Akrabalık nedir, akrabalık nasıl kurulur? Akrabalık çeşitleri, akrabalık terimlerinin açıklaması.
Akrabalık; Aynı kandan gelen veya evlilik bağıyla birleşenler arasındaki yakınlığa akrabalık veya hısımlık denir. Akrabalık ayrıca kanun yoluyla da kurabilir. Bu bakımdan akrabaları üçe ayırabiliriz:
1 — Kan yoluyla akrabalık:
Kardeş: Aynı ana-babadan doğan çocuklardır.
Abla: Bir kimsenin kendisinden büyük kız kardeşidir.
Ağabey: Bir kimsenin kendisinden büyük erkek kardeşidir.
Dede, büyükbaba: Annenin veya babanın babasıdır.
Nine, anneanne, babaanne: Annenin veya babanın annesidir.
Dayı: Annenin erkek kardeşidir.
Teyze: Annenin kız kardeşidir.
Amca: Babanın erkek kardeşidir.
Hala: Babanın kız kardeşidir.
Kardeş çocukları: İki kardeşin çocuklarının birbirlerine karşı olan akrabalıklarıdır.
Yeğen: Kız veya erkek kardeşin çocuğudur.
Amcaoğlu, amcakızı: Babanın erkek kardeşinin çocuğu.
Dayıoğlu, dayıkızı: Annenin erkek kardeşinin çocuğu.
Halaoğlu, halakızı: Babanın kızkardeşinin çocuğu.
Teyzeoğlu, teyzekızı: Annenin kızkardeşinin çocuğu.
Sütkardeş: Çocuk sütnineyle büyümüşse sütninenin kendi çocuğu o çocuğun sütkardeşi sayılır,
Sütnine: Bir çocuğu annesinden başka herhangi bir kadın emzirirse bu kadın o çocuğun sütninesidir.
2 — Evlenme yoluyla akrabalık:
Gelin: Bir ailenin oğliyle evlenen kızdır.
Damat: Bir ailenin kıziyle evlenen erkektir. Erkek kız tarafının evine yerleşirse İç güveysi denir.
Görümce: Bir kadının kocasının kızkardeşidir.
Baldız: Bir erkeğin karısının kızkardeşidir.
Bacanak: İki kızkardeşle evlenmiş iki erkek birbirlerinin bacanağı olur.
Kayınpeder veya kaynata: Gelin için damadın, damat için de gelinin babasıdır.
Kayınvalide veya kaynana: Gelin için damadın, damat için de gelinin annesidir.
Kayınbirader, kayın: Gelinin erkek kardeşi damada, damadın erkek kardeşi de geline kayınbirader olur.
Elti: İki erkek kardeşin karıları birbirlerinin eltisi olur. İki erkek kardeş bir ailenin iki kız kardeşiyle evlenirse bu iki kız kardeş aynı zamanda birbirlerinin eltisi olurlar. Erkeklerin de baldızıdırlar.
Yenge: Dayının, amcanın, erkek kardeşin karışıdır.
Dünür: Gelinin, damadın anne ve babaları birbirlerinin dünürü olurlar.
Üvey: Aynı kandan gelmeyen, fakat aynı aileye bağlı olan kimseler birbirlerinin üveyi olurlar. Çocuklu bir kadınla evlenen bir erkek o çocuğun üvey babası, çocuk da onun üvey çocuğu olur. Aynı şekilde, çocuklu bir erkekle evlenen kadın o çocuğun üvey annesi, çocuk da onun üvey çocuğu olur. Yeni ailenin bir çocuğu olursa o çocuk anne ve babasının daha önceki evlenmesinde dünyaya gelmiş olan çocuğun üvey kardeşi olur.
3 — Kanun yoluyla akrabalık:
Analık: Bir kadın kanunun çizdiği şartlar içinde kimsesiz çocuğu evlât olarak kabul ederse bu kadın o çocuğun analığı olur.
Babalık: Bir erkek kanunun çizdiği şartlar içinde bir yabancı çocuğu evlât edinirse o çocuğun babalığı olur.
Evlâtlık: Birinin evlât yerine kabul ettiği kimseye denir.
