Atom ve Kütle Numarası Nedir? Nasıl Bulunur? Proton, Nötron ve Elektron

Atom ve Kütle Numarası nedir? Atom numarası, kütle numarası nasıl bulunur, proton, nötron ve elektron nedir, hakkında bilgi.

Atom Numarası

Bir atomun ağırlığı en hafif olan hidrojen atomundan kaç defa ağır olduğunu gösteren sayıdır. Hidrojen atomunun ağırlığı 1 ağırlık birimi olarak kabul edilir. Her atomun ortasında protonlar (pozitif yüklü ağırlığı 1 olan tanecik) ve nötronlardan (yüksüz ve ağırlığı protona eşit tanecik) yapılmış bir çekirdek vardır. Protonların pozitif elektrik yükleri, çekirdek etrafındaki belirli tabakalarda dolanan elektronların negatif yükleriyle dengededir. Çekirdekte daima tam sayıda tanecik vardır. Kesirli (yarım) tanecik yoktur.

Kaynak: pixabay.com

Atom numarası bir atomun çekirdeğindeki proton sayısıdır. Bu bir tam sayı olmalıdır. Bir atom belli bir elementin atomudur, çünkü çekirdeğinde belli sayıda proton vardır. Eğer çekirdekte daha fazla veya daha az proton bulunursa bu başka bir elementin atomu olur.

Proton ve nötronun her birinin ağırlığı 1 ağırlık birimi (a.b.) olduğuna göre bir atomun ağırlığı da çekirdeğindeki proton ve nötronların toplamına eşit olur. Bu sebepten atom ağırlığı bir tam sayı olmalıdır, çünkü çekirdekteki taneciklerin (proton ve nötronlar) toplamıdır. Ancak bazen belli bir elementin atomlarında bir kısmının çekirdeğinde farklı sayıda nötron bulunur. Bunlar izotop atomlardır. (Yunanca iso = aynı, topos = yer; izotop = aynı yer anlamına gelir) yani periyodik sistemde aynı yerde bulunan, (çekirdeğindeki proton sayısı aynı olan demektir) atomlardır. İzotop atomların ağırlıkları bir birinden farklıdır ve elementin atom ağırlığı, izotopların bulunuş oranlarına göre, atom ağırlıklarının ortalamasıdır. Örneğin klor elementi içinde atom ağırlığı 35 a.b. olup izotopla az miktarda 37 a.b. olan izotop vardır. Her iki izotopun atom ağırlıkları ortalaması klorun atom ağırlığı olan 35,5 a.b. tur. Bazı elementlerin atom ağırlığı, ince hesaplar sonucu, tam sayılara çok yakın bulunmuştur, fakat ekserisinin atom ağırlığı kesirlidir.

Atomun Temel Tanecikleri:

• ► Proton ve nötronlar atomun çekirdeğinde bulunur.
• ► Elektronlar atom çekirdeği etrafında belirli enerji bölgelerinde bulunur,

► Atom Numarası (Z):

Bir elementin atom çekirdeğindeki proton sayısına (çekirdek yüküne) denir.

• ► Yüksüz (nötr) atomda proton sayısı, elektron sayısına eşittir.
• ► Yüksüz bir atomda;

Atom numarası = Çekirdek Yükü = Proton sayısı = Elektron sayısı

► Kütle Numarası:

(A) Bir elementin atomunun çekirdeğindeki protonlar ve nötronların toplamını gösteren sayıya denir.

• ► Kütle numarası = Proton sayısı + nötron sayısı
• ► Element simgesinin, sol alt köşesine atom numarası, sol üst köşesine kütle numarası yazılır.

► Element simgesinin sağ üst köşesine atomun yükü, sağ alt köşesine ise molekül halindeki veya bileşik içindeki atom sayısı yazılır.

Burada 35 Kütle numarasını, 17 de atom numarasını gösterir.

Cl₂ ———————(Bir moleküldeki atom sayısı)

Cl^-1 ——————— Klor iyonu

• ► Kimyasal tepkimelerde atomun çekirdeğinde (proton ve nötron sayısında) bir değişme olmaz. /
• ► Bir elementin atom numarası ve kütle numarası iyon halinde de değişmez.
• ► Bir iyon için şu bağıntıyı yazarız. Proton sayısı=Elektron sayısı + yük

Örnek 1: Nötr X atomunun kütle numarası 52, atom numarası 24 olduğuna göre; elektron sayısı ve nötron sayısını bulunuz.

Çözüm:

X atomu nötr olduğu için; Elektron sayısı=proton sayısı=atom numarası = 24 olur. Kütle numarası = proton sayısı + nötron sayısı 52 = 24 + nötron sayısı nötron sayısı=52-24=28

• HİDROJEN ATOMU
  1 proton 1 elektron
  Atom numarası 1
  Çekirdekteki tanecikler = proton 1 nötron 0
  Atom ağırlığı 1 a.b.
• ALÜMİNYUM ATOMU
  13 proton 13 elektron
  Atom numarası 13
  Çekirdekteki tanecikler = proton 13 nötron 14
  Atom ağırlığı 27 a.b.
• AZOT ATOMU
  7 proton 7 elektron
  Atom numarası 7
  Çekirdekteki tanecikler = proton 7 nötron 7
  Atom ağırlığı 14 a.b.
• KARBON ATOMU
  proton 6 elektron numarası 6
  Atom numarası 6
  Çekirdekteki tanecikler = proton 6 nötron 6
  Atom ağırlığı 12 a.b.