thalassaemia majör); yalnızca anneden ya da yalnızca babadan kalıtımla aktarıldığı küçük Akdeniz kansızlığı (thalassaemia minör). Her iki biçim de, kan alyuvarlarındaki demir içeren ve oksijeni bedenin her yanına taşıyan kanın kırmızı boyarmaddesi hemoglobini etkiler. Hemoglobinde görülen değişiklikler, hastadan hastaya çok farklı olmakla birlikte, belirtileri her hastada aynıdır. Bilinmeyen bir nedenle bu hastalık, Akdeniz çevresinde yaşayan insanlar ile Ortadoğulu ve Asya kökenli bazı insanlarda görülmektedir.
Akdeniz kansızlığı, yalnızca anneden ya da yalnızca babadan aktarıldığı zaman, çocukta hiçbir bozukluğa yol açmayan, buna karşılık büyüyünce bu hastalığı çocuklarına geçirebildiği küçük Akdeniz kansızlığı ortaya çıkar. Hem annede, hem de babada bu belirti varsa, her dört çocuklarından birinde, hastalığın daha ciddi biçimi olan büyük Akdeniz kansızlığı görülecektir.
KORUNMA
Bu hastalığın taşıyıcısı olabilecek kadın, erkek herkes, Akdeniz kansızlığı olan bir çocuk sahibi olma risklerinin neler olduğunu güvenilir biçimde ortaya koyan kan incelemeleri yaptırmalıdır. Ayrıca günümüzde, henüz doğmamışken, dölüt üstünde de güvenilir testler yapılabilmektedir.
TEDAVİ
Akdeniz kansızlığının çeşitli biçimleri çoğunlukla aynı yöntemle tedavi edilir. Hemoglobin düzeyini değişmez tutmak, böylece dokulara oksijen sağlanmasını sürdürmek için, çocuğa düzenli olarak kan verilmesi gerekir. Bazı hasta çocuklarda bu işlem, tehlikeli bir biçimde demir birikimine yol açar ve bazı çocukların demirin idrarla dışarı atılmasını sağlayan bir ilaçla tedavi edilmesi gerekir. Bazı olgularda çocuğun dalağının çıkarılması zorunlu olur; bazen de enfeksiyonlardan korumak için antibiyotik tedavisi gerekebilir.
Akdeniz kansızlığı bulunan çocukların, normal yaşamlarını sürdürebilseler de, ömür boyu tedavi görmeleri gerekmesi, hem anne-babaları, hem de kendileri için büyük sıkıntılar yaratır.
